Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik akınlarıyla “uluslararası sistemi ve hukuku hiçe saydığını” belirtti.
Çavuşoğlu, Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası’nda gündeme ait açıklamalarda bulundu ve soruları yanıtladı.
Ermenistan’ın Azerbaycan’a başlattığı akına dünyanın nasıl bir reaksiyon verdiği ve Ermenistan’ın emellerinin ne olduğuna ait soruya Çavuşoğlu, Ermenistan’ın Karabağ probleminin 30 yıldır çözülmemiş olması nedeniyle cesaretlendiği karşılığını verdi.
Çavuşoğlu, son ataklarla Ermenistan’ın Minsk Kümesi ve AGİT çatısı altındaki eforları ve Birleşmiş Milletlerin (BM) çok sayıdaki kararını tanımadığına işaret ederek, “Ermenistan bu akınlarıyla ‘uluslararası sistemi ve hukuku hiçe sayıyorum’ diyor. Bunun bir karşılığı olmalı.” sözlerini kullandı.
Ermenistan’ın meseleleri diplomasi ve müzakereyle çözmek istemediğini, Azerbaycan’ın yüzde 20’sini işgal ettiği topraklarından daha da fazlasını istediğini, bunu temmuz ayında Tovuz’a düzenlediği taarruzla gösterdiğini kaydeden Çavuşoğlu, buranın kritik bir bölge, Bakü-Tiflis-Kars demir yolu ve kıymetli petrol boru çizgilerinin geçtiği bir güzergah olduğuna işaret etti.
Çavuşoğlu, bu sistematik ve planlı atağın durdurulduğunu, Azerbaycan’ın karşı atılım yaptığını ve Rusya’nın devreye girmesiyle ateşkes sağlandığını hatırlattı.
Ermenistan’ın son atakla ateşkesi de tanımadığını söz eden Çavuşoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Konuştuğumuz herkese tıpkı şeyi soruyoruz. Temmuz ayında da çok güçlü bir ikaz gönderdik Ermenistan’a. Aklını başına al. Biz tüm imkanlarımızla Azerbaycan ne istiyorsa Azerbaycan’ın yanındayız. Bu ataklar yanında kalmaz. Alanda esasen o vakit da Azerbaycan gerekeni yaptı. Pekala tüm bu ikazlara karşın bu cüreti nereden buluyor? Bu soruyu herkese soruyoruz, Lavrov’a da sorduk Maas’a da sorduk. Öteki bakanlarla da görüşmeye devam edeceğiz. Alanda ve masada Azerbaycan’ın yanındayız diyoruz ya boş bir kelam değil, uğraşlarımızı sürdürüyoruz.”
– “Sorun çözülmedikçe Ermenistan cesaretlendiriliyor”
Türkiye’nin “Azerbaycan ne istiyorsa, nasıl istiyorsa yanındayız” sözünün tam olarak ne manaya geldiğinin sorulması üzerine Çavuşoğlu, Karabağ meselesinin çözülmesi için memleketler arası toplum ve Minsk Üçlüsü’nün somut bir adımı olmadığına dikkati çekti.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin Rusya’yla Suriye’de yaptığı iş birliğinin benzerini bu alana da yansıtmak istediğini ve bu çerçevede ikili seviyede görüşmeler yapıldığını belirterek, “Sayın Cumhurbaşkanımızın Putin’e teklifleri oldu, Lavrov’la görüşmelerimiz oldu fakat ikili seviyede olsun çok taraflı seviyede olsun bu sorun çözülmedi. Çözülmedikçe de Ermenistan cesaretlendiriliyor ve saldırıyor.” diye konuştu.
Bu sorunun artık çözülmesi gerektiğine vurgu yapan Çavuşoğlu, memleketler arası toplumun “çatışma dursun” iletisi verdiğinin altını çizerek, “Ermenistan’a Azerbaycan topraklarından çekil diyor musun? Hayır, demiyorsun. Bu gerçek bir yaklaşım değil. Diplomasi yoluyla çözülecekse, biz yeniden Azerbaycan’ın haklarını masada savunuruz. Fakat diplomasi yoluyla bugüne kadar çözülmedi. Azerbaycan da kendi topraklarını işgalden kurtarmak istiyor. Azerbaycan çabayı kendi topraklarında veriyor. Dünyanın neresinde işgalciyle toprakları işgal edilen birebir muameleyi görüyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, Ukrayna, Kırım ve Gürcistan’da bunun yapılmadığını belirterek, “Azerbaycan alanda çözmek istiyorsa biz Azerbaycan’ın yanında olacağız dedik.” tabirlerini kullandı.
