Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Ana Bilim Kısmı Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Toplum Bilimleri Heyeti üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, Ankara’nın Çankaya ilçesinde kurulan semt pazarında alışveriş yaparak pazarcı esnafı ve vatandaşlara koronavirüsten korunmak için uyulması gereken kuralları anlattı. Pazarcı esnafı ile sohbet eden Prof. Dr. İlhan, toplumsal araya uymalarını ve maske takmalarını istedi.
ÜÇ KURAL UNUTULMAMALI: FIZIKÎ UZAKLIK, MASKE VE HİJYEN
Prof. Dr. İlhan, “Hem satıcıların hem de alışverişe gelen vatandaşların üç kuralı akıllarından çıkarmamaları gerekiyor. Fizikî aralık, maske ve hijyene uyarak hareket etmeleri gerekiyor. Bunun yanı sıra ‘geldik alışveriş yaptık’ diyelim, para alışverişi olacak karşılıklı. El hijyenine dikkat etmemiz gerekiyor. Alışverişi yaptıktan sonra ellerimizi maskeye götürmememiz gerekiyor. Yalnızca bizim için değil, satış yapan arkadaşımız için de bu geçerli. Devam ettik, öteki eserler aldık, konutumuzdan muhtemelen poşet yahut çanta getiriyoruz. Çantamıza bu eserleri koyduk, konutumuza gittik, poşetimizi burada yere değdirdiysek konutta de onu uygun bir yere koymamız gerekir. Meskene gittikten sonra elimizi kesinlikle yıkamamız gerekiyor. Bu pazar, çok kalabalık olmayan bir pazar. Bu pazarda fizikî uzaklık sorunu yok. Lakin birtakım pazarlarda fizikî uzaklık sorunu oluyor. Beşerler sıraya uymuyorlar, birbirlerinin önüne geçmeye çalışıyorlar, bu öbür bir sorun. Pazarlarda şayet fizikî uzaklığa dikkat edilir, maske takılır, el hijyenine uyulursa riskin azalacağını söyleyebiliriz” dedi.
‘ÇİĞ BESINLERDEN BULAŞ KELAM KONUSU DEĞİL’
Prof. Dr. İlhan, pazarda satılan besinlerden koronavirüs bulaş riskinin olup olmadığına ait, “Buradaki çiğ besinlerden bulaş kelam konusu değil. Lakin, biz almadan evvel bir öteki müşteri ya da satıcı üzerine hapşırdıysa, öksürdüyse elbette risk kelam konusu. Aslında dışarıdan aldığımız şeyleri konuta gidip yıkadıktan sonra, pişirilecek eserleri pişirip yedikten sonra bir sakıncası yok. Riskin az olduğunu söyleyebiliriz. Vatandaşlarımız cep telefonlarına ‘Hayat Meskene Sığar’ uygulamasını yüklediklerinde, nerede, ne kadar risk olduğunu biliyorlar. Buradan denetim ederek de o pazarlara gitmelerini bir teklif olarak söyleyebiliriz. Kurallara uyulmadığı takdirde buradan kaynaklanan hastalıklar elbette yükselebilir. ‘Bir ilçede, bir mahallede hadiseler çok arttı’ diye konuşuyoruz işte onlar tıpkı düğünlerde olduğu üzere bu türlü yerlerde bulunan sıkı temaslardan kaynaklanan vakalar” diye konuştu.
‘KALABALIK OLMAYAN SAATLERDE GİDİLMELİ’
Kurallara uyulursa pazar yerlerinin risk açısından dışarıdaki rastgele bir yerden farkı olmadığına dikkat çeken İlhan, “Pazarların bir dezavantajlı istikameti, çok fazla kişinin ağırlaşması. Mesela kalabalık olmayan saatlerde gidebiliriz, bunun çok değerli olduğunu düşünüyorum. Kimi vatandaşlarımız akşam mesai çıkışı gidiyor. Çalışanlar mesai çıkışı gidecekse çalışmayanlar bunu düşünerek ‘ben erken saatte gideyim’ diyebilir. Mesken hanımları pazara gideceklerse sabah erken saatte gidebilirler ki yoğunluk oluşmasına müsaade vermesinler” tabirini kullandı.
‘RİSKİN SIFIR OLMASI KELAM KONUSU DEĞİL’
İlhan, paraya temas sonrası koronavirüs bulaşma riskine karşı alınması gereken tedbirleri de şöyle anlattı:
“Her yaptığımız riskli davranışın bizim için koronavirüs riski taşıdığını çok rahatlıkla söyleyebiliriz. Buraya geldik, alışveriş yapacak olursak alışverişten sonra kesinlikle elimiz için dezenfektan kullanmamız gerekiyor. O an dezenfektan yoksa yapacağımız şey; eşyalarımızı kapıyı açtıktan sonra içeriye koyayım, anahtarımızı ve elimi yıkayayım. Bu türlü yapılırsa risk azalıyor lakin kurallara uymadığımız durumda riskin sıfır olması asla kelam konusu değil.”
Memurlar
