– Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Uzmanlık Daire Başkanlığınca, uzmanlıkta rehber prensiplerle raporlarda bulunması gereken standartlar belirlendi.
AA muhabirinin aldığı bilgiye nazaran, Başkanlık, 24 Kasım 2016’da yürülüğe giren 6754 sayılı Uzmanlık Kanunu çerçevesinde bugüne kadar uzmanlığın aktif ve verimli işlemesi için çeşitli adımlar attı.
Yargı Islahatı Strateji Belgesi’ndeki maksatlar kapsamında Başkanlık, uzmanların uyacağı rehber prensipleri ve eksper raporlarında bulunması gereken standartları belirledi.
Düzenlemeyle uzmanların farkındalığının ve aktifliğinin artırılması, uzmanlık hizmetleri ile raporların yazımında ülke genelinde geçerli olacak standartlar oluşturularak uygulama birliğinin sağlanması amaçlandı.
Rehber prensiplerle raporlarda bulunması gereken standartlara nazaran, eksperler, eksper listelerine kayıt için başvururken temel ve alt uzmanlık alanı seçimine dikkat edecek.
Uzman, görevlendirildikten sonra yapacağı ön inceleme sonucunda bahsin kendi uzmanlık alanına girmediğini tespit ettiğinde en geç bir hafta içinde görevlendirmeyi yapan merciye durumu bildirecek ve görevlendirmeyi kabul etmeyecek.
Misyon alanı ve sonları hakkında tereddüde düşen uzman, kelam konusu tereddüdün giderilmesini kendisini görevlendiren merciden yazılı olarak isteyecek, görevlendirilen ünite tarafından verilen yazılı talimata nazaran incelemesini yapacak.
Uzman, görevlendirmenin mevzuat kararlarına uygun yapılmasını, kapsam ve hudutlarıyla cevaplaması istenen soruların sorulmasını görevlendirmeyi yapan merciden talep edecek.
– Sicilden ve listeden çıkarılma yaptırımı
Eksper, kayıtlı olduğu uzmanlık bölge heyetinin yetki etrafındaki tüm vilayet ve ilçelerden yapılan görevlendirmeleri geçerli mazereti bulunmadığı takdirde kabul etmek zorunda olacak, uzmanlık vazifesini kabulden kaçınmasının sicilden ve listeden çıkarılma yaptırımını gerektirebileceğini dikkate alacak.
Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla belgenin incelenmesinin mümkün olduğu durumlarda vakit ve emek kaybını aza indirmek maksadıyla uzman, belgenin yahut dokümanın fiziki olarak teslim edilmeksizin UYAP üzerinden kendisine evrak inceleme yetkisi verilmesini görevlendirmeyi yapan merciden isteyebilecek.
Eksper, incelemesini yaparken hak ve adaletin gerçekleşmesinde hakime yardımcı olacağından, bu sorumluluk şuuruyla azami dikkat ve itina göstererek kendisine sorulan tüm sorulara yanıt verecek biçimde raporunu hazırlayacak.
İncelediği bir sorunun açıklığa kavuşturulmasında ya da saptanmasında diğer bir uzmanın bilgisine, yardımına gereksinim duyulduğu anda uzman, kendisini görevlendiren üniteye başvurarak ilgili uzmanlık alanından eksper atamasını talep edecek.
Eksper, görevlendirme konusu hakkında uzmanlık alanına girmeyen, uyuşmazlığa ve sorunun tahliline direkt tesirli olmayan bir durumla karşılaştığında raporunda katiyen bu hususta rastgele bir belirleme yapamayacak, görüş açıklayamacak.
Uzman, vazifesinin, kendisine verilen bilgilerle yahut kendi uzmanlık alanındaki bilgilerle saptama yapmak ve görüş açıklamak olduğuna dikkat edecek.
Uzmanın vazife alanı genelde kendi bilgi ve uzmanlık alanı, özelde de sorulan sorularla sonlu olacak, kendisine verilen misyon ve yetkinin dışına çıkamayacak.
Öte yandan, uzman, argüman ve savunmalarla ilgili yorumda bulunamayacak.
– Evrak taraflarına bilgi vermekten kaçınacak
Rapor hazırlanmasında uzman, gereksinim duyması halinde kendisini görevlendiren mercinin bilgisi ve onayıyla tarafların bilgisine başvurabilecek. Bu durumda, eksper tarafların bilgisine başvurmak istediğine dair talebini yazılı olarak görevlendirmeyi yapan mercinin onayına sunacak, taraflardan biri bulunmaksızın oburunu dinleyemeyecek.
Uzman, evrakın tarafı, vekili yahut üçüncü bir kişinin kendisiyle bağlantıya geçmesi halinde görevlendirildiği belgeyle ilgili bilgi vermekten kaçınacak, durumu görevlendirmeyi yapan üniteye bildirecek.
Eksper, raporunu hazırlarken raporun desteği olan somut ve özel nedenleri bilimsel datalara uygun göstermek zorunda olacak.
Değerlendirmede kullanılmak üzere ölçüm yapılması gerektiğinde de uzman, bu ölçümleri şahsen yapacak, tarafların verdikleri ölçümleri temel alarak kıymetlendirme yapamayacak, hesaplamada temel alınan ünite fiyatlar ve dayanılan kriterlere raporda açıklamalı yer verilecek.
