Sayıştay 6. Dairesi açıktan özel kalem müdürü olanların imtihansız bir formda, mühendis takımına atanamayacağına karar verdi. Kararda, Mahalli Yönetimler Çalışanının Vazifede Yükselme ve Unvan Değişikliği Asıllarına Dair Yönetmelğin 20’nci hususunun birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “İstisnai memurluklarda çalışanlar yahut çalışmış olanlar, bu Yönetmelik kapsamındaki takımlara, atanacakları takım için öngörülen koşulları taşımaları kaydıyla imtihansız atanabilir.” kararın Danıştay tarafından iptal edilmesine de yer verildi.
İşte 19/03/2020 tarihli Sayıştay 6. Dairesi kararı:
Yılı : 2018- Dairesi : 6- – Karar No : 741- İlam No – Tutanak Tarihi 19.3.2020
Evrak kapsamındaki bilgi ve evrakların incelenmesi sonucunda;
Özel Kalem Müdürü … in Mahalli Yönetimler Çalışanının Vazifede Yükselme ve Unvan Değişikliği Temellerine Dair Yönetmelik’te öngörülen unvan değişikliği imtihanına girip başarılı olmadan mühendis takımına atandığı ve bu takım vazifesine ilişkin ödemlerin kendisine yapıldığı görülmüştür.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 59’uncu unsurunda,”… Özel Kalem Müdürlüklerine … bu Kanunun atanma, imtihanlar, kademe ilerlemesi ve dereceye yükselmesine ait kararlarıyla bağlı olmaksızın tahsis edilmiş derece aylığı ile memur atanabilir.
Birinci fıkrada sayılan memurların bulundukları bu takımlar emeklilik aylığının hesabında ve başka memurluklara naklen atanmalarında rastgele bir sınıf için kazanılmış hak sayılmaz. Bu misyonlarda bulunan memurların emeklilik kıdemleri yürümekte devam eder.”
61’inci hususunda ise; “(Değişik: 30/5/1974 – KHK/12: Motamot Kabul: 15/5/1975-1897/1 md.) 60 inci unsur mucibince istisnai memurluklara atananlar hakkında bu Kanunun atanma, imtihanlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün kararları uygulanır. Fakat istisnai bir memuriyet takımına atananlar, atandıkları takımın derece aylığının birinci kademesini kazanılmış hak olarak elde ettikleri tarihten itibaren, haklarında bu kanunun kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine dair kararları uygulanır.
Şu kadar ki, Başbakanlık ve Bakanlıklar özel kalem müdürlüklerine, valiliklere, büyükelçiliklere, elçiliklere, daimi temsilciliklere atananların, atandıkları derecelerde geçirdikleri mühletler, kazanılmış hak sayılmamak kuralıyla, kademe ilerlemesinde (üst dereceye atanmaları halinde 161 inci hususun A bendi uyarınca) değerlendirilir”
kararlarına yer verilmiştir.
Mahalli Yönetimler Işçisinin Vazifede Yükselme ve Unvan Değişikliği Temellerine Dair Yönetmelik’in “Amaç” başlıklı 1’inci unsurunda; “Yönetmeliğin emeli, liyakat ve meslek unsurları çerçevesinde, hizmet gerekleri ve işçi planlaması temel alınarak, mahalli yönetimlerde misyon yapan Devlet memurlarının vazifede yükselme ve unvan değişikliklerine ait yöntem ve asılları düzenlemektir.” denildikten sonra “Tanımlar” başlıklı 4’üncü unsurunun 1’inci fıkrasının (i) bendinde, unvan değişikliğinin; en az ortaöğretim seviyesinde mesleksel yahut teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ait takımlara yapılan atamaları, (j) bendinde ise unvan değişikliği imtihanının; bu Yönetmelik kapsamındaki işçinin, en az orta öğretim seviyesinde mesleksel yahut teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ait vazifelere atanacakların belirlenmesi maksadıyla yapılan yazılı imtihanı söz ettiği belirtilmiş ve 5’inci unsurunun 2’nci fıkrasının (a) bendinde unvan değişikliğine tabi takımlar ortasında “Mühendis” takımı da sayılmıştır.
