Yargıtay Ceza Umumî Şurası, ‘Sen kimsin bize talimat veriyorsun, biz PKK’lı mıyız, neden anama bağırıp çağırıyorsun, gavur polisisiniz, bu türlü devlet olmaz, sizin maaşınızı ben veriyorum, benim savcı tanıdığım var, sana yapacağımı biliyorum” formundaki kelamların hakaret kabahatini oluşturmadığına ait mahallî duruşma kararına yapılan itirazı reddederek kararı onadı.
Kararda şu açıklamalara mahal verildi:
Katılan polis memurunun, Pendik Adliyesi girişinde hizmetli olduğu, vukuat tarihinde sanık … ile eşi ve kayınvalidesinin birlikte adliyeye gelerek içeri girmek istedikleri, katılanın sanıktan kapı tipi metal detektörden geçmesini istediği, lakin sanığın buna karşı çıkması sebebiyle aralarında tartışma çıktığı ve sanığın üzerine yürüdüğü katılana yönelik “…Gavur polisisiniz, bu türlü devlet olmaz, sizin maaşınızı ben veriyorum…” biçiminde laflar söylediği vakada; sanığın kendisi ve yakın akrabalarına yönelik katılan polis memurunun tavır ve davranışlarından duyduğu rahatsızlık sonucu kullandığı anlaşılan bu lafların katılanın şahsi ve mesleksel itibarını amaç almaması, yapılan tatbik nedeniyle katılanın fiillerine yönelik bulunması, somut hadise bir bütün halinde değerlendirildiğinde kelam konusu sözlerin muhatabın onur, erdem ve saygınlığını rencide edici boyutta değil, kaba laf ve ağır muaheze mahiyetinde olması önünde hakaret cürmünün ögeleriyle oluşmadığı kabul edilmelidir.
CEZA UMUMI HEYETI
2017/783 E.,
2019/215 K.
Yargıtay Dairesi: 18. Ceza Dairesi
Duruşması: Asliye Ceza
Sayısı : 842-861
Kamu hizmetlisine hakaret cürmünden sanık …’ın TCK’nın 125/3-a, 62/1 ve 53. unsurları uyarınca 10 ay mahpus cezası ile cezalandırılmasına ve hak yoksunluğuna ait Pendik 4. Asliye Ceza Mahkemesince verilen 18.04.2012 tarihli ve 842-861 sayılı kararın, sanık tarafından temyiz edilmesi üzerine belgeyi inceleyen Yüksek 18. Ceza Dairesince 11.01.2017 tarih ve 20874-365 sayı ile;
“Hakaret fiillerinin cezalandırılmasıyla korunan tüzel kıymet, kimselerin onur, gurur ve saygınlığı olup, bu kabahatin oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleşmesi gerekmektedir. Bir hareketin tahkir edici olup olmadığı birtakım durumlarda nispi olup, vakte, noktaya ve duruma nazaran değişebilmektedir. Kamu hizmetlileri yahut sivil vatandaşa yönelik her türlü ağır tenkit yahut rahatsız edici lafların hakaret hatası bağlamında değerlendirilmemesi, lafların açıkça, onur, onur, ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnadını yahut sövme fiilini oluşturması gerekmektedir. Hadise günü sanığın, katılana söylediği kabul edilen ‘Sen kimsin bize talimat veriyorsun, biz PKK’lı mıyız, neden anama bağırıp çağırıyorsun, gavur polisisiniz, bu türlü devlet olmaz, sizin maaşınızı ben veriyorum, benim savcı tanıdığım var, sana yapacağımı biliyorum’ biçiminde ve kaba hitap şekli niteliğindeki lafların, katılanın onur, gurur ve saygınlığını rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret cürmünün ögelerinin oluşmadığı” gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ise 06.03.2017 tarih ve 219990 sayı ile;
“İtiraza bahis uyuşmazlık; sanığın hizmetli polis memuruna sarf ettiği ‘Sen kimsin bize talimat veriyorsun, biz PKK’lı mıyız, neden anama bağırıp çağırıyorsun, gavur polisisiniz, bu türlü devlet olmaz, sizin maaşınızı ben veriyorum, benim savcı tanıdığım var, sana yapacağımı biliyorum” formundaki kelamların hakaret hatasını oluşturup oluşturmadığına ilişkindir.
