Dijital para sistemleri yaklaşık on yıldır hayatımızda ve gün geçtikçe de kullanımı yaygınlaşıyor. Bünyesinde avantajları ve dezavantajları birlikte barındıran dijital paraya yönelik çalışmalar, günümüzde AB, Çin ve Hong-Kong başta olmak üzere birçok ülkede yürütülüyor. Tüm dünyada yaygınlaşarak yürütülen bu süreç, akıllara “Dijital Türk lirası gelir mi?” sorularını da getiriyor. Hususla ilgili açıklamalarda bulunan Anadolu Üniversitesi Toplumsal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi (SODİGEM) Müdürü Doç. Dr. Yusuf Levent Şahin, dijital paranın bankaların bilgi tabanındaki dijital kayıt halinde saklanan yatırımlarla karıştırılmaması gerektiğini belirterek, “Banka hesaplarındaki paralar dijital ortamda bulunan kaydi paralardır. Dijital paraların fizikî bir niteliği bulunmuyor. Banknot yahut bozuk para halinde değiller. Bilinen dijital paralar, kripto para niteliğindedir ve merkezi bir otorite tarafından denetim edilmemektedir” tabirlerini kullandı. Kripto paraların birtakım kıymetli sorunları beraberinde getirdiğini lisana getiren Doç. Dr. Şahin, “İlk olarak bu paralar altın üzere bir metaya ya da bedelini koruyacak bir merkezi otoriteye sahip olmadığından pahaları çok dalgalanma gösterebilir. İkincisi, bu paralarla yapılan süreçlere ait tüzel süreçler çok zayıf ve uyuşmazlık durumunda koruyuculuğu bulunmamaktadır. Üçüncü olarak, bu paraların rastgele bir otoriteden bağımsız ve anonim süreçlere imkan tanıması, yasadışı işlerde kullanılmalarını daha muhtemel hale getirmektedir. Son olarak kripto paralar ülkelerin paralarını ikame etmeye başlarsa ağır yaptırımlar gündeme gelebilir” değerlendirmesinde bulundu.
Günümüzde üzerinde çalışılması gereken eksik yanları olsa da dijital paraların göz arkası edilemeyecek yararları olduğunun altını çizen Doç. Dr. Şahin, “Tüm sorunlara rağmen kripto paraların hayli kıymetli getirileri mevcuttur. Dijital paralar ile yapılacak para transferlerinin çok daha düşük maliyetli olması, ödemelerin ve para transferlerinin rastgele bir aracı kuruma muhtaçlık duyulmadan her vakit, her yerden ve istenilen her ölçüde gerçekleştirilebilmektedir. Dijital para kullanımı ile harcama yapılırken anonim kalınmasına karşın yapılan tüm harcamaların şeffaf biçimde herkes tarafından görülebilmesi kripto paraların değerli avantajları ortasında gösterilebilir” formunda konuştu.
Devletlerin de dijital paraya yaklaşımlarında bir dönüşüm yaşanabileceğine değinen Şahin şunları söyledi: “Uzun vadede Türkiye’nin de içinde bulunduğu dünya devletlerinin kripto paraları büsbütün yok saymadan kendi paralarını dijital para sistemine adapte etmesi epeyce yüksek bir ihtimal. Dijital paralara merkez bankaları tarafından direkt adapte olunmasının da farklı muhtemel usulleri mevcuttur. Bunlardan en esaslı olanı ise tam adaptasyon, yani merkez bankalarının dijital parayı direkt kendi denetiminde tutarak tüm kullanıcılara hesap bazlı erişim imkanı sağlamasıdır. Ayrıyeten bu durum ticari bankaların misyon ve yetkilerinin çok daha farklı bir biçimde belirlenerek fonksiyonlarının büyük ölçüde değişmesi üzere esaslı değişimleri de beraberinde getirecektir.”
Memurlar