Tekrar birebir Yönetmelik’in “Unvan değişikliği imtihanına tabi olan takımlara atanacaklarda aranacak genel şartlar” başlıklı 8’inci unsurunda;
“(1) Unvan değişikliği suretiyle atanacaklarda aşağıdaki genel kurallar aranır.
a) (Mülga:RG-7/5/2014-28993)
b) Unvan değişikliği imtihanında başarılı olmak,
c) Yükseköğrenim mezunu olanların 1-4 dereceli takımlara atanmaları için 657 sayılı Kanunun 68 inci unsurunun (B) bendinde belirtilen mühlet kadar hizmeti bulunmak.”
“Unvan değişikliği suretiyle atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 9’uncu hususunda;
“(1) Unvan değişikliği suretiyle atanacaklarda aşağıdaki özel kaideler aranır.
a) Mühendis, mimar, peyzaj mimarı, sanat tarihçisi, arkeolog, dekoratör, desinatör, mesken ekonomisti, fizikçi, heykeltıraş, hidrobiyolog, hidrolog, jeofizikçi, jeolog, jeomorfolog, kimyager, matematikçi, paleentolog, pilot, restoratör, kent plancısı, antropolog, bakteriyolog, biyolog, veteriner tabip, diyetisyen, fizikoterapist, fizyoterapist, radyoterapist, pedagog, psikolog, toplumsal çalışmacı, toplumsal hizmet uzmanı, sosyolog, kütüphaneci, odyolog, sıhhat fizikçisi, tıbbi teknolog takımlarına atanabilmek için;
1) Fakülte yahut en az dört yıllık yüksekokulların ilgili kısımlarından mezun olmak,
…”
“Unvan değişikliği sınavı” başlıklı 16’ncı unsurunda;
“(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki çalışanın, en az ortaöğretim seviyesinde mesleksel yahut teknik eğitim sonucu ihraz edilen ve 5 inci hususta belirtilen unvan değişikliğine tabi takımlara ait vazifelere atanmaları, kelamlı imtihana ait kararlar hariç olmak üzere bu Yönetmelikte belirtilen yol ve temeller çerçevesinde yapılacak unvan değişikliği yazılı imtihanı sonundaki başarısına nazaran gerçekleştirilir.
(2) Unvan değişikliği imtihanı, Bakanlık tarafından belirlenecek vazife alanları ve atama yapılacak vazifenin niteliğine ait mevzularda Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına, Ulusal Eğitim Bakanlığına, Türkiye ve Orta Doğu Amme Yönetimi Enstitüsüne yahut yükseköğretim kurumlarından birine yazılı olarak yaptırılır ve bu imtihanlara katılacaklarda, kurumda yahut tahsil durumları ile ilgisi bulunmayan misyonlarda muhakkak müddet hizmet yapmış olma kuralı aranmaz. Unvan değişikliği imtihanı kapsamındaki misyonlara, yalnızca ilgili mahalli yönetimin kendi çalışanı başvurabilir.
(3) Unvan değişikliği imtihanında yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır.
(4) Bu Yönetmelik kapsamındaki çalışandan doktora tahsilini bitirmiş olanlar, unvan değişikliği imtihanına katılmaksızın tahsille ihraz edilen vazifelere atanabilirler.
(5) Unvan değişikliği imtihanı ile ilgili iş ve süreçleri ilgili mahalli yönetim yürütür.”
kararlarına yer verilmiştir.
Anılan mevzuat kararları birlikte değerlendirildiğinde; istisnai memuriyet takımlarının, öteki memurluklara naklen atanmalarda rastgele bir kazanılmış hak oluşturmadığı, bu takımlarda vazife yapan mahalli yönetimler memurlarının misyonda yükselme ve unvan değişikliklerine ait metot ve temellere tabi oldukları açıktır.
