Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, geçtiğimiz günlerde Karadeniz’de yapılan doğal gaz keşfinin olumlu yansımalarından bahsederek, sanayicilerin yüzlerini güldürecek açıklamalarda bulundu. Bakan Dönmez, Türkiye’nin sona erecek kontratlarının olduğuna değinerek, Karadeniz’de yapılan doğal gaz keşfiyle ilgili, “Keşifle birlikte elbette Türkiye’nin masada pazarlık gücü artacak. Yerli gazın üretimiyle birlikte doğal gaz ithalatının kademeli olarak düşecek olması yeni kontratların müzakeresinde bizim için değerli bir avantaj olacak” açıklamasında bulundu.
“Yerli dokunaklı ithal gazla karşılaştırıldığında daha uygun olduğunu söyleyebiliriz”
Türkiye’nin halihazırda farklı ülkelerden gaz ithalatının olduğunu hatırlatan Bakan Dönmez, “Boru çizgileriyle hem de LNG ve spot piyasalardan da doğal gaz tedarik ediyoruz. Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası’nın kurulmasıyla hem BOTAŞ hem de özel ve hukukî kişi ve kurumlar da doğal gaz ithal edebiliyorlar. Bu durum rekabet açısından fiyatların özgür piyasa şartlarına nazaran oluşmasını sağlıyor. Öbür yandan doğal gaz depolama hacmimizin artırılması için kıymetli yatırımlar yaptık. Yerli gazın ithal gazla karşılaştırıldığında daha uygun olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum gazın üretilmeye başlanmasıyla birlikte sanayicilerimizin güç faturasına da olumlu bir formda yansıyacak. En değerlisi doğal gaz ithalatına ayırdığımız bütçenin azalmasıyla Türkiye’nin cari açığının kapanmasına değerli bir katkı sunacağız” diye konuştu.
Karadeniz’de keşfedilen ve altyapı çalışmaları başlayan doğal gazın birinci etapta Batı Karadeniz’deki vilayetler vasıtasıyla doğal gaz ana iletim şebekesine bağlanacağı bilgisini aktaran Dönmez, “Bu alana en yakın yerlere baktığımızda Zonguldak, Düzce, Sakarya öne çıkıyor. Buradan da ana sisteme bağlandıktan sonra gaz şebeke yoluyla kullanılabilir olacak. Mevcut sistemi kullanacağız. Mevcut sistem bir enterkonnekte sistem. Sisteme girecek gazın ölçüsüne nazaran boru sınırlarının çaplarıyla ilgili kimi destekler gerekebilir. Mühendislik çalışmalarını BOTAŞ ve Türkiye Petrolleri birlikte yürütecek” dedi.
“Sahanın büyüklüğüne nazaran yeni kuyular açarak sahayı üretime hazır hale getireceğiz”
Yaklaşık 200 kilometrelik bir boru çizgisinin döşeneceğini söyleyen Dönmez, “Bazı işler için memleketler arası ihale açıp bahsin uzman ve deneyimli, tecrübeli firmalarıyla da çalışabiliriz. Kaç kuyu planlamasının olacağı, bu kuyulardan üretim ölçüleri, kıyıya getirme maliyetleri var. Yaklaşık 200 kilometrelik bir boru çizgisi döşeyeceğiz. Kıyıda yapılacak terminalin özellikleri çıkarılacak, projelendirilmesi, mühendislik çalışmaları yapılacak. Bu çalışmalardan sonra ortaya bir maliyet çıkacak. Gazın çıkarılması için platform kurulması ya da direkt kuyu başından kıyıya gerçek boru çizgisiyle kara terminaline ulaştırılması masamızda. Bunlar üzerinde çalışıyoruz şu anda. Bir taraftan da sahanın geliştirilmesi için yeni sondajlar yapacağız. Sahanın büyüklüğüne nazaran yeni kuyular açarak sahayı üretime hazır hale getireceğiz” tabirlerini kullandı.
“Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında milletimize en hoş hediyeyi vereceğiz”
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100’üncü yılında Türk milletine en hoş ikramın yerli doğal gaz kullanımıyla verileceğinin altını çizen Dönmez, “Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında milletimize en hoş hediyeyi inşallah birinci yerli gazın kullanımıyla vereceğiz. Birinci faz üretim yüksek volümlü üretim olmuyor bu tip alanlarda. Fakat saha 3-5 yılda büyüklüğüne nazaran geliştiriliyor bir plato devrine geliyor. Pik üretim almak için 30-40 kuyu açmamız lazım. Biz 3-5 kuyuyla birlikte üretimi başlatacağız, bir yandan da sahayı geliştirmeye devam edeceğiz. Bizim bütün emelimiz gücün her alanında bağımsızlık. Petrol, doğal gaz, elektrik üretimi, madenler üzere her alanda kendi öz yeterliliğimizi geliştirmek istiyoruz. Elektrik üretiminde yerli ve yenilenebilir oranı yüzde 60’lar düzeyine çıkardık. 2023’e kadar bu oran daha da artacak. Madenlerimizde de katma pahalı eser periyoduna geçtik. Burada da yeni modelle birlikte teknoloji ve Ar-Ge odaklı bir anlayışla madenlerimizi işleyerek uç eser haline getiriyoruz. Petrol ve doğal gaz arama ve sondajlarında da son periyotta önemli bir artış gösterdik” diye konuştu.
Borun bilhassa sıhhat ve paklık bölümünde daha fazla kullanılması için BOREN’in yürüttüğü Ar-Ge çalışmalarına dikkat çeken Dönmez, bor katkılı eserlerin sıhhat ve paklık bölümünde yaygınlaşmaya başladığını aktardı. Güç dalında yaşanan değişim ve dönüşümün uzun vakittir bakanlığın gündeminde yer aldığına değinen Dönmez, ileriki yılların planlamasını da hem kaynak bazlı hem de teknolojik bazlı dönüşümün en iyi biçimde uygulanması için sürdürdüklerini belirtti. Bakan Dönmez, açıklamalarına şu halde devam etti:
“Yenilenebilir güç kaynaklarındaki maliyet düşüşü, yeni güç kaynaklarının ortaya çıkışı, güç verimliliğindeki artış üzere pek çok ögeye bağlı olarak dünyada bir değişim kelam konusu. Öte yandan ülkeler bir taraftan fosil kaynaklara dayalı üretim altyapılarını pak güce hakikat kaydırırken, bir taraftan denizler ve ankonvansiyonel başta olmak üzere yeni fosil kaynaklı rezervler için de arama ve sondaj faaliyetlerine devam ediyorlar. Türkiye olarak biz öncelikle yenilenebilir güçte bir kalkınma ve sanayi geliştirme stratejisi izliyoruz. YEKA modelimiz ile yerli bir sanayi inşa etmekte sonuna kadar kararlıyız. Önümüzdeki periyotta Türkiye’nin yenilenebilir ve pak güç teknolojilerinde bölgenin merkez oyuncusu olması için yeni stratejilerimiz olacak. Sanayi stratejimizi Ar-Ge stratejimizle de eşgüdüme getirerek buna start-up ekosistemini de entegre edeceğiz. Güç kesiminde çok değerli yeniliklerin merkezi olmaya adayız. Bu noktada bizim kadar dal oyuncularının da dönüşümü çok kıymetli. Artık şirketler yalnızca finans tablosu okuryazarlığı ile değil, yenilikçilik, kurum içi teşebbüs, yeni fikirlere açık olma ile de bedel üretmek zorundalar. Şayet dünya ile rekabet edeceksek, şirketlerimizin inovasyona daha fazla meraklı olmasını bekliyoruz. Burada da genç jenerasyonları kesinlikle desteklemek gerekiyor. Teknolojiyi alan ve kullanan değil, üreten ve ihraç eden bir ekosistemi inşa etmek zorundayız.”
