Türkiye’nin sivil uçak şirketi THK Uçak İmalat AŞ’nin 2011’de faaliyetlerine başladığını tabir eden Aşcı, şirketin, sabit ve döner kanatlı her türlü hava platformunun tasarımı, üretimi, montajı, sertifikasyonu, bakım ve tamiratı, yedek modül temini ile üretilenlerin dünya ve Türkiye piyasasına pazarlanması gayesiyle kurulduğunu söyledi.
Aşcı, şirketin kuruluş evresinin akabinde yerli ve ulusal sivil uçak üretimi için çalışmalara başladığını lisana getirerek, motor tarafında hayli güçlü olacağını, tasarımsal olarak da fark yaratacağını söyledi. Kelamlarına uçağın ayrıntılarından bahsederek devam etti:
“Bu kapsamında THK Uçak İmalat AŞ tarafından iki kişilik olacak halde yerli sivil uçağımızın üretimine başlandı. Alttan kanatlı 100 hp gücünde motora sahip, balistik paraşütlü Türkkuşu ismi verilen sivil uçağımızın tasarımı, üretimi, test ve sertifikasyonu gerçekleştirildi. Türkkuşu ismi verilen uçağımız, memleketler arası geçerliliği olan LTF-UL’ye uygun olarak Alman Ultralight uçuş sertifikasına ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden alınan gerekli tüm sertifikalara sahiptir.”
EN YÜKSEK TEKNOLOJİ KULLANILIYOR
Aşcı, uçağın gövdesinin en yüksek teknoloji kullanılarak, kompozit (PRE-PREG karbon) gereçten üretildiğine dikkati çekerek, “Uçağımız hafif, yakıt sarfiyatını düşüren sağlam bir gövdeye ve acil durumlarda iniş sağlayacak olan paraşüt sistemine sahiptir. İniş kadroları özel tasarımı sayesinde toprak yer, çimen, asfalt üzere pistlere birden fazla seçenekli halde iniş yapılabilir. Kullanılan dijital ekran sistemiyle daha fazla dataya, daha süratli ulaşılmasını da sağlıyor.” sözlerini kullandı.
Uçağın ayrıyeten GPS sistemine sahip olduğuna işaret eden Aşcı, “Türkkuşu’nun seyir suratı saatte 275 kilometre, azamî suratı saatte 380 kilometre, iniş-kalkış arası 150 metre, menzili 1250 kilometre, havada kalış mühleti ortalama 5 saat. Uçakta yakıt tüketimi düşük ve 95 oktan kurşunsuz akaryakıt kullanılıyor.” bilgisini verdi.
“UÇAK TAM DEPOYLA ANKARA’DAN İZMİR’E GİDİŞ-DÖNÜŞ YAPABİLİR”
İvme yükünün artı 4G, eksi 2G olan uçakta, rotaks 912 ULS motor kullanıldığını belirten Aşcı, uçağın azamî kalkış tartısının 472,5 kilogram, azamî boş tartısının 297 kilogram olduğunu bildirdi. Aşcı, uçağın kullanılabilir yakıt kapasitesinin 66 litre olduğunu söz ederek, “Uçakla Ankara’dan tam depoyla kalkan pilot, İzmir’e gidiş-dönüş yapabilir.” dedi.
Türkiye’nin yerli imkanlarla üretilen sivil uçağının kullanıma hazır olduğunu vurgulayan Aşcı, “Uçağımızın seri üretimi için alıcı bekliyoruz. İş adamları, hava sporu yapan gençler üzere kitlelere uygun olan uçağımızı almak isteyen bireyler kurumumuzla irtibata geçebilir.” diye konuştu.
Aşcı, şu anda ellerinde kelam konusu uçaktan iki tane bulunduğunu fakat toplu olarak siparişlerin gelmesi durumunda da hazırlanarak teslim edilebileceğini kaydetti.
ULUSAL MUHARİP UÇAK DA SERGİLENMİŞTİ
Türkiye’nin en değerli teknoloji projelerinden Ulusal Muharip Uçak (MMU) için ülkedeki tüm kabiliyetler bir ortaya getirilerek, kapsamlı bir çalışma yapılıyor.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil, 3’üncü Verimlilik ve Teknoloji Fuarı’nda AA muhabirine yaptığı açıklamada, MMU Projesi’nin ilerlediğini, 18 Mart 2023’te aviyoniklerin, denetim ve hidrolik sistemlerin yer aldığı prototipin birinci defa motor çalıştıracağını ve yer testlerine başlanacağını söyledi.
ÇOK SIKI BİR TAKVİM HAZIRLANDI
Proje için “çok sıkı” bir takvim yaptıklarını ve bunu takip ettiklerini lisana getiren Kotil, proje kapsamında hem kendilerinin öğrendiği hem öğrettikleri bir süreç yürüttüklerini belirtti.