Mahalli Yönetimler Çalışanının Misyonda Yükselme ve Unvan Değişikliği Asıllarına Dair Yönetmelik’in üstte yer verilen kararlarından de açıkça anlaşılacağı üzere mahalli yönetimlerde vazife yapan ve tahsiliyle mühendislik unvanını ihraz etmiş bir memurun mühendis takımına atanması için unvan değişikliği imtihanına girip başarılı olması koşuldur. Bu kapsama istisnai memuriyet sayılan Belediye Özel Kalem Müdürlerinin de girdiği tartışmasızdır. Zira istisnai memurluklarda misyon yapan yahut daha evvel misyon yapmış olanların, anılan Yönetmelik kapsamındaki kurumlarda vazifede yükselme ve unvan değişikliğine tabi takımlara imtihansız atanabileceklerine ait bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
Her ne kadar 04.07.2009 tarihli ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan anılan Yönetmelik’in 20’nci unsurunun birinci fıkrasının (ç) bendinde, “İstisnai memurluklarda çalışanlar yahut çalışmış olanlar, bu Yönetmelik kapsamındaki takımlara, atanacakları takım için öngörülen kuralları taşımaları kaydıyla imtihansız atanabilir.” kararına yer verilmişse de; kelam konusu karar ile ilgili olarak verilen yürütülmesinin durdurulması kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyinin 01.04.2010 tarihli ve YD. İtiraz No: 2010/70 kararıyla onanmış, daha sonra da 07.05.2014 tarihli ve 28993 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mahalli Yönetimler Işçisinin Misyonda Yükselme ve Unvan Değişikliği Asıllarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 19’uncu unsuruyla yürürlükten kaldırılmıştır. Buna karşın … Belediyesinde Özel Kalem Müdürü olarak vazifeye başlayan … unvan değişikliği imtihanına girip başarılı olmadan mühendis takımına atanmıştır.
Her ne kadar kelam konusu çalışanın mühendislik takımına atama süreci mevzuata muhalif olduğundan bu takımı temel alınarak yapılan ödemeler ile unvansız memur takımına ilişkin ödemeler ortasındaki fiyat kadar kamu ziyanına neden olunduğu ileri sürülebilirse de; Denetçi görüşünde de belirtildiği üzere ismi geçen kişi Fen İşleri Müdürü takım vazifesini vekaleten yürüttüğünden ve vekaleten yürüttüğü bu takım misyonuna asaleten atanmada aranan kaidelerin tamamını imtihan hariç taşıdığından kamu ziyanı; vekaleten yürüttüğü bu takım vazifesi ile mühendis takım misyonuna ilişkin ödemeler ortasındaki fark kadardır. Bu fiyat ise detaylı hesabı aşağıdaki tabloda gösterilen …-TL’dir.
Sorumlular savunmalarında 657 sayılı Kanun’un “İstisnai memurluklar” başlıklı 59’uncu unsurunun 2’nci fıkrasındaki “Birinci fıkrada sayılan memurların bulundukları bu takımlar emeklilik aylığının hesabında ve öbür memurluklara naklen atanmalarında rastgele bir sınıf için kazanılmış hak sayılmaz” kararının başka memurluklara naklen atamalarda rastgele bir sınıf için kazanılmış hak sayılmayacağını tabir ettiğini, örneğin kazanılmış hak aylığı 6’ncı derece olan bir memurun 1’inci dereceli özel kalem müdürlüğüne atanması ve tekrar 6’ncı derece bir takıma atanması durumunda daha evvel atandığı 1’inci derecenin kendisi için kazanılmış hak sayılmayacağını düzenlediğini, yani özel kalem müdürlüğü takımına atama süreci yapıldıktan sonra mühendis takımına atama yapıldığında bu durumun özel kalem müdürlüğü takımındaki 1’nci derecenin … için kazanılmış hak sayılmayacağını tabir etmesi gerektiğini, bu prestijle atama sürecinin mevzuata alışılmamış olmadığını tabir etmişlerse de;
Kelam konusu kararda, “Birinci fıkrada sayılan memurların bulundukları bu takımlar … öteki memurluklara naklen atanmalarında rastgele bir sınıf için kazanılmış hak sayılmaz” denilerek istisnai memuriyet takımlarının öteki memurluklara atanmada mevzuatın öngördüğü kurallardan muafiyet getirmediği karara bağlanmıştır.