“Elektrikli otomobiller, kayıt zinciri üzere birçok yeni teknolojiyi de araştırarak kendimize bir yol haritası belirliyoruz”
Ulusal güç ve maden siyasetlerinin en değerli ayaklarından birinin yerlileştirme olduğunu söyleyen Dönmez, “Enerji dönüşümleri aslında bir teknoloji kıssasıdır. Yani teknolojiniz yoksa güç oyununda kelamı geçen bir oyuncu olmanız güç. Büyük bir oyunun oyuncusuysanız teknolojiniz olmalı ve bu teknoloji diğerlerinin da işine yaramalı. YEKA projeleri ile Türkiye yenilenebilir güç teknolojilerinde ve gelecekte depolamada teknoloji merkezlerinde en değerli üretim üslerinden biri olmayı hedefliyor. Ama daha birçok teknoloji en az birer güç kaynağı kadar sistemimize tesir ediyor. Yapay zeka, akıllı sistemler, gelişmiş bilgi araçları gündemimizde en üst sıralardadır. Elektrikli otomobiller, kayıt zinciri üzere birçok yeni teknolojiyi de araştırarak kendimize bir yol haritası belirliyoruz” dedi.
Güneş gücü alanında yaşanan son gelişmelere de dikkat çeken Bakan Dönmez, “2017 yılında ulusal güç ve maden siyaseti ile Türkiye’nin güç yol haritasını yine belirledik. Hidrokarbon kaynaklı üretim anlayışını, yerli ve yenilenebilir kaynak temelli, teknoloji ve Ar-Ge odaklı üretim olarak değiştirdik. Güneşten elde ettiğimiz üretim bu alanda ne kadar hakikat bir yolda ilerlediğimizin en değerli ispatıdır. Bilhassa lisanssız üretim kapsamında güneş gücünden üretimimiz artış gösteriyor. 6 bin 295 MegaWatt gücündeki güneş şurası gücümüzün 6 bin 72 MegaWatt’ı lisanssız güneş yatırımlarından gerçekleşti. Lisanssız üretimin ise 341 MegaWatt’lık kısmı çatı ve cephe uygulamalarından sağlanıyor. Geçtiğimiz yıl duyurusunu yaptığımız ‘Kendi Elektriğini Kendin Üret’ davetimiz ile sanayicimiz üretimde, hanelerimiz ise konutlarında bu davetimize karşılık verdi” biçiminde konuştu.
“10, 15 ve 20 MegaWatt’lık 36 vilayette 74 adet güneş gücüne dayalı YEKA yarışını gerçekleştireceğiz”
‘Çatı’ sözünün birinci manasının konutun ya da yapının üstünün kapatılması olarak bilindiğini aktaran Dönmez, “Biz çatı denilince akıllara birinci olarak üretim, hatta ekonomik çıkar gelmesi için çeşitli uygulamaları hayata geçiriyoruz. 2019 Mayıs itibariyle Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği ile birlikte vatandaşımız artık çatı ve cephesinden 10 kilovata kadar üreteceği elektriğin tüketim fazlasını satabiliyor. Yalnızca tüketici değil, tükettiğini üreten bir Türkiye için yerli ve yenilenebilir gücün konseyi güç içerisindeki hissesini yükseltmek birinci amacımız. Böylece ithal ettiğimiz gücün hissesini düşürüyor, ekonomik kaynaklarımızı ülkemiz içerisinde kıymetlendirmiş oluyoruz. Bu gaye doğrultusunda güneş özelinde yalnızca 2020 yılı içerisinde önümüzdeki günlerde gerçekleştireceğimiz toplamda bin MegaWatt olmak üzere 10, 15 ve 20 MegaWatt’lık 36 vilayette 74 adet güneş gücüne dayalı YEKA müsabakasını gerçekleştireceğiz. Yeniden Türkiye’nin birinci, Avrupa ve Orta Doğu’nun tek entegre güneş paneli tesisini de geçtiğimiz ay Cumhurbaşkanımızın iştirakleriyle açtık. Amacımız net; ülkemizi güneş köprüsüyle birbirine bağlayacağız” dedi.
