Doğalgaz ve petrol ithalatçısı pozisyonunda bulunan ve bu yüzden iktisadının süratle büyüdüğü periyotta cari açığı artan Türkiye, arka arda yaptığı dev teşebbüslerle bu bağımlılığından süratle uzaklaşıyor. 2017’de güç siyasetlerini yenilenmesiyle devrin Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı olan Hazine ve Maliye Bakanı BErat Albayrak’ın teşebbüsüyle Türkiye sondaj ve sismik araştarma gemilerini bir bir envanterine kaydetmeye başladı. Türkiye’nin sondaj ve sismik gemileri Akdeniz ile Karadeniz’i santim santim tarayıp adeta dantel üzere ördüler. Dış baskılara aldırış etmeden çalışmalarını sürdüren gemiler sonuç almaya devam ediyor.
Karadeniz’de bulunan doğalgaz rezervinin Türkiye iktisadına yapacağı büyük katkı ve güçte dışa bağımlılıktan biraz daha uzaklaşılacak olması, güç ihracatçısı ülkelerin gözünün Türkiye’nin sismik ve sondaj gemilerine çevrilmesine neden oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “yerli ve milli” vurgusuyla yürütülen dev atılımlar kapsamında Türkiye’nin üç sondaj ve iki sismik araştırma gemisi, tümüyle Türkiye’ye ilişkin ekipman ve işçi ile çalışmalarını yürütüyor.
FATİH
Türkiye’nin birinci sondaj gemisi olan Fatih, 2017 yılında TPAO envanterine girdi. Gemi, basınç denetimli sistemi ile donatıldıktan sonra 29 Ekim 2018’de Alanya-1 derin deniz kuyusu sondajına başladı. Gemi daha sonra Doğu Akdeniz’de Finike-1 alanına geçti. 2011’de Güney Kore’de inşa edilen gemi 229 metre uzunluğunda ve denizlerde 12.120 metre derinlikte sondaj yapabilme özelliğine sahip. Karadeniz’deki yeni doğalgaz keşfi de Fatih sondaj gemisiyle yapıldı. Gemi, 20 Temmuz 2020’den bu yana Zonguldak’ın yaklaşık 170 kilometre açıklarında Tuna-1 araştırma kuyusunda çalışmalarını yürütüyordu. Yapılan çalışmalar sonucunda 2100 metre derinlikte 320 milyar metreküplük bir doğalgaz rezervi keşfedildi. Gemide 210 işçi vazife yapıyor.
YAVUZ
Yavuz sondaj gemisi “Milli Güç ve Maden Politikası” kapsamında denizlerdeki arama ve sondaj faaliyetlerinin artırılması emeliyle TPAO tarafından 2018’de satın alındı, 22 Şubat 2019’da Marmara denizine ulaştı. Yenileme ve bakım çalışmalarının tamamlanmasının akabinde Doğu Akdeniz’deki misyonuna 20 Haziran 2019’da çıktı. Uzunluğu 230, genişliği 36 metre olan gemi, 130 metrelik çift sondaj kulesine sahip. 12 bin 200 metre derinliğe ve yüksekliği 6 metreye kadar varan dalgalarda sondaj yapma kabiliyeti bulunan gemide 140 işçi vazife yapıyor.
ORUÇ REİS
Oruç Reis, yüzde 90 yerli tasarım, personellik ve entegrasyonu olan bir sismik araştırma gemisi. MTA Genel Müdürlüğü’nün sahibi olduğu gemi 3 yıllık çalışmyla 2015’te tamamlandı. Gemi, 2017’de Akdeniz’de petrol ve hidrokarbon aramakla görevlendirildi. Oruç Reis, duyuru edilen NAVTEX ile Doğu Akdeniz’de başlattığı çalışmalarını bugün tamamlıyor. Oruç Reis, jeolojik, jeofizik, hidrografik ve olinografik araştırmalar yapıyor. 8 bin metre derinliğe kadar üç boyutlu, 15 bin metre derinliğe kadar iki boyutlu sismik operasyonları yürütebiliyor.
YASAL
Türkiye’nin üçüncü sondaj gemisi olan Yasal, 2020’de TPAO tarafından satın alındı. Gemi, 11.400 metre derinliğe, 3.000 metre sondaj açabilme kapasitesine sahip. Yasal altıncı kuşak ultra deniz sondaj gemisi olarak da biliniyor. Yasal sondaj gemisinin bakım, güncelleme ve geliştirme süreci Ağustos 2020’de Mersin’in Silifke ilçesine bağlı İncekum mevkiindeki NATO limanında başladı. Yıl sonunda devreye girecek olan Yasal ile birlikte Türkiye Akdeniz’deki faaliyetlerine sürat verecek.
BARBAROS HAYRETTİN PAŞA
Barbaros Hayrettin Paşa sismik araştırma gemisi, 2013 yılında satın alındı. Gemi araştırmalarına Karadeniz’de başladı, 2017’de Doğu Akdeniz’de devam etti. Kuzey Kıbrıs idaresinin TPAO’ya ruhsatlandırdığı Gazimağusa ile Lübnan ortasındaki sularda 18 Eylül’e kadar petrol ve doğalgaz arama vazifesini sürdürecek.
YÜZER LNG DEPOLAMA VE GAZLAŞTIRMA TERMİNALLERİ
Türkiye’nin yalnızca karada değil denizlerde de tesisleri bulunuyor. İzmir Aliağa ve Hatay Dörtyol’da birer yüzer LNG depolama ve tekrar gazlaştırma terminali (FSRU) kullanılıyor. Saros Körfezi’nde açılacak üçüncü FSRU için de çalışmalar devam ediyor. Aliağa’da bulunan FSRU, doğal gaz sistemine günlük 28 milyon metreküp gaz sağlayabiliyor. BOTAŞ’ın Katar, Cezayir üzere çeşitli ülkelerden aldığı LNG tesiste depolanıyor ve sisteme veriliyor. Botaş-Dörtyol FSRU ise 263 bin metreküplük LNG depolama kapasitesiyle dünyanın en büyük tesislerinden. Günde 20 milyon metreküplük gazlaştırma kapasitesiyle gaz formundaki 167 milyon metreküplük LNG ölçüsüyle dünyadaki standartların üstünde.
FAZILET ANILAN
Memurlar