Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, hafta tatilinin 24 saatten az kullandırılması halinde, hafta tatilinin hiç kullanılmamış sayılacağına karar verdi. Kararda, hafta tatillerinde çalışıldığının ispatı konusunda işyeri kayıtları, bilhassa işyerine giriş çıkışı gösteren evraklar, işyeri iç yazışmalarının yazılı kanıt niteliğinde olduğuna dikkat çekildi. Şayet kanıt yoksa o vakit şahitlerin beyanlarına bakılacak.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
Temel Numarası: 2017/13991
Karar Numarası: 2020/1751
Karar Tarihi: 10.02.2020
HAFTA TATİLİNDE YAPILAN ÇALIŞMANIN HANGİ KANITLA İSPATLANACAĞI – Hafta Tatillerinde Çalışıldığının İspatı Konusunda İşyeri Kayıtları, Bilhassa İşyerine Giriş Çıkışı Gösteren Dokümanlar, İşyeri İç Yazışmalarının Yazılı Kanıt Niteliğinde Olduğu – Çalışmanın Bu Cins Yazılı Evraklarla Kanıtlanamaması Durumunda Tarafların Dinletmiş Oldukları Şahit Beyanları İle Sonuca Gidilmesi Gerektiği – Hafta Tatili Çalışmalarının Yazılı Kanıt ya da Şahitle İspatının İmkan Dahilinde Olduğu – İşyerinde Çalışma Sistemini Bilmeyen ve Bilmesi Mümkün Olmayan Şahitlerin Anlatımlarına Kıymet Verilemeyeceği – İmzalı Fiyat Bordrolarında Hafta Tatili Fiyatı Ödendiği Anlaşılıyorsa, Emekçi Tarafından Daha Fazla Çalışıldığının İleri Sürülmesinin Mümkün Olmadığı – Çalışanın Hafta Tatili Alacağının Bordroda Görünenden Daha Fazla Olduğu İstikametinde Bir İhtirazi Kaydının Bulunması Halinde, Hafta Tatili Çalışmalarının İspatını Her Türlü Kanıtla Yapılabileceği – Bordroların İmzalı ve İhtirazi Kayıtsız Olması Durumunda Dahi, Personelin Bordroda Yazılı Olanın Dışında Hafta Tatillerinde Çalışmaların Yazılı Kanıtla Kanıtlamasının Mümkün Olduğu
HAFTA TATİLİNİN YİRMİDÖRT SAATTEN AZ OLARAK KULLANDIRILMASI HALİNDE HAFTA TATİLİNİN HİÇ KULLANDIRILMAMIŞ SAYILACAĞI – Hafta Tatili Müsaadesinin Kesintisiz En Az Yirmidört Saat Olduğu – Bunun Altında Bir Mühlet Haftalık Müsaade Verilmesi Durumunda, Yöntemine Uygun Formda Hafta Tatili Müsaadesi Kullanıldığından Kelam Edilemeyeceği – Hafta Tatilinin Bölünerek Kullandırılamayacağı
ÖZETİ: Hafta tatili çalışmalarının yazılı kanıt yerine şahit beyanlarına dayalı olarak hesaplanması halinde, personelin daima olarak birebir formda çalışması mümkün olmadığından, hastalık mazeret müsaade üzere nedenlerle belirtildiği biçimde çalışamadığı günlerin olması kaçınılmaz olup, bu durumda karineye dayalı makul indirim yapılmalıdır. Hafta tatili çalışmalarının şahit anlatımları yerine direkt yazılı dokümanlara ve patron kayıtlarına dayanması durumunda bu türlü bir indirime gidilmemektedir. Davacı haftalık tatil fiyatı talep etmiş mahkemece davacının haftalık tatil çalışması bulunmadığından talebin reddine karar verilmiştir.
Taraflar ortasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin müddetinde olduğu anlaşıldı. Dava evrakı için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra belge incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; davacının uzun müddetten beri davalı … şirketinde çalıştığını 2004 yılından beri ise …’nda görevlendirildiğini, …’nın nezaret ve buyruğu altında aralıksız çalıştığını, dini ve ulusal bayramlarda çalıştırıldığını, hafta tatillerinde çalıştığını, fazla mesai fiyatlarının ödenmediğini, kelam konusu ödemelerin yapılmasını isteyen davacının bu talebinin karşılanmadığını, alacaklarının ödenmediğini tez ederek alacaklarının davalılardan ortaklaşa ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Karşılığının Özeti:
Davalı … vekili, davacının müvekkili odanın çalışanı olmadığını öbür davalı şirketin çalışanı olduğunu, dava edilen alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı … Özel Güv. Kurum Eğitim Sistm. ve Hizm. Tic. Ltd. Şti. vekili, davacının müvekkili şirketten rastgele bir alacağının bulunmadığını davacının hafta tatillerini kullandığını savunarak davanın reddini istemiştir.