Ulusal güç ve maden siyaseti ile daha çok yerli, daha çok yenilenebilir yaklaşımlarının benimsendiğini aktaran Dönmez, “Bu kapsamda güçte ithalat maliyetlerini azaltmak, yerli ve yenilenebilir kaynakları üretime dahil etmek ve bunu gerçekleştirirken daha verimli, çevreci ve itimatla sağlamak ismine güç siyasetimizi yürütmeye başladık. Fakat bu siyaset yerli ve ulusal teknolojinin kullanılmasıyla gerçekleştirilebilir. Ar-Ge, ekonomik tesir seviyesi yüksek, birden fazla dala tesir ederek gelişimi hızlandırma potansiyeline sahiptir. Ar-Ge’ye gerçekleştireceğimiz yatırım ile birlikte ülkemizin genç beyinleri, endüstrici ve yatırımcı ile bulaşarak büyümeyi de beraberinde getirecektir. Türkiye, sahip olduğu jeostratejik değerle lojistik avantajını da kullanarak yenilenebilir güç teknolojilerinde yerli üretimin geliştirilmesi ve yetişmiş insan kaynağı kapasitesinin artırılmasıyla değerli bir merkez haline gelecek. Yenilenebilir güç alanındaki Ar-Ge yatırımlarıyla birlikte bölgesinde güç merkezi gayesi olan ülkemiz, teknolojide de merkez haline gelecek. Yerli üretimin desteklenmesi kapsamında kullanılması gayesiyle ‘Yenilenebilir Güç Kaynaklarından Elektrik Üreten Tesislerde Kullanılan Elektromekanik Aksamın Yerli Üretim İmkanlarının Araştırılması, Geliştirilmesi ve Envanter Raporu’, ‘Termik Santrallerde Kullanılan Yerli Ekipman Envanter Raporu’ ve ‘Enerji ve Doğal Kaynaklar Alanında Yerli Ekipman Envanteri ve Kritik Teknolojiler Raporu’ bakanlığımız tarafından yayımlandı” sözlerine yer verdi.
Uygulanan YEKA modeli ile yalnızca yenilenebilir güç temelli üretimi değil, teknolojik gelişme üretiminin de sağlandığına dikkat çeken Dönmez, “Bugüne kadar gerçekleştirdiğimiz Karapınar YEKA-1 GES ve YEKA RES-1 yarışlarını kazanan şirketlerimize 10 yıl müddetle Ar-Ge çalışmalarını zarurî hale getirdik. Bu kapsamda İzmir’de rüzgar gücü teknolojisinin geliştirilmesi faaliyetleri kapsamında 50 kişinin istihdam edildiği Ar-Ge merkezi kuruldu. Tıpkı halde, Başşehir OSB’de de 100 kişinin istihdam edildiği ve güneş gücü konusunda AR-GE faaliyetlerinin yürütüldüğü merkezde de faaliyetlere başlandı” formunda konuştu.
