Türkiye’de en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse, geçen yıl bir evvelki yıla nazaran 1,3 puan azalarak yüzde 46,3’e geriledi. En düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümenin aldığı hisse ise 0,1 puan artarak yüzde 6,2’ye ulaştı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2019 yılına ait Gelir ve Ömür Şartları Araştırması sonuçlarını açıkladı.
Hane halkı kullanılabilir gelirinin, hane halkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan muadil hane halkı büyüklüğüne bölünmesiyle elde edilen “eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine” nazaran, en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse, 2019’da bir evvelki seneye kıyasla 1,3 puan azalarak yüzde 46,3 ve en düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümenin hissesi da 0,1 puan artarak yüzde 6,2 oldu.
Toplumun en varlıklı yüzde 20’sinin gelirinin, en fakir yüzde 20’sinin gelirine oranı 7,8’den 7,4’e düştü.
GİNİ KATSAYISI DÜŞTÜ
Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan ve sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1’e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı tabir eden Gini katsayısı, 2019’da bir evvelki yıla nazaran 0,013 puan azalışla 0,395 olarak kestirim edildi.
GİNİ KATSAYISI NEDİR?
Gini katsayısı, bir ülkenin ulusal gelirinin ülkede yaşayan vatandaşlar ortasında dağılımını ölçen bir istatistiksel hesaplamadır. Bu sayı ülkenin zenginliğini söz etmez, eldeki zenginliğin eşit paylaşılıp paylaşılmadığını ortaya çıkarır. Birebir vakitte sosyolog olan İtalyan istatistikçi, Corrado Gini’nin geliştirdiği ‘gini katsayısı’ 1912 yılında bir makale olarak yayınlandı. Bu hesaplama sistemi dünya ülkelerinin tümünün gelir dağılımında bir eşitlik olup olmadığını ölçmek için kullandığı gelişmiş bir metottur.
TÜRKİYE’DE EN YÜKSEK GELİR İSTANBUL’DA
Türkiye’de geçen yıl prestijiyle en yüksek gelir “İstanbul” bölgesinde görüldü. Gelir eşitsizliğinin en düşük tespit edildiği bölge “Doğu Marmara”, nispî yoksulluk oranının en yüksek belirlendiği bölge ise “Akdeniz” oldu.
Türkiye’de ortalama yıllık muadil hane halkı kullanılabilir fert geliri, 2019’da 28 bin 522 lira olarak hesaplandı.
İstatistiki Bölge Üniteleri Sınıflaması (İBBS) 2. Seviye Bölgeleri prestijiyle kelam konusu geliri en yüksek olan bölge, 40 bin 749 lirayla “İstanbul” oldu. Bu bölgeyi 32 bin 384 lirayla “Batı Anadolu”, 30 bin 337 lirayla “Ege” izledi.
Ortalama yıllık muadil hane halkı kullanılabilir fert gelirinin en düşük olduğu bölgeler ise 13 bin 441 lirayla “Mardin, Batman, Şırnak, Siirt” oldu.
GELİR EŞİTSİZLİĞİ EN FAZLA İSTANBUL BÖLGESİNDE
P80/P20 oranı, en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kümenin gelirinin en düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümenin gelirine oranı halinde hesaplanıyor. Bu oran küçüldükçe gelir eşitsizliği azalıyor. Bu oran Türkiye genelinde 7,4 iken, bu pahanın en düşük olduğu bölgeler 4,6 ile “Doğu Marmara”, 5,5 ile “Batı Karadeniz”, 5,6 ile “Orta Anadolu” olarak kayıtlara geçti. Bu oranın en yüksek olduğu bölgeler ise 7,8 ile “İstanbul”, 6,7 ile “Akdeniz” ve 6,6 ile “Batı Marmara” olarak sıralandı.
Araştırmaya nazaran P80/P20 oranının en düşük olduğu İBBS 2. Seviye bölgeleri ise 4,2 ile TR81 “Zonguldak, Karabük, Bartın”, 4,3 ile TRB1 “Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli” ve 4,5 ile TR41 “Bursa, Eskişehir, Bilecik” olarak sıralandı.
Bu oranın en yüksek olduğu İBBS 2. Seviye bölgeleri ise 7,8 ile TR10 “İstanbul”, 6,8 ile TRC2 “Şanlıurfa, Diyarbakır”, 6,6 ile TR62 “Adana, Mersin” ve TR22 “Balıkesir, Çanakkale” olarak kayıtlara geçti.
Her bölge için muadil hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si temelinde hesaplanan yoksulluk hududuna nazaran, gelire dayalı nispî yoksulluk oranının en yüksek olduğu İBBS 1. Seviye bölgeleri yüzde 13,3 ile TR6 “Akdeniz”, yüzde 12,9 ile TR2 “Batı Marmara” ve yüzde 11,9 ile TRA “Kuzeydoğu Anadolu” olarak gerçekleşti.
Rölâtif yoksulluk oranının en düşük olduğu İBBS 1. Seviye bölgeleri ise yüzde 8,4 ile TR4 “Doğu Marmara”, yüzde 9,9 ile TR7 “Orta Anadolu” ve yüzde 10,5 ile TR3 “Ege” bölgeleri oldu.
Her İBBS 2. Seviye bölgesi için muadil hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si temelinde hesaplanan yoksulluk hududuna nazaran, gelire dayalı izafî yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler yüzde 15 ile TR82 “Kastamonu, Çankırı, Sinop”, yüzde 14 ile TR62 “Adana, Mersin” ve yüzde 13,3 ile TR21 “Tekirdağ, Edirne, Kırklareli” olarak kayıtlara geçti.
Nispî yoksulluk oranı en düşük olan İBBS 2. Seviye bölgeleri ise yüzde 4,6 ile TRB1 “Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli”, yüzde 5,8 ile TRC1 “Gaziantep, Adıyaman, Kilis” ve yüzde 8 ile TR41 “Bursa, Eskişehir, Bilecik” olarak hesaplandı.
Memurlar