Bunun içindir ki 04.07.2009 tarihli ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan anılan Yönetmelik’in 20’nci hususunun birinci fıkrasının (ç) bendinde, “İstisnai memurluklarda çalışanlar yahut çalışmış olanlar, bu Yönetmelik kapsamındaki takımlara, atanacakları takım için öngörülen koşulları taşımaları kaydıyla imtihansız atanabilir.” kararına yer verilmesi gereği duyulmuştur.
Fakat bu karara karşı açılan iptal davası üzerine verilen yürütülmesinin durdurulması kararı üstte da belirtildiği üzere Danıştay İdari Dava Daireleri Şurasının 01.04.2010 tarihli ve YD. İtiraz No: 2010/70 numaralı kararıyla onanmış, daha sonra da 07.05.2014 tarihli ve 28993 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mahalli Yönetimler Işçisinin Vazifede Yükselme ve Unvan Değişikliği Asıllarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 19’uncu unsuruyla yürürlükten kaldırılmıştır.
Yeniden Sorumlular savunmalarında, istisnai takımlara atananların aday memur kararlarına tabi olmadığını, bu nedenle istisnai takıma atanıp bir gün dahi misyon yapan ve buradan öbür bir takıma nakledilen işçinin asli memurluğa atanmış kabul edildiğini, Danıştay’ın 16.12.1998, E.1995/8281, K. 1998/348 sayılı kararında istisnai memuriyete atananlara, 657 sayılı Kanun’un aday memurlara ait kararlarının uygulanamayacağına hükmettiğini, özel kalem müdürlüğünden öteki bir takıma atanan işçinin asli memur pozisyonunda olduğunu ve 657 sayılı Kanun’daki öteki koşulları taşıyorsa kaidelerinin uygun olduğu bir takıma atanabilmesinin mümkün olduğunu belirtmişlerse de;
İstisnai memuriyete atananların aday memur kurallarına tabi tutulmamaları onların Mahalli Yönetimler Işçisinin Misyonda Yükselme ve Unvan Değişikliği Asıllarına Dair Yönetmelik’te düzenlenen unvan değişikliği imtihanından da muaf oldukları manasına gelmez.
Kaldı ki 657 sayılı Kanun’da Devlet memurluğunda yükselmenin meslek ve liyakat unsurları çerçevesinde yapılması temeli benimsenmiş, anılan Kanun’a dayanılarak Bakanlar Heyeti Kararı ile kabul edilen Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Vazifede Yükselme ve Unvan Değişikliği Temellerine Dair Genel Yönetmelik ve Mahalli Yönetimler Işçisinin Vazifede Yükselme ve Unvan Değişikliği Asıllarına Dair Yönetmelik’te de misyonda yükselme ve unvan değişikliklerinin temellerinin birebir unsurlara dayandırılmış olması karşısında, istisnai memurluklarda çalışan yahut çalışmış olanların, tahsiline uygun takımlara imtihansız atanabilmelerinin kabulü meslek ve liyakat unsurlarına karşıt olduğu üzere eşitlik unsuruna de uygun düşmez.
Birebir Sorumlular savunmalarında, ismi geçen kişinin Fen İşleri Müdürlüğü takımına atanması mümkün olduğuna nazaran, mühendis takımına da atanmasının mümkün olduğunu ileri sürmektelerse de; bahse mevzu kişi Fen İşleri Müdürlüğü takımına atanmada aranan kurallardan imtihan dışındaki öbür kaideleri taşımaktadır. Bu misyona atanması için ayrıyeten vazifede yükselme imtihanına girerek başarılı olması mecburidir. Tıpkı Mühendis takımına atanmak için de unvan değişikliği imtihanına girerek başarılı olması gerektiği üzere. Yani her iki misyona de imtihansız atanması mümkün değildir.
