Ahmet Meşhur’un bugünkü yazısı;
Kritik bir Danıştay kararı ve memurlar açısından değerli tesirleri
Danıştay’ın vermiş olduğu şaşırtan kararlar vakit zaman bizleri hem güldürür hem de derin derin düşündürür. Memurlar açısından kıymetli tesirleri olan bu kararlardan birini bugünkü yazımızda paylaşacağız.
Danıştay, “bir yıl 12 ay eder fakat 12 ay bir yıl etmez” dedi
Bu türlü bir soruya nasıl yanıt vermemiz gerektiğini Danıştay bize ayrıntılarıyla birlikte öğretmiştir. Danıştay 12. Dairesi, Temel No: 2016/8142 Karar No: 2018/2259 sayılı kararında bizleri şaşırtarak 12 ayın bir yıla eşit olmadığını ispatlamış ve memuriyeti sona erecek memuru kurtarmıştır. Nasıl olduğunu açıklayalım.
Danıştay kararında neler yer alıyor?
Yüksek Tahsil Kredi ve Yurtlar Kurumu, Kayseri Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Kervansaray Yurdu’nda müdafaa ve güvenlik vazifelisi olarak misyon yapan davacının, 12 ay mahpus cezası ile cezalandırılması nedeniyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48/A-5 hususunda sayılan kuralı kaybettiğinden bahisle birebir kanunun 98/b hususu uyarınca memurluğunun sona erdirilmesine ait 30.05.2012 tarihli ve 1983 sayılı sürecin iptali istemiyle açılan davada; davacı hakkında, Yüksek Tahsil Kredi ve Yurtlar Kurumu, Kayseri Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Kervansaray Yurdu’nda muhafaza ve güvenlik vazifelisi olarak vazife yapmakta iken eşini taammüden yaraladığından bahisle Kırşehir Sulh Ceza Duruşması huzurunda açılan dava sonucunda, taammüden yaralama kabahatini işlediğinden ötürü anılan duruşmanın 19.11.2008 günlü ve E:2008/75, K:2008/600 sayılı kararı ile 12 ay mahpus cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.
Kelam konusu kararın Yargıtay tarafından onanarak 21.12.2011 günü mutlaklaşması üzerine davacının, 657 sayılı Kanun’un 48/A-5. hususunda aranılan taammüden işlenen bir hatadan ötürü 1 yıl yahut daha fazla ceza almamış olmak koşulunu kaybettiğinden bahisle birebir kanunun 98/b hususu uyarınca memuriyetinin sona erdirilmesine karar verilmiştir.
Davacı 12 ayın bir yıl manasına gelmediğini sav ediyor
Davacının 12 ay mahpus cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği, maddede ise memuriyete pürüz mühletin 1 yıl yahut daha fazla mahpus cezası ile cezalandırılmak olarak düzenlendiği, cezaların infazı bakımından 12 ayın 1 yıla denk gelmediği savları ile kelam konusu sürecin iptali istemiyle dava açılmıştır.
Dava konusu hadisede davacının, taammüden adam yaralama kabahatini işlediğinden bahisle 12 ay mahpus cezası ile cezalandırıldığı, kelam konusu cezanın onanarak katılaştığı açık olmakla birlikte; somut vakada uyuşmazlığın tahliline temel olmak üzere; 12 ay mahpus cezası ile 1 yıl mahpus cezasından ne anlamak gerektiğinin, münasebetiyle 12 ay mahpus cezasının 1 yıl mahpus cezası olarak mı kıymetlendirilmesi gerektiğinin açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında kelam konusu cezaların gün, ay ve yıl hesabı yapılarak infazının nasıl gerçekleştirildiğine bakmak gerekmektedir. Gerçekten, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Cezanın Belirlenmesi” başlıklı 61. unsurunun 6. fıkrasında, mahpus cezasının müddetinin gün, ay ve yıl hesabıyla belirleneceği, bir günün yirmidört saat; bir ayın otuz gün, yılın ise, resmi takvime nazaran hesap edileceği düzenlemesine yer verildiği, bu hesaplama tarzına nazaran de davacı ismine düzenlenen müddetnamede, cezaevine girdiği tarih olan 16.05.2012 tarihinden itibaren her ay 30 gün kabul edilerek 12 ay üzerinden yapılan hesaplama sonrasında toplam cezasının 360 gün, tahliye tarihinin ise 10.05.2013 olarak belirlendiği karar altına alınmıştır.