“Türkiye 2019 yılında dünyada hidrolik güç santrallerinin hissesi bakımından 9, rüzgarda 12, güneşte 13, jeotermalde 4. sırada yer alıyor”
AK Parti’nin iktidara geldiği 2002 yılından sonra Türkiye’de güç alanında çok büyük gelişmeler yaşandığını söyleyen Dönmez, “Üreten ve büyüyen Türkiye’nin gücünü yerli ve yenilenebilir temelli siyasetler ile destekledi. 2002 yılında 12 bin 305 MegaWatt olan yenilenebilir güç heyeti gücümüz, 2020 Ağustos ayı sonu prestijiyle 46 bin 811 MegaWatt’a ulaştı. Ağustos 2020 sonu prestijiyle 93 bin 23 MegaWatt olan toplam heyeti gücün içindeki yenilenebilir hissesi yüzde 50,3 olarak gerçekleşti. 2002 yılında bu oran yüzde 38,6 düzeyindeydi. 2002 yılında yüzde 26,3 olan yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki hissesi, 2019 yılında yüzde 44 olarak gerçekleşti. Ağustos ayı sonu prestijiyle 2020’nin birinci 8 ayındaki oran yüzde 48 düzeyinde. Başta yerli ve yenilenebilir kaynaklarının hissesinin ve kaynak çeşitliliğinin artırılması yoluyla elektrik gücü üretiminde istikrarlı bir portföyün oluşturulması büyük değer arz etmektedir. Bu kapsamda yenilenebilir güçte lisanslı ve lisanssız üretim modellerinin yanı sıra yenilenebilir güç kaynak alanları (YEKA) modelini de uygulamaya devam ediyoruz. Bu model ile birlikte bugüne kadar toplam 3 GigaWatt olan 2 adet rüzgar ve 1 adet güneş olmak üzere 3 YEKA yarışı gerçekleştirdik. Dördüncüsü ise güneş gücünde bin MegaWatt gücündeki gelecek ay düzenleyeceğimiz yarış olacak. Tüm bu uygulamalarla birlikte Türkiye 2019 yılında hidrolik güç santrallerinin hissesi bakımından dünyada 9, Avrupa’da 2, rüzgarda dünyada 12, Avrupa’da 7, güneşte dünyada 13, Avrupa’da 7, jeotermalde dünyada 4 Avrupa’da 1. sırada yer alıyor. Toplam yenilenebilir de ise dünyada 13, Avrupa’da 6. sırada. İnşallah yürüttüğümüz bu çalışmalarla birlikte daha da üstlere çıkacağız” tabirlerini kullandı.
Sanayicilere yönelik yenilenebilir güç teşvikleri ve düzenlemelerden de bahseden Dönmez, “Sektör ve üreticilerle ile yaptığımız rutin görüşmelerle yenilenebilir güç alanında talepleri inceliyor ve gerekli adımları atarak sanayicimizin isteklerini gerçekleştiriyoruz. Daha evvel 1 MegaWatt ile sonlandırılan lisanssız üretim faaliyeti yapabilecek yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı üretim tesislerinin şurası güç üst hududunu 5 MegaWatt’a çıkarttık. Bu düzenleme ile gereksinimleri 1 MegaWatt’ın üzerinde olan ve 1 MegaWatt’dan daha fazla güçlerde tesis kurulabilecek alanlara sahip olan başta sanayi tesisleri olmak üzere ticarethaneler, içme suyu tesisleri, atık su arıtma tesisleri ve sulama abonelerinin tesisleri ile kamu kurum ve kuruluşlarımıza ilişkin tesislerin elektrik gereksinimlerinin tamamına yakın kısmı tüketildiği noktalarda üretilebilecek. İş yerleri için elektrik temas gücüne kadar GES kurma imkanı getirdik. Bu düzenlemeyle birlikte Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde yaptığımız değişik ile bilhassa sanayi abonelerimizin çatı ve cephe uygulamalı güneş yahut öbür yenilenebilir kaynaklara dayalı lisanssız üretim faaliyeti müracaatlarında önemli bir artış oldu. Bugüne kadar toplam 5 bin 789 adet lisanssız üretim faaliyeti için müracaat yapılmış olup müracaatların toplam gücü 2 bin 895 MegaWatt civarında. Ülkemizin büyümesinde çok büyük bir kıymete sahip sanayicimizin taleplerini dün olduğu üzere bugünde karşılamaya devam ediyoruz, edeceğiz. Boş, atıl ve üretime elverişli çatı ve cepheleri güneş ile birlikte üretime dahil edeceğiz. Sanayicimizle birlikte ülkemizi daha da ileriye birlikte taşıyacağız” dedi.
Memurlar