Fakat Fen İşleri Müdürlüğü misyonunu vekaleten yürüttüğünden ve ilgili mevzuat kararlarında imtihan hariç asilde aranan kuralları taşıyan vekillere vekaleten yürüttükleri takım misyonuna ilişkin ödemelerin yapılması öngörüldüğünden, ismi geçen kişinin mevzuatına alışılmamış olarak mühendis takımına atanması sonucunda neden olunan kamu ziyanının hesabında hakkaniyet gereği vekaleten yürüttüğü Fen İşleri Müdürü takım misyonu ile Mühendis takım vazifesine ilişkin ödemeler ortasındaki fark temel alınmıştır.
Tekrar Sorumlular savunmalarında, Mahalli Yönetimler Çalışanının Misyonda Yükselme ve Unvan Değişikliği Asıllarına Dair Yönetmelik’in 5’inci, 16’ncı ve 20’nci hususlarına yer vererek 20’nci unsurun (ç) bendinde yer alan “İstisnai memurluklarda çalışanlar yahut çalışmış olanlar, bu Yönetmelik kapsamındaki takımlara, atanacakları takım için öngörülen koşulları taşımaları kaydıyla imtihansız atanabilirler.” kararının yürütülmesinin Danıştay tarafından durdurulmuş ve kelam konusu karar yönetmelik değişikliği ile kaldırılmış olsa da, daha evvel Devlet Işçi Başkanlığı görüşüne nazaran istisnai memurun unvan değişikliği imtihanına girmeden avukat takımına atanabileceğini, ayrıyeten hala istisnai memuriyet niteliğindeki takımlarda misyon yapan memurların tahsille kazanmış oldukları unvana ait takımlara unvan değişikliği imtihanına tabi olmaksızın, genel kararlara nazaran atanmalarının mümkün olduğunu, fakat üstte yer verilen Danıştay kararı ve Yönetmelik değişikliği nedeniyle sadece mahalli yönetimlerin bu uygulamanın dışında kalmış olmasının ve mahalli yönetimler dışındaki kurumlarda naklen atamanın mümkün olmasının (mahalli yönetimler dışındaki kamu kurumlarıyla ilgili bir Danıştay Kararı kelam konusu olmadığından kamudaki uygulamanın bu tarafta olması) hakkaniyete ve hukukun genel unsurlarına alışılmamış olduğunu tabir etmektelerse de;
Mahalli Yönetimler Işçisinin Misyonda Yükselme ve Unvan Değişikliği Temellerine Dair Yönetmelik’in üstte belirtilen kararları açık olup, ismi geçen kişinin unvan değişikliği imtihanına girip başarılı olmadan mühendis takımına atanması mümkün değildir.
Belirtilen nedenlerle sorumluların savunmalarının kabulü mümkün değildir.
Açıklanan münasebetlerle, Özel Kalem Müdürü …’in Mahalli Yönetimler Çalışanının Misyonda Yükselme ve Unvan Değişikliği Temellerine Dair Yönetmelik’te öngörülen unvan değişikliği imtihanına girip başarılı olmadan mühendis takımına atanması sonucunda neden olunan kamu ziyanı fiyatı … TL’nin Atama Sürecini Onaylayan Üst Yönetici (Belediye Başkanı) …, Harcama Yetkilisi (Fen İşleri Müdür V.) … ve Gerçekleştirme Vazifelisi (Bilgisayar İşletmeni) …’a ortaklaşa ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü hususu gereği karar tarihinden itibaren işleyecek faizi ile ödettirilmesine, anılan Kanun’un 55’inci hususu uyarınca İlamın bildiri tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Şurası nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Memurlar
