5434 ve 5510′ a tabi memurlarda toptan ödeme süreçleri:
Toptan ödeme, Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafından bireylere rastgele bir süreç yapılamaması, yani aylık bağlanamaması hallerinde ortaya çıkan ve Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafından muhakkak bir ölçüde (kişilerden Toplumsal Güvenlik Kurumuna gönderilen prim meblağları ile orantılı olarak) şahıslara ödeme yaparak hizmetlerin ortadan kaldırılması süreci olarak tabir edilebiliriz.
5434 e tabi olanlar için toptan ödeme kapsamına giren durumlar Husus 82 kararında belirtilmiştir. Bu karara nazaran toptan ödeme yapılacak haller;
-Yaş haddinden ötürü emekliye ayrılanlardan yahut (61) yaşını doldurarak emekliye ayrılmalarını isteyenlerden, fiili hizmet süreleri 15 yıldan az olanlara;
– 39 uncu unsurun (e) ve (f) fıkralarında yazılı olanlardan; fiili hizmet süreleri 25 yılı doldurmamış olanlara; (39/e) Subay ve askeri memurlarla, gedikli subay ve gedikli erbaşların ahlak noktasından karar ile yahut yetersizlik yahut disiplin sebeplerinden ötürü sicilleri üzerine yahut askeri mahkemelerce verilecek kararlar üzerine kurumlarınca resen; 39/f) (e) fıkrasında yazılı olanlar dışındakiler ahlak ve yetersizlik sebeplerinden ötürü yönetmeliğine nazaran sicilleri üzerine kurumlarınca resen; hükmüdür)
-Haklarında ismi malullük kararları tatbik edilen iştirakçilerden; fiili hizmet süreleri 10 yıldan az olanlara;
-Vazife malullüğü geçtiğinden aylığı kesilmiş ve emeklilik hakkı tanınan bir göreve tayin edilmemiş durumda iken (61) yaşını dolduranlardan; fiili hizmet süreleri 15 yıldan az olanlara yahut tekrar bu durumda iken ölen ve fiili hizmet süreleri 15 yıldan az olanların; dul ve yetimlerine;
-Mahkemece gaipliklerine hükmolunan iştirakçilerden fiili hizmet süreleri 10 yıldan az olanların; karar tarihinden itibaren bir yıl içinde yazı ile Sandığa müracaat eden dul ve yetimlerine,
Yapılmaktadır.
Özetle; genel olarak hizmet mühletleri emekli aylığı bağlanmasına yetmeyen ve zarurî çalışma yaşını dolduranlara yapılır. Bu kümeye genel olarak 65 yaşını doldurup en az 15 yıl hizmet mühleti olmayanlar girmektedir.
– Malul olup da, malul aylığı bağlanmasına yetecek hizmet mühleti (bu müddet en az 10 yıl olmaktadır) bulunmayanlara yapılır.
-Göreve son hallerinde toptan ödeme yapılmaz, bu durumda şahısların hizmetleri tutulur, personellik, esnaflık üzere hizmet yaptıklarında hizmetler bütünleşir.
Ayrıyeten, yeniden toptan ödeme yapılma hallerinde;
– Subay ve askeri memurlarla, gedikli subay ve gedikli erbaşların ahlak noktasından karar ile yahut yetersizlik yahut disiplin sebeplerinden ötürü sicilleri üzerine yahut askeri mahkemelerce verilecek kararlar üzerine kurumlarınca resen emekliye sevk edilip de hizmet yılları en az 25 yıl olmayanlara yapılır. Bunlardan hariç olarak yeniden ahlak ve yetersizlik sebeplerinden ötürü yönetmeliğine nazaran sicilleri üzerine kurumlarınca resen emekliye sevk edilip de hizmet yılları yeniden en az 25 yıl olmayanlara yapılır.
– Görev malullüğü geçtiğinden aylığı kesilmiş ve emeklilik hakkı tanınan bir göreve tayin edilmemiş durumda iken (61) yaşını dolduranlardan; fiili hizmet süreleri 15 yıldan az olanlara yahut tekrar bu durumda iken ölen ve fiili hizmet süreleri 15 yıldan az olanların; dul ve yetimlerine yapılır.
– Mahkemece gaipliklerine hükmolunan iştirakçilerden fiili hizmet süreleri 10 yıldan az olanların; karar tarihinden itibaren bir yıl içinde yazı ile Toplumsal Güvenlik Kurumuna müracaat eden dul ve yetimlerine yapılır.
5510 a tabi olanlarda toptan ödeme:
Süreç yeniden tıpkı olmaktadır, şahıstan Toplumsal Güvenlik için kesinti yapılan meblağlar talep halinde bireylere iade edilmektedir. Fakat, 5510 da toptan ödeme kapsamı 5434 e nazaran daha geniştir. 5434 de kısıtlama bulunmakla birlikte 5510 da kısıtlama yoktur, yani 5434 de olduğu üzere malullük, yaş haddi, resen yahut sicilen üzere koşullar aranmaz, memurun istifa etmesinde dahi hizmet yetmediğinde, lakin yaşı doldurduğunda toptan ödeme talebi bulunmaktadır.
Özetle, İstifa eden, müstafi sayılan, malul olup da hizmet mühleti yetmeyenler toptan ödeme kapsamına girerler. Lakin, bu halde toptan ödeme çabucak yapılmaz, azami emeklilik yaş tarihi ne ise o tarih beklenir ve o tarihte toptan ödeme yapılır. Bu tarih bayan ise 58, erkek ise 60 yaş yahut kademelendirilmiş yaşlarda toptan ödeme yapılır.
5510 a tabi memurlardan memurluğu bırakanlar emeklilik yaş kaidesini doldurduğunda, LAKIN hizmet aylık bağlanmaya kâfi mühleti bulunmayanlar toptan ödeme kapsamına girerler ve isimlerine yatırılan SGK primlerinin ödenmesini isteyebilirler.
Hak sahiplerine aylık bağlanacak hizmet mühleti yetmiyorsa, hak sahiplerine toptan ödeme yapılır. Bu müddet en az 1800 gün yani 5 yıl olmaktadır.
Not: Toptan ödeme yapılan hizmetleri ortadan kalkanlar/hak sahipleri, şayet isterlerse Toplumsal Güvenlik Kurumuna meblağ yatırmak suretiyle bu hizmetlerini yeniden ortaya çıkarabilmektedirler.
Genel kıymetlendirme: Toptan ödeme süreçleri 5434 e tabi olanlar için avantaj, 5510 a tabi olanlar için dezavantajlı bir süreç olarak (ödenen meblağlar, ödeme koşulları gibi) görünmektedir. 5434 e tabi olanlarda toptan ödeme çabucak yapılmakta ve iki katı olmakta, 5510 a tabi olanlarda ise çabucak yapılmamakta genel yaş hadleri (58, 60, 65 gibi) beklenmekte, meblağ olarak da her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenmesi beklenmektedir.
Memurlar