– “Türkiye Azerbaycan hangi alanda muhtaçlık duyarsa hazır”
Azerbaycan’ın bu manada bir isteği olması halinde Türkiye’nin gereğini yapmaya hazır olduğunu lisana getiren Çavuşoğlu, Azerbaycan’ın kapasitesinin halihazırda kâfi olduğunu vurguladı.
Çavuşoğlu, “Ermenistan bugün öteki ülkelerden dayanak bulmasaydı, Batı’dan, Rusya’dan, bu cüreti bulamazdı. Hasebiyle Azerbaycan diyor ki ‘Benim gücüm yeter’ ve hakikat, gücü ve kâfi kapasitesi var. Türkiye olarak bugüne kadar öbür ülkelerle savunma sanayi alanında ya da askeri alanda iş birliğimiz olduğu üzere Azerbaycan’la da iş birliğimiz var. Olamaz mı olur, hatta herkesten daha fazla olur ve olmalıdır. Bugüne kadar Azerbaycan’ın askeri kapasitesinin güçlenmesinde Azerbaycan kendi topraklarını kurtarmak için gerekli önlemleri almıştır. Gereksinimi olan savunma endüstriyle ilgili gereçleri bizden ya da diğerinden ithal etmiştir, en doğal hakkıdır.” diye konuştu.
Bunun Türkiye ve Azerbaycan ortasındaki “bir millet iki devlet” anlayışla yapılan mutabakatların gereği olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, “Bugün de Azerbaycan’ın tek başına kendi topraklarını kurtaracak kapasitesi vardır lakin Türkiye’ye hangi alanda nasıl bir gereksinim duyarsa devlet olarak da millet olarak da hükümetimiz olarak da biz varız.” dedi.
– “Tek başına ateşkes sorunu çözmez, Ermenistan Azeri topraklarından çekilmeli”
Birçok ülkeden “çatışmaları durdurun” bildirisi geldiği anımsatılarak, çatışmaların durmasının bu meseleye tahlil getirip getirmeyeceğinin sorulması üzerine Çavuşoğlu, Türkiye’nin bugüne kadar bu sorunun diplomasi yoluyla, barışçıl biçimde BM ve AGİT kararları çerçevesinde, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü çerçevesinde tahlilini savunduğunun altını çizdi.
Çavuşoğlu, Azerbaycan’ın telaşını de çok iyi anladıklarını belirterek, “Çünkü 30 yıldır bu sorun çözülmediği üzere bu sorunu çözmek için rastgele bir somut adım da görmedi Azerbaycan. Artık 30 yıldır çözülmediği üzere Ermenistan saldırganlığını sürdürüyor. Ayrıyeten Ermenistan Orta Doğu bölgelerinden getirdiği Ermenileri de yasa dışı bir formda işgal ettiği topraklara yerleştiriyor. Yani bu çözümsüzlük Ermenistan’a yarıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Diplomasiyle sorunun çözülemediğine işaret eden Çavuşoğlu, “Bu ülkelerle de sorunun çözülmeyeceği ortada. Bu ülkeler evet ‘Ateşkes olsun’ diyebilir. Hakikat, çatışmayı kimse istemez lakin burada biraz evvel söylediğim üzere Ermenistan’la Azerbaycan’a eşit muamele yapmamaları gerekir. Ayrıyeten tek başına ateşkes sorunu çözmez. ‘Ermenistan derhal Azeri topraklarından çekilsin’ demeleri gerekiyor. Bunu diyorlar mı? Hayır.” dedi.
Çavuşoğlu, 30 yıldır diplomatik yollarla sorunun çözülemediğini ve somut adım atılmadığını belirterek,” Yalnızca masada anlattığın vakit sağır kulaklara hitap etmiş oluyorsunuz. Münasebetiyle ikisini birden götürmek her vakit alanda ve masada daha tesirli oluyor. Biz bunu öbür alanlarda da gördük.” iletisini verdi.
Azerbaycan’ın ahlaken de hukuken de haklı olduğunun altını çizen Çavuşoğlu, milletlerarası bağlantılarda sert ve yumuşak güç kavramları bulunduğunu, bunların ikisinin de yerinde kullanıldığında tesirli olduğunu tabir etti.
Çavuşoğlu, Azerbaycan halkının da son derece vakur ve kararlı bir duruş sergilediğini, iki ülke ortasında temasların daima olarak devam ettiğini belirterek, “Haklıysan aslında hem kararlı olursun hem de güçlü, haklısın zira yüzde 100 haklısın.” formunda konuştu.
Memurlar
