Bilindiği üzere, üniversitelerde ceza soruşturmaları 2547 sayılı Kanunun 53/c hususunda düzenlenen metoda nazaran yürütülmektedir. Kelam konusu hususta yer alan düzenlemeye nazaran, vakıf yükseköğretim kurumlarında vazifeli “Devlet ve vakıf yükseköğretim kurumu rektörler, rektör yardımcıları hakkında, Yükseköğretim Şurası üyelerinden teşkil edilecek üç kişilik kurul” son soruşturmanın açılıp açılmayacağına karar vermektedir.
Bunun dışında vazifeli öğretim elemanları ve öteki işçi hakkında ilgili kanunda yer alan yordama nazaran ceza soruşturması yürütülmesi mümkün görünmemektedir.
Danıştay Birinci Dairesine yansıyan hadisede; vakıf yükseköğretim kurumunda misyonlu öğretim üyeleri ile hemşirelik hizmetleri sorumlusu hakkında ilgili üniversite tarafından men-i muhakeme karar verilmiştir. İlgili mahkeme tarafından yapılan değerlendirmede, vakıf Yükseköğretim kurumlarında vazifeli rektör ve rektör yardımcıları hariç olmak üzere misyonlu öteki işçi hakkında 2547 sayılı Kanunun 53’üncü hususunun uygulanabileceğine dair açık bir karar bulunmadığından, cürüm işledikleri ileri sürülen bu şahıslar hakkında genel kararlar uyarınca süreç yapılması gerektiği belirtilmiştir.
DANIŞTAY
Birinci Dairesi
Temel No : 2019/682
Karar No :2019/647
KARAR
… İnsan Kaynakları Müdürlüğünün 5.1.2019 tarih ve 900 sayılı yazısı ekinde gönderilen evrak, … Üniversitenin Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri …, …, … ile … Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Ağır Bakımlar Hemşirelik Hizmetleri Sorumlusu …’nın men-i muhakemelerine ait… Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Konseyin 19.3.2019 tarihli kararı, Tetkik Hakimi Turgut Kılınç’ın açıklamaları dinlenildikten sonra, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53’üncü hususu uyarınca incelendi;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun Ek 5’inci unsurunda, “Vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının, vakıf idare organı dışında en az yedi bireyden oluşan bir mütevelli heyeti bulunur. Mütevelli heyet üyeleri, vakıf idare organı tarafından dört yıl için seçilir, müddeti biten üyeler yine seçilebilir. Mütevelli heyet üyelerinin yaş sınırlaması hariç Devlet memuru olma niteliklerine sahip bulunmaları ve en az üçte ikisinin lisans seviyesinde yükseköğrenim görmüş olması gerekir. Mütevelli heyet vakıf yükseköğretim kurumunun tüzelkişiliğini temsil eder. Vakıf yükseköğretim kurumlarının yöneticileri Yükseköğretim Şurasının olumlu görüşü alınarak mütevelli heyet tarafından atanır. Mütevelli heyet; vakıf yükseköğretim kurumu yöneticilerine uygun gördüğü ölçüde yetkilerini devredebilir. Yükseköğretim kurumunda görevlendirilecek yöneticiler ve öğretim elemanları ile başka işçinin kontratlarını yapar, atamalarını ve misyondan alınmalarını onaylar, yükseköğretim kurumunun bütçesini onaylar ve uygulamaları izler, Ayrıyeten vakıfça hazırlanan yönetmelik kararlarına nazaran öteki misyonları yürütür.” kararına, Ek 8’inci unsurunda ise, “Vakıfça kurulacak yükseköğretim kurumlarındaki akademik organlar, Devlet yükseköğretim kurumlarındaki
akademik organlar üzere düzenlenir ve onların vazifelerini yerine getirir. Öğretim elemanlarının niteliklerinin birebirdir. Devlet yükseköğretim kurumlarında çalışmaları yasaklanmış yahut disiplin yoluyla bu kurumlardan çıkarılmış bireyler, vakıf yükseköğretim kurumlarında misyon alamazlar.” kararına yer verilmiştir.
2.12.2016 tarih ve 6764 sayılı Kanunun 26’ıncı unsuruyla 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53’üncü hususunun (c) bendinin 2 numaralı alt bendindeki ” üniversite” ibaresi, “Devlet ve vakıf yükseköğretim” olarak değiştirilmiş, böylelikle vakıf yükseköğretim kurumlarının rektörleri, rektör yardımcıları ile üst kuruluş genel sekreterlerinin bu unsur kapsamında soruşturulmalarına imkan tanınmıştır. Lakin kelam konusu değişiklik yalnızca vakıf yükseköğretim kurumlarının rektörleri, rektör yardımcıları ve üst kuruluş genel sekreterleriyle sonlu kalmış, bu kurumlarda misyon yapan akademik ve idari işçisi kapsamamıştır.
