CHP ve kimi baro liderleri, alternatif baroların önünü açacak çoklu baro düzenlemesine karşı çıkmaya devam ediyor. Baro yöneticileri ve idareleri, barolar üzerindeki imtiyazylarını kaybetme dehşetiyle düzenlemeyi ‘anti demokratik’ olarak bulsa da çoklu baro sistemi ABD’de ve Avrupa’da yaygın olarak kullanılıyor. Yurt dışındaki örnekler incelendiğinde bu sistem mesleğin icrası önünde rastgele bir ket oluşturmazken tam bilakis bu tip yapılanmalarla hem örgütlenme özgürlükleri bölgesine getiriliyor hem de mesleksel gelişime ek sağlıyor. Çoklu baro sisteminin görüldüğü yanların başında ABD geliyor. ABD’de son yıllarda baroların idaresinde tıpkı Türkiye’deki üzere genç nüfusun ve farklı görüşlerdeki avukatların kelam sahibi olmadığı, efektif olarak kullanılmadığına ait itirazlar yükseliyor. ABD’nin en kalabalık eyaleti olan Kaliforniya’da avukatlara 2. bir seçenek sunamayarak ilkel kalmış olan baro yapılanmasında değişikliğe gidildi. Mevcut olan Kaliforniya Eyalet Barosu’na alternatif olarak 1 Ocak 2018 tarihinde ‘California Lawyers Association’ ismiyle 2. bir baro kurulması bunun en taze örneklerinden bir tanesi.
YAKLAŞIK 20 EYALETTE MEVCUT
ABD’de mevcut bir öbür örnek ise en büyük eyaletlerden biri olan Virginia’da da eyalet barosu yapılanması olmasına karşın 2. bir Virginia barosu kuruldu ve avukatlara örgütlenme özgürlüğü kapsamında seçilmiş bir hak kazandırıldı. New York Barosu ise 1876’dan beri kendi üyelerinin istekli iştiraki ile ve haricindeki 150 farklı baro ile faaliyetini sürdürüyor. ABD’de yaklaşık 20 eyalet avukatlık mesleğini alternatif barolara üyelik imkanı sunarak düzenlemiş bulunuyor. Bu eyaletler arasında Illinois, Massachussetts, Ohio üzere en büyük hukuk süreçlerinin yapıldığı noktalar geliyor.
ORTAMINA NAZARAN BARO
İngiltere’de ise gereksinim esasına dayalı olarak örgütlenme özgürlüğü efektif bir biçimde kullanılırken, her kısımdan avukat farklı barolara üye olarak temsilde adaletin gereklerini yanına getiriyor. 200’den fazla barosu olan Fransa’da en küçük baronun 9, en büyük Paris Barosu’nun ise yaklaşık 25 bin üyesi mevcut. Almanya’da ise tekrar birebir formda çoklu baro sistemi uygulanırken 27 nahiye barosu bulunuyor.
Dünyada kabul gören bir sistem
Hem ABD hem Anglosakson sistemi hem de kıta Avrupası hukuk sistemleri nezdinde kabul görmüş olan çoklu baro sisteminin Türkiye’de de kabul edilmesi ile birlikte birinci olarak avukatlara muhtaçlıkları olan örgütlenme özgürlüğü tanınarak temsilde adaletin sağlanması planlanıyor. Bir öteki avantaj ise avukatlık mesleğinin duyduğu yüksek standartlara erişim ve gelişimine ayak uydurmasına imkan tanınacak olması olarak göze çarpıyor.
‘Çoklu baro’ sistemini getirecek yasa teklifiyle, İstanbul, Ankara ve İzmir barolarının TBB’deki delegelerine tırpan vurulacak. Buna nazaran, 45 ilin delegesinden daha fazla delegeye sahip İstanbul Barosu’nun delege sayısı 138’den 13’e düşecek. Tekrar Ankara Barosu’nun delege sayısı 57’den 7’ye, İzmir Barosu’nun da 30’dan 5’e düşecek.
AK Parti ve MHP milletvekillerinin imzasını taşıyan teklife nazaran, yalnızca İstanbul, Ankara ve İzmir’in delege sayısı 4’ün üzerine çıksa da laf konusu bölgelerin delege sayısında büyük düşüş yaşanacak. Mevcut duruma nazaran, 80 baroyu TBB’de 561 delege temsil ediyor. Bunlardan 225’i ise İstanbul, Ankara ve İzmir’den seçiliyor. ‘Temsilde adalet’ unsuruyla de bağdaşmayan tabloya nazaran, laf konusu üç vilayet, sahip olduğu delege sayısıyla Birlik Lideri’ni bile belirleyebilecek durumda. Tekrar mevcut tabloya nazaran, İstanbul Barosu’nun mevcut delege sayısı, TBB Umum Heyeti’nde avukat sayıları itibariyle en fazla 3’er delegeyle temsil edilen 45 vilayetten bile daha fazla. Yeniden 57 delegeyle temsil edilen Ankara 19, 30 delegeyle temsil edilen İzmir 10, 16 delegeyle temsil edilen Antalya ise 5 baroya eşit.
Mustafa Sait Özkan
Memurlar