Eksper, raporunda muhakkak takdiri değerlendirmelerde bulunmayacak, somut hadisesi tüm açıklığıyla raporunda anlattıktan sonra hadisenin yorumunu ve takdirini hakime bırakacak.
Uzman, raporunu hazırlarken hukuksal nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamayacak, tereddüt ettiği hallerde görevlendirmeyi yapan merciden hukuk sorunu ve inceleme alanının kapsam ve sonları hakkında bilgi isteyebilecek.
Eksperin, özel yahut teknik bilgiye dayanmadan yalnız yargılama sırasında elde edilen kanıtları kıymetlendirerek uyuşmazlık konusu hakkında saptamalar ve yorum yapmasının uzmanlık temel prensiplerine muhalif olduğu göz önünde bulundurulacak.
Uzman, sorunu çözerken kullanacağı özel yahut teknik bilgisinin değerlendirilmesinde kanıtlardan yardımcı ya da denetleyici olarak yararlanabilecek.
Uzman raporu, biçim, üslup ve lisan bakımından görevlendirmeyi yapan merci ile tarafların anlayacağı nitelikte ve okunaklı olacak.
– Raporlarda Türkçe karşılık olacak
Uzman, raporunu hazırlarken teknik terim ve kavramlarla ilgili sözcüklerin Türkçe karşılıklarını tercih edecek ya da parantez içinde Türkçe karşılıklarını kesinlikle yazacak, teknik bir kavram kelam konusu ise detaya kaçmadan bu kavramla ilgili açıklamada bulunacak. Ayrıyeten, eksper raporunu hazırlarken görevlendiren merci tarafından istenmesi halinde yargılama sırasında belgeye sunulan uzman görüşlerini de özel ve teknik bilgi tarafından değerlendirebilecek.
Eksper, incelediği ticari defter, fiş, fatura, makbuz, senet üzere tüm evrakları yargı kontrolüne elverişli bir formda raporuna yansıtacak.
Eksper, görüşünü hazırlarken çalışmasını kolaylaştıracak yazı, tutanak, fotoğraf, basılı eser, fotoğraf, sinema üzere evrakların görevlendirme sırasında verilmemesi halinde bunları her vakit görevlendirmeyi yapan merciden talep edebilecek.
Raporunu kısa, öz ve açık halde hazırlamaya itina göstermesi gereken uzman, raporunu temel mevzunun uzun olması ve bilhassa birden çok sorun bulunması durumunda paragraflara ve farklı ayrı başlıklara bölebilecek.
Uzman, raporunda tümüyle maddi olgulara yer verecek, cevaplaması istenen somut soruları tek tek sorulma sırasına nazaran, bilimsel desteklerini da açık ve anlaşılır biçimde gösterecek, eksiksiz cevaplayacak.
– Keşif gerektiren durumlarda yapılacaklar
Keşifli incelemeyi gerektiren bir belgede görevlendirilme halinde ise uzman, kesinlikle keşif öncesinde belgeyi incelemek için kendisine uygun bir vakit dilimi belirlenmesini isteyecek, özel yahut teknik bilgisi ile yapacağı incelemede keşif icrası için gerekli bilgi ve evraklarda eksiklik halinde görevlendiren mercinin bu duruma dikkatini çekecek.
Eksper, keşif gerektiren belgelerde keşfe bahis yerin taban durumu, yer bilgisi, koordinatları, keşif yerindeki hava durumu ve hangi vasıtalarla keşif yerine ulaşılabileceğine ait bilgileri görevlendirmeyi yapan merciye sunacak, belgenin durumuna nazaran muhtaçlık duyulan araç ve gereçleri kesinlikle keşif anında yanında bulunduracak.
Uzman, hakimin yetkisinde olan kusurluluk konusunda (asli/tali kusurlu, kusursuz, yüzdelik kusur oranı) rastgele bir kıymetlendirme yapamayacak.
Eksper, kendisine verilen müddette raporunu teslim edemeyecek ise gecikme sebebini de belirtmek suretiyle mühlet bitiminden evvel görevlendirmeyi yapan merciye başvurarak ek müddet talebinde bulunabilecek.
Belgede daha evvel alınan eksper raporları ortasındaki çelişkinin giderilmesi için yine rapor düzenlemek üzere görevlendirilme halinde uzman, birbiriyle çelişen raporlardaki tespit ve değerlendirmelerden hangilerine katıldığını yahut farklı bir görüş ve kıymetlendirme sunacak ise bunun nedenlerini tartışıp gerekçelendirerek raporunu düzenleyecek.
Uzman, evrakta ek rapor alınmak üzere görevlendirildiğinde, ek raporun alınma münasebeti çerçevesinde sıkıntıya tahlil üretecek mahiyette ve tekrar ek rapor alınmasına gerek duyulmayacak nitelikte rapor düzenleyecek.
Öte yandan, eksper, hazırlayacağı raporda özel ve teknik bilgisini kullanarak ulaştığı sonuçların münasebetini de açıklamakla yükümlü olacak.
Şura halinde görevlendirilmelerde uzmanların bir ortaya gelerek müzakerelerde bulunup eksper raporunu birlikte hazırlamaları temel olacak. Muhalefette kalan eksper, ortalarında yaptıkları müzakere sonrasında uzman raporuna karşı oyunu belirten imzayı attıktan sonra farklı bir rapor verebilecek.
Memurlar