TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin, hem yasama hem denetim bakımından parlamentonun gücünü artıran bir sistem olduğunu söyledi.
Şentop, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Meclis Başkanlığının 2021 yılı bütçesine ilişkin milletvekillerinin sorularını ve eleştirilerini yanıtladı.
Milletvekillerinin, soru önergelerinin yanıtlanmasına ilişkin eleştirilerine cevap veren Şentop, “Daha önceki sistemde İçtüzük hükmü 15 gün süre veriyordu. 15 gün içerisinde bakanlık veya başbakanlık tarafından tekrar uyarılacağı ve ek 10 günlük süre verileceğini söylüyordu. O uyarıların sebebi İçtüzük gereğiydi. Cevap verilmemesinin tespiti ve yeniden yazı yazılması da dahil olmak üzere 30 gün gibi bir zaman dilimini kapsıyordu. Halbuki biz yeni düzenlemede bu süreyi 15 güne indirdik. Dolayısıyla ‘süresi içerisinde cevap verilmiyor’ deyip önceki dönemlerle bunları mukayese ettiğimizde tanınmış olan süre İçtüzük gereği aynı süre değil. Yürütme, daha önce aşağı yukarı iki katı kadar bir süre kullanıyordu.” diye konuştu.
TBMM başkanlarının bu konularda bakanlıklara uyarı yazıları yazdığını dile getiren Şentop, 27. Yasama Dönemi’nde 2018, 2019 ve 2020 yıllarında Cumhurbaşkanı Yardımcılığı ile bakanlıklara, yazılı soru önergelerine süresi içerisinde cevap verilmesinin ve cevapların TBMM’nin saygınlığına uygun olacak şekilde soruları tam olarak karşılayan, yeterli ve tatminkar nitelikte hazırlanması hususunun yazıyla iletildiğini anlattı.
Soru önergelerine verilen yanıtlarda dönemler arası karşılaştırma yapan Şentop, 27. Dönem’de soru önergelerinin cevaplanma oranının yüzde 64,57; 26 Dönem’de yüzde 45,4; 24. Dönem’de yüzde 60,3; 23. Dönem’de yüzde 85,8 ve 22. Dönem’de yüzde 62,8 olduğunu kaydetti.
– “Önümüzdeki temmuza kadar altyapıyı güçlendireceğiz”
TBMM Başkanı Şentop, komisyon toplantılarının canlı yayınlanmasıyla ilgili taleplerin bulunduğunu ifade ederek, bunun sadece Türkiye’nin konusu olmadığını belirtti.
Farklı ülkelerde de komisyon toplantılarının canlı yayınlanmasına dair mevzuat ve uygulamayla ilgili araştırmalar yaptırdığını, bu toplantıları canlı yayınlayan ve yayınlamayan ülkelerin bulunduğunu, toplantıların canlı yayınlanması konusunda karar alan meclislerin olduğunu aktaran Şentop, şöyle devam etti:
“Teknik altyapı olarak, TBMM TV’den komisyon toplantılarını yayınlama imkanımız şu anda yok. TBMM TV, 1994’te kurulmuş ve hala o dönemki teknolojik altyapı kullanılıyor. Bizim yayınlarımızı şu anki kanallar doğrudan yayınlayamıyorlar, dönüştürmesi gerekiyor. Konuyla ilgili bir çalışma içerisindeyiz. Önümüzdeki temmuza kadar bu konuda altyapıyı güçlendireceğiz. İnternet üzerinden yayın teknik olarak mümkün. Bu konuda sair zamanlarda komisyonlarımızda bu tür talepler oldu. Komisyonlarımızın bu konuda anlaşarak karar vermesi lazım. Dolayısıyla bu, Meclis Başkanı’nın ‘yayınlayalım’ ya da ‘yayınlamayalım’ diyebileceği bir konu değil. Komisyondaki arkadaşlarımızın karar vermesi veya parti gruplarının bir mutabakata varması gerekir. Daha önce olmuş mu? 1997 bütçesi üzerinde 1996’da bir yayın faaliyeti var. İki gün sonra tartışmalar ve kavgalar üzerine yayına son verilmiş, bir daha da böyle bir yayın yapılmamış.”
– “Bu sistem avantajlıdır”
Şentop, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile parlamentonun gücünün ve etkisinin azaldığına dair eleştirilere karşı şu değerlendirmede bulundu:
“Yeni sistemde parlamento çoğunluğu cumhurbaşkanının partisinden ve siyasi görüşünden ise siyasi iktidar, yürütme yasama faaliyetini yönlendirir. Önceki sistemde olmayan bir ihtimal daha var; Cumhurbaşkanının siyasi partisiyle parlamento çoğunluğu aynı değildir. Böyle bir durumda yasama faaliyeti yürütme tarafından kesinlikle yönlendirilemez. Parlamento içerisinde çoğunluğu teşkil eden milletvekilleri veya partiler tarafından yönlendirilebilir. Sisteme bu açıdan baktığımızda, yasalaşma bakımından süreçlere baktığımızda yeni sistem öncekine göre en azından seçmene bu hakkı tanıyor. ‘Parlamento çoğunluğunu sen hükümetten ayrı oluşturabilirsin. Dolayısıyla yasama faaliyetini hükümetten farklı olarak bir gücün eline verebilirsin’ diyor. Bu bakımdan bu sistem avantajlıdır.”
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin parlamentonun gücünü artıran bir sistem olduğunu vurgulayan Şentop, “Buradaki sorun, ‘Kararlar istediğimiz gibi çıkmıyor.’ ise o sayısal bir problemdir. Parlamentoda her şey konuşulur, müzakere edilir, sonuçta kararlar sayısal çoğunlukla alınır. Bu sayıları millet belirliyor. Millet kime ne kadar güç verdiyse o kadar güç kullanacaktır parlamento içerisinde. Bu sistem, hem yasama hem denetim bakımından parlamentonun gücünü artıran bir sistemdir.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle ilgili eleştirilere de yanıt veren Şentop, önceki sistemde KHK’nin bulunduğunu ve kanunla eşit olduğunu, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin ise kanunla eşit olmadığını belirtti.
Cumhurbaşkanının, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarabileceğine ilişkin Anayasa hükmünün bulunduğuna işaret eden Şentop, yine Anayasa’da kanunla açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin çıkarılamayacağının yer aldığını dile getirdi.
(Sürecek)
Memurlar