Bu bağlamda, vakıf yükseköğretim kurumlarının hükmî kişiliğini temsil eden mütevelli heyetinin; yönetici, öğretim elemanı ve başka çalışanın mukavelesini yapacağı, atamalarını, misyondan alınmalarını ve yükseköğretim kurumunun bütçesini onaylayacağı, akademik organların düzenlenmesinde, vazifelerini yerine getirmesinde, öğretim elemanlarının niteliklerinde Devlet yükseköğretim kurumlarındaki temellerin aynısının uygulanacağı belirtilmek suretiyle vakıf üniversitelerinin Devlet yükseköğretim sistemine entegrasyonunu sağlayan özel düzenlemelere yer verildiği halde, akademik ve idari işçinin kontratlı olarak istihdamı nedeniyle tabi oldukları türel rejim göz önünde bulundurularak vakıf yükseköğretim kurumlarındaki rektörler, rektör yardımcıları ve üst kuruluş genel sekreterleri hariç tutularak başka işçinin vazifeleri münasebetiyle ya da vazifelerini yaptıkları sırada işledikleri ileri sürülen kabahatler hakkında 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53’üncü hususunda öngörülen soruşturma tarzına tabi olacaklarına ait bir karara yer verilmemiştir.
Kaldı ki, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53.maddesinin (c) bendinin Anayasanın 2.,10.,11. ve 140. unsurlarına tersliği ileri sürülerek iptali istemiyle açılan davada Anayasa Mahkemesince verilen 10.10.2013 tarih ve E:2013/58, K:2013/114 sayılı kararda, “5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, herkes hakkında geçerli olan ceza soruşturması ve kovuşturması kararlarını içermektedir. Fakat, kanun koyucu, milletlerarası hukuk, antlaşmalar ve iç hukuktan kaynaklanan kimi nedenlere dayanarak bu genel kurallara istisnalar getirmiştir. Buna nazaran, cürüm işleyen her kişi hakkında uygulanması genel düzenlemeleri içeren 5271 sayılı Kanun kararları birtakım cürüm failleri bakımından uygulanmayacak, bunlara ait ilgili kanunlarındaki özel soruşturma ve kovuşturma yordamları geçerli olacaktır. Bu metotların tanınması, uygulanacak bireylere bir zümre ya da sınıf olarak imtiyaz tanımak manasına gelmeyip, yapılan vazifenin niteliğinden kaynaklanmaktadır. Böylelikle, hem yapılan vazifenin en iyi biçimde ve aktif olarak yerine getirilmesi hem de gereksiz şikayetlere maruz kalınarak görülen hizmetin kesintiye uğramaması amaçlanmıştır. Devlet üniversitelerinde vazife yapanlar hakkındaki soruşturma tarzının itiraz konusu kural çerçevesinde özel olarak düzenlenmesi de bu kapsamda kanun koyucunun takdir yetkisi içerisinde kalmaktadır. Bu nedenle, kanun koyucunun takdir yetkisini kullanarak, Devlet üniversitelerinde misyon yapan şahısların ceza soruşturmalarının idari heyetler tarafından yürütülmesi konusunu düzenlemesinde hukuk devleti unsuruyla çelişen bir taraf bulunmamaktadır. Öteki yandan, vakıf üniversitelerinde çalışanlar ile Devlet üniversitelerinde vazife yapanlar statüleri ve özlük hakları bakımından farklı kurallara bağlıdır ve hasebiyle tıpkı hukukî durumda değildirler. Bu nedenle, vakıf üniversitelerinde çalışanlar ile Devlet üniversitelerinde vazife yapanların farklı soruşturma metoduna tabi tutulmalarında eşitlik prensibine karşıtlık bulunmamaktadır.” denilerek itiraz konusu kuralın Anayasanın 2. ve 10. unsurlarına karşıt olmadığı belirtilmiştir.
Bu durumda, vakıf Yükseköğretim kurumlarında rektör, rektör yardımcıları ve üst kuruluş genel sekreterleri hariç olmak üzere vazifeli öteki işçi hakkında 2547 sayılı Kanunun 53’üncü unsurunun uygulanabileceğine dair açık bir karar bulunmadığından, hata işledikleri ileri sürülen bu bireyler hakkında genel kararlar uyarınca süreç yapılması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, … Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri …, …, … ile… Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Ağır Bakımlar Hemşirelik Hizmetleri Sorumlusu …’nın men-i muhakemelerine ait… Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Şuranın 19.3.2019 tarihli kararının incelenmeksizin reddine, belgenin, …, …, … ve haklarında genel kararlara nazaran süreç yapılmak üzere İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığına iletilmek üzere karar ekli olarak… Üniversitesi Rektörlüğüne gönderilmesine, kararın bir örneğinin İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine 18.4.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Memurlar
