Yurdumuzu işgal eden düşman birliklerine karşı çaba edenler ortasında en değerli ögelerden biri de Türk bayanları oldu. Ulusal uğraşın bayan kahramanları, Türk milletinin var olma savaşında yerlerini alarak cephelerde müdafaanın muvaffakiyetle sağlanmasına katkı sağladı.
Hürriyet’ten Ömer Erbil’in haberine nazaran; Atatürk Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan ulusal gayretin bayan kahramanları;
TAYYAR RAHMİYE: MÜFREZE KUMANDANIYDI
Güney cephesinde 9’uncu tümende istekli olarak bir müfrezenin komutanlığını yaptı. Osmaniye’de Fransız karargahına hücum için görevlendirilen müfreze, 1 Temmuz 1920’de harekete geçti. Lakin bu ortada askerlerde bir duraklama meydana geldi. “Ben bayan olduğum halde ayakta duruyorum da siz erkek olduğunuz halde yerlerde sürünmekten utanmıyor musunuz?” diyerek erkekleri tahrik etti. Kendisi şehit olduysa da karargah ele geçirildi.
ASKER SAİME: İSTİHBARAT TOPLADI
KILAVUZ HATİCE: DÜŞMANI ATEŞ SINIRINA ÇEKTİ
Pozantı’da çaba etti. 8 Mayıs 1920’de, gece, Fransız kuvvetlerine Kumcu Veli ile birlikte kılavuzluk ederek, onları Türkler’in ateş çizgisine soktu. Fransızlar, en kritik nokta olan Karboğazı’na sıkıştıklarını fakat gün ışıyınca anladı. Hatice kaçarak Türk tarafına geçti. Bu biçimde Fransız askerleri esir edildi.
KARA FATMA: OĞLUYLA OMUZ OMUZA ÇARPIŞTI
Erzurumlu Yusuf Ağa’nın kızı olan Fatma Seher Hanım, birebir vakitte merhum bir binbaşının da eşiydi. Ulusal uğraşta oğlu ile birlikte çarpıştı, İzmit’te misyon yaptı. Adana, Dinar, Afyonkarahisar, Nazilli, Sarayköy ve Tire’de savaştı. Bir çatışma sırasında göğsünden yaralandı.
BİNBAŞI AYŞE: ÇETELERİ ÖRGÜTLEDİ
15 Mayıs 1919’da İzmir işgal edilince, birinci karşı koyma hareketine o da silahla katıldı. Yunan İzmir’e hakim olunca Aydın’a geçti, çete kurdu, sonra da çetesiyle birlikte Köpekçi Nuri çetesine katıldı. Aydın muharebesinden sonra Koçarlı’ya çekildiler ve bundan sonra devamlı ulusal uğraşta misyon aldılar.
ATATÜRK’ÜN ÖVGÜLERİ
Mustafa Kemal 21 Mart 1923 tarihinde yaptığı konuşmada, Türk bayanının Ulusal Mücadele’deki hizmetlerini şu sözlerle anlatır: “Dünyanın hiçbir yerinde hiçbir milletinde Anadolu köylü bayanının fevkinde bayan mesaisi zikretmek imkanı yoktur ve dünyada hiçbir milletin bayanı, ‘Ben Anadolu bayanından daha fazla çalıştım. Milletimi halasa ve zafere götürmekte Anadolu bayanı kadar hizmet gördüm’ diyemez. Tahminen erkeklerimiz memleketi istila eden düşmana karşı süngüleriyle düşmanın süngülerine göğüslerini germekle düşman karşısında isbat-ı beden ettiler. Ancak erkeklerimizin teşkil ettiği ordunun hayat menba’larını bayanlarımız işletmiştir. Çift süren, tarlayı eken, ormandan odunu, keresteyi getiren, mahsulatı pazara götürerek paraya esastan, aile ocaklarının dumanını tüttüren, bütün bunlarla birlikte sırtıyla, kağnısıyla, kucağındaki yavrusuyla, yağmur demeyip, kış demeyip, sıcak demeyip cephenin harp materyalini taşıyan daima onlar, daima o ulvi, o fedakar, o ilahi Anadolu bayanları olmuştur. Binaenaleyh hepimiz bu büyük ruhlu ve hisli bayanlarımızı şükran ve minnetle ebediyyen taziz ve takdis edelim.”
TÜRK BAYANININ HISSESI BÜYÜK
Doç. Dr. Cahide Sönmez (Onsekiz Mart Üniversitesi): Atatürk’ün cephede verdiği uğraşta yanında yalnızca Türk askeri değil, bayanı ve çocuğuyla bütün millet yer almış, cephede savaşan askerlerin yanı sıra pek çok vefakar Türk bayanı da vakit zaman silah kuşanarak vakit zaman da cephe gerisinde verdikleri gayretle ordusuyla tek beden olmuştur. Yaptıkları mitinglerle halkı çabaya çağıran, kurdukları cemiyetler vasıtasıyla Avrupalı devletlere işgali protesto bildirileri çeken bayanlarımızın, maddi ve manevi takviyeleri Türk ordusunun milletine olan inancıyla birleşince verilen uğraş zaferle sonuçlanmıştır. Halide Edip’ten Münevver Saime’ye Erzurumlu Kara Fatma’dan Kastamonulu Halime Çavuş’a, Melek Reşit Hanım’dan Gördesli Makbule’ye isimlerini sayamadığımız pek çok Türk bayanı son zaferin kazanılmasında Türk ordusuyla kol kola gayret vermiştir.”
Memurlar