C) Mahallî Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece yapılan yargılama sonunda, toplanan deliller ve uzman raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Münasebet:
1.Dosyadaki yazılara, toplanan kanıtlarla kararın dayandığı yasal gerektirici sebeplere nazaran, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2.Davacı emekçinin hafta tatili fiyatına hak kazanıp kazanmadığı hususu taraflar ortasında uyuşmazlık mevzusudur.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 46’ncı hususunda, personelin tatil gününden evvel tıpkı Kanun’un 63’üncü unsuruna nazaran belirlenmiş olan iş günlerinde çalışmış olması şartıyla, yedi günlük vakit dilimi içinde yirmidört saat dinlenme hakkının bulunduğu belirtilmiş, personelin hafta tatili gününde çalışma karşılığı olmaksızın bir günlük fiyata hak kazanacağı da 46’ncı unsurun ikinci fıkrasında karar altına alınmıştır.
Hafta tatili müsaadesi kesintisiz en az yirmidört saattir. Bunun altında bir mühlet haftalık müsaade verilmesi durumunda, yordamına uygun formda hafta tatili müsaadesi kullandığından kelam edilemez. Hafta tatili bölünerek kullandırılamaz. Buna nazaran hafta tatilinin yirmidört saatten az olarak kullandırılması halinde hafta tatili hiç kullandırılmamış sayılır.
2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’un 3’üncü hususuna nazaran, hafta tatili Pazar günüdür. Bu genel kural mutlak nitelikte olmayıp, hafta tatili müsaadesinin Pazar günü dışında da kullandırılması mümkündür.
Hafta tatili gününde çalıştığını argüman eden personel, norm kuramı uyarınca bu savını ispatla yükümlüdür. Fiyat bordrolarına ait kurallar burada da geçerlidir. Personelin imzasını taşıyan bordro geçersizliği ispat edilinceye kadar kesin kanıt niteliğindedir. Bir öbür anlatımla bordronun düzmeceliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda yer alan hafta tatili fiyatı ödemesinin yapıldığı varsayılır. Bordroda ilgili kısmının boş olması ya da bordronun imza taşımaması halinde, emekçi hafta tatilinde çalışma yaptığını her türlü kanıtla ispat edebilir.
Hafta tatillerinde çalışıldığının ispatı konusunda işyeri kayıtları, bilhassa işyerine giriş çıkışı gösteren evraklar, işyeri iç yazışmaları, yazılı kanıt niteliğindedir. Lakin, kelamı edilen çalışmanın bu cins yazılı evraklarla kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları şahit beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel birtakım vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. Hafta tatili çalışmalarının yazılı kanıt ya da şahitle ispatı imkan dahilindedir. İşyerinde çalışma tertibini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan şahitlerin anlatımlarına paha verilemez.
İmzalı fiyat bordrolarında hafta tatili fiyatı ödendiği anlaşılıyorsa, emekçi tarafından daha fazla çalışıldığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Fakat, çalışanın hafta tatili alacağının bordroda görünenden daha fazla olduğu istikametinde bir ihtirazi kaydının bulunması halinde, hafta tatili çalışmalarının ispatı her türlü kanıtla yapılabilir. Buna rağmen, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, çalışanın bordroda yazılı olanın dışında hafta tatillerinde çalışmaların yazılı kanıtla kanıtlaması mümkündür.
Hafta tatili fiyatlarının tahakkuklarını da içeren her ay değişik ölçülerde fiyat ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, tahakkuku aşan çalışmalar her türlü kanıtla ispat edilebilir ve bordrolarda yer alan ödemelerin mahsubu gerekir.
Hafta tatili çalışmalarının uzun bir müddet için hesaplanması ve ölçünün yüksek çıkması halinde Dairemizce son yıllarda taktiri indirim yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır. Lakin, hafta tatili çalışmasının taktiri kanıt niteliğindeki şahit anlatımları yerine, yazılı dokümanlara ve patron kayıtlarına dayanması durumunda, bu türlü bir indirime gidilmemesi gerekir.
Hafta tatili çalışmalarının yazılı kanıt yerine şahit beyanlarına dayalı olarak hesaplanması halinde, çalışanın daima olarak birebir halde çalışması mümkün olmadığından, hastalık mazeret müsaade üzere nedenlerle belirtildiği formda çalışamadığı günlerin olması kaçınılmaz olup, bu durumda karineye dayalı makul indirim yapılmalıdır(Yargıtay HGK, 06.12.2017 tarih 2015/9-2698 E.-2017/1557 K.).
Hafta tatili çalışmalarının şahit anlatımları yerine direkt yazılı evraklara ve patron kayıtlarına dayanması durumunda bu türlü bir indirime gidilmemektedir.
Hafta tatili fiyatından karineye dayalı makul indirime gidilmesi sebebiyle reddine karar verilen ölçü bakımından, kendisini vekille temsil ettiren davalı faydasına avukatlık fiyatına hükmedilemez.
Somut uyuşmazlıkta, davacı haftalık tatil fiyatı talep etmiş mahkemece davacının haftalık tatil çalışması bulunmadığından talebin reddine karar verilmiştir.
Dairemizden geçen davacı vekilinin belgede sunulu vekaletnamesinde ismi yer alan başka çalışan F. M.D.’e ilişkin emsal nitelikte ki evrakta davalı iş yerinde ayda 2 hafta tatili çalışması olduğu tespit ve kabul edilmiştir. Mahkemece bu kabule nazaran yine uzman raporu alınmak suretiyle kıymetlendirme yapılması için kararın bozulması gerekmiştir.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın, üstte yazılı sebepten ötürü BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 10.02.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Memurlar