Kotil, projede misyon alan mühendis sayısının 1000’e ulaştığı bilgisini vererek, şirketteki toplam mühendis sayısının ise 4 bini geçtiğini kaydetti. MMU için hazırlanan hangarın bu yıl biteceğini tabir eden Kotil, şöyle konuştu:
“Gizli proje olduğu için özel bir hangar. Mühendislik binasıyla iç içe olacak. Dışarıdan izole, kendi irtibat altyapısı, yüksek hesaplamalı bilgisayarları bulunan bir yapı olacak. Rüzgar tünelimiz 2022 sonunda devreye girecek. Bizim için, Türkiye için, ülkenin bekası için en değerli proje 5’inci kuşak savaş uçağı. Bu nedenle titizlikle çalışıyoruz. İş yoğunluğumuz bizi ‘öldürüyor’ fakat iş yoğunluğundan ötürü ürettiğimiz sinerji bütün sorunları rahatlatıyor.”
PROJELER BİRBİRİNİ DESTEKLİYOR
Hürjet’in de 2022 sonunda uçacağına dikkati çeken Kotil, bu uçağın yer testlerinin yapılacağı sistemin MMU testlerini kolaylaştıracağını, Gökbey helikopterinin tam ölçekli yorulma test altyapısının da evvel Hürjet, sonrasında MMU için kullanılacağını bildirdi. Temel Kotil, “Bütün projelerimiz birbirine takviye veriyor. Aksungur’da elde edilen uçuş denetim sistemi, F-16’da öğrendiğimiz uçuşla ilgili deneyimlerimiz MMU’da kullanılacak. Her bir proje zorluk getirse bile birbirine takviye olduğu için kolaylık da sağlıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
2022 SONUNA KADAR TAMAMLANACAK
MMU’nun kesimlerinin üretiminin 2022 sonuna kadar tamamlanacağını belirten Kotil, şunları söyledi: “2022’de uçağı gösteririz. Şu anda modül üretimi başladı. MMU’nun en değerli kesimi motorları tutan 5 metreye 3 metre titanyumdan modüller. İmalatı en güç kesim bu. İmalat konusunda biz çok iyiyiz. F-35’in orta gövdesini yapıyoruz, imalat açısından bundan kolay bir proje değil. İmalatta ıstırap yaşamayacağımızı düşünüyoruz. Buna karşın ekstra önlemlerle gidiyoruz. Motor çalıştırmadaki 18 Mart 2023 amacını tutturmak bizim için çok kıymetli.”
Temel Kotil, MMU’nun 20 bin kesimden oluştuğuna işaret ederek, başlangıçta hazır motor kullanılacağını daha sonra TRMotor tarafından geliştirilecek motorun uçağa entegre edileceğini aktardı.
İnişte ortaya çıkan kuvvetle 60 tona ulaşacak yükü taşıyacak iniş ekiplerini geliştirip üretmek için bir iştirak oluşturduklarını söz eden Kotil, “Altınay, TUSAŞ ve bir İtalyan şirketiyle kurdumuz paydaşlığımız var. İtalyan şirket birebir vakitte Altınay ile birlikte Hürjet’in iniş kadrolarını yapıyor. Türkiye burada iniş kadrosu yeteneği kazanmış oldu.” dedi.
UÇAK ÜZERİNDE SENSÖRLER VE ALGILAYICILAR VAR
İklimlendirme sistemi için Türk firmalarıyla ortak şirket kurulduğunu ve bu muhtaçlığın yerli imkanlarla karşılanacağını vurgulayan Kotil, şunları kaydetti:”Aviyonikleri, bilgisayar donanımlarıyla ilgili ASELSAN’ımız var, yazılımıyla ilgili HAVELSAN’ımız var, TUSAŞ’ın kendi yazılım grubu var. Savaş uçaklarında kanatların, denetim yüzeylerinin hareketlerini sağlayan aktüatörleri TUSAŞ, Altınay ve bir Ukrayna firmasının kurduğu iştirak yapıyor. Kokpiti saran saydam kanopiyi yerli olarak üretmek için çalışıyoruz. Uçağın burnunda çok tesirli bir radar var. Bu vazifesi ASELSAN’a verdik, yapıyor. Uçak üzerinde sensörler, algılayıcılar var, ASELSAN’a, HAVELSAN’a verdik. Merkez bilgisayarları TÜBİTAK BİLGEM yapıyor.”
”Güç dağıtım sistemini Pavotek geliştiriyor. Bu uçakta Türkiye’deki bütün kabiliyetleri devreye almış durumdayız. Savaş uçağı yapmak demek, katkı verebilecek tüm ögeleri devreye almak manasına geliyor. Kim ne yapmak istiyorsa iş veriyoruz. TUSAŞ’ın buradaki ana rolü tasarım, geometriyi bitirmek. Dış geometri bitti, denetim yüzeyleri bitti, artık yapısal iskeleti, şekillendirmeyi yapıyoruz. Bunu bizden oburu yapamaz. Bunun içine giydireceğimiz bütün ekipmanları bize diğerleri yapıyor. Bunların yerli ve ulusal olması gerekiyor. Savaş uçağı demek, yerli ve ulusal demek oluyor. A’dan Z’ye motor dahil her şey vakti geldiğinde yerli ve ulusal olacak. Bu nedenle Türk firmalarını olabildiğince projeye dahil ediyoruz, kontrat veriyoruz. ‘Yapabilecek kim varsa gelsin’ diyoruz.”
Milliyet