Öbür taraftan, 1 yıldan anlaşılması gereken müddetin de 365 gün 5 saat 49 dakika olduğu konusunda tereddüt bulunmadığı, bu durumda, davacının toplam 12 ay mahpus cezasının karşılığının toplam 360 gün olması ve 360 günün de 1 yıl olarak kabul edilemeyecek bulunması hasebiyle davacının taammüden işlenen bir cürümden ötürü 1 yıl yahut daha fazla ceza almamış olmak kuralını kaybettiğinden bahsedilemeyecek bulunması karşısında; davalı idarece aksi istikamette tesis edilen dava konusu süreçte hukuka ve mevzuat kararlarına uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptali yolunda Yozgat Yönetim Mahkemesi’nce verilen 19/02/2013 tarihli ve E:2012/903, K:2013/118 sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Danıştay 12. Dairesi yönetim mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçeyi hukuk ve metoda uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep de bulunmadığından temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına karar vermiştir.
Bu kararla birlikte bir yılın 12 ay olduğunu lakin 12 ayın bir yıl olmadığını öğrenmiş olduk. Haydi güzeli.
657 sayılı Kanun’un 48’inci unsurunda neler yer alıyor?
657 sayılı Kanun’un 48/A-5 inci unsurunda memur olabilmek için genel koşullar ortasında; “Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü hususunda belirtilen müddetler geçmiş olsa bile; taammüden işlenen bir kabahatten ötürü bir yıl yahut daha fazla mühletle mahpus cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı cürümler, anayasal nizama ve bu nizamın işleyişine karşı kabahatler, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, itimadı berbata kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, hatadan kaynaklanan malvarlığı pahalarını aklama yahut kaçakçılık kabahatlerinden mahküm olmamak” kararına yer verilmiştir.
Buna nazaran taammüden işlenen bir hatadan ötürü bir yıl yahut daha fazla mühletle mahpus cezasına mahküm olanların memur olamayacakları, şayet memur iseler memuriyetlerinin sona ereceğini söz edebiliriz. İşte Danıştay 12. Dairesi burada yer alan bir yıl tabirinin 12 aydan farklı olduğunu ve 12 ayın bir yıl manasına gelmeyeceğinden memuriyetin sona erdirilemeyeceğini karara bağlamıştır. Yani bu kararla birlikte bir yılın 12 ay olduğunu fakat 12 ayın bir yıl olmadığını öğrenmiş olduk. Bakalım bundan sonra Danıştay öteki hangi cehaletleri ortadan kaldıracak.
12 ay mahpus cezası alarak cezaevine giren bir memurun durumu ne olacak?
Bu hadisede olduğu üzere yahut taksirle işlenen kabahatlerden ötürü devlet memurluğu vazifesine son verilmesi sonucunu doğurmayan, fakat verilen mahpus cezası tecil edilmeyen işçi hakkında aldığı mahkümiyet müddetince hizmet ilgisini askıya alınmaktadır. Mahkumiyetin sona erdiği tarihten geçerli olmak üzere hizmet münasebetinin yine başlatılması gerekmektedir. Yerleşmiş yargı kararları bu istikamette olup, 10 gün misyona gelmediği gerekçesiyle ilgililerin memuriyetten çekilmeleri tarafında süreç yapılmaması gerekmektedir.
Gerçekten, Danıştay 12. Dairesi’nin 11.10.1999 tarihli ve E.1997/3319, K.1999/1785 sayılı kararında taksirli bir cürümden ötürü karar giymiş olan kişinin cezaevinde bulunduğu müddette, DMK 137 unsura nazaran süreç tesis edilerek, infazın bittiği tarihten sonra misyona dönebilmesinin sağlanması gerektiği belirtilmiştir.
Memurlar