5237 sayılı TCK’nın ‘Hakaret’ başlıklı 125. unsurunda; ‘(1) Bir kimseye onur, onur ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnat eden yahut sövmek suretiyle bir kimsenin onur, gurur ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar mahpus yahut isimli para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç bireyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı yahut imajlı bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(3) Hakaret hatasının;
a) Kamu hizmetlisine karşı hizmetinden ötürü,
b) Diyaneti, siyasi, toplumsal, felsefi inanç, tasavvur ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu diyanetin buyruk ve yasaklarına iyi davranmasından ötürü,
c) Kişinin mensup bulunduğu diyanete nazaran kutsal sayılan kıymetlerden bahisle, işlenmesi halinde, cezanın alt sonu bir yıldan az olamaz.
(4) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri orantısında artırılır.
(5) Konsey halinde çalışan kamu hizmetlilerine vazifelerinden ötürü hakaret edilmesi halinde kabahat, şurası oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Lakin, bu durumda zincirleme suça ait unsur kararları uygulanır.’ kararı taraf almaktadır.
Unsurun 1. fıkrasında hakaret kabahatinin temel hali, üçüncü ve dördüncü fıkralarında ise nitelikli halleri düzenlenmiş olup, unsur münasebetinde de ‘Hakaret’ fiillerinin cezalandırılmasıyla korunan türel bedel, kimselerin gurur, haysiyet ve namusu, topluluk içindeki itibarı, gayrı fertler nezdindeki saygınlığıdır’ biçiminde açıklama yapılmıştır. Buna nazaran, cürmün konusu kimselerin onur, onur ve saygınlığı olup, somut bir fiil yahut olgu isnat etme ya da sövme suretiyle insanların onur, erdem ve saygınlığına saldırma aksiyonu hakaret cürmünü oluşturacaktır.
Ceza Umumi Şurası’nın 31.10.2012 tarih ve 850-1828, 26.06.2012 tarih ve 419-247, 27.10.2009 tarih ve 196-248, 14.10.2008 tarih ve 170-220 sayılı kararlarında da belirtildiği üzere; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda, 765 sayılı Türk Ceza Kanunundaki hakaret ve sövme cürmü ayrımı kaldırılmıştır. Hakaret fiillerinin cezalandırılmasıyla korunan hukuksal bedel, insanların onur, haysiyet ve namusu, topluluk içindeki itibarı, öteki fertler nezdindeki saygınlığı olduğundan bu kabahatin oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Somut bir fiil ya da olgu isnat etmek yahut sövme formundaki seçimlik hareketlerden biri ile gerçekleştirilen fiil, bireyin onur, gurur ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte ise hakaret cürmü oluşacaktır.
Hakaret hatasında temel cezanın artırılmasını gerektiren nitelikle haller TCK’nın 125. unsurunun üçüncü ve dördüncü fıkralarında düzenlenmiştir. Hakaret cürmünün kamu hizmetlisine karşı işlenmesi halinde verilecek cezanın artırılması için, hareketin kamu hizmetlisine karşı ve hizmetlerinden ötürü işlenmiş olması gerekmektedir. Türk Ceza Kanunu’nun 6. unsurunda tanımlandığı halde, kamu vazifelisi deyiminden, ‘Kamusal faaliyetin yürütülmesine atama yahut seçilme yoluyla ya da rastgele bir surette daima, müddetli yahut süreksiz olarak katılan kişi’ anlaşılacaktır. Buradaki temel ölçüt işin kamusal faaliyet olmasıdır. Bu hatanın huzurda ya da gıyapta işlenmesinin bir kıymeti bulunmamaktadır. Ama gıyapta hakaret cürmünün oluşması için ihtilat öğesinin gerçekleşmesi gerekmektedir.
Vazifeli memura hakaret hatasının oluşabilmesi için kamu vazifelisi olan insana hakaret hatasının kanun ve sair mevzuattan kaynaklanan hizmetinden ötürü işlenmesi ve hakaret oluşum eden fiil ile kamu hizmetlisinin vazife arasında bir nedensellik bağı bulunmalıdır.
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde maddi vukuatta, Pendik Adliyesi Giriş Arama Noktası’nda hizmetli polis memuru müşteki…….’ın sanık …’a metal dedektör kapı girişinden girmesi için ihtar yaptığı sırada taraflar arasında çıkan tartışmada, sanığın vazifeli polis memuru Tuğba Aydın’a hitaben ‘Sen kimsin bize talimat veriyorsun, biz PKK’lı mıyız, neden anama bağırıp çağırıyorsun, gavur polisisiniz, bu türlü devlet olmaz, sizin maaşınızı ben veriyorum, benim savcı tanıdığım var, sana yapacağımı biliyorum’ halinde laflar söylediği ve müştekinin üzerine yürüdüğü biçiminde gerçekleşen aksiyonda, sanığın sarf ettiği lafların müştekiyi küçük düşürücü ve tahkir edici nitelikte olduğu ‘Gavur polisisiniz’ ve ‘Böyle devlet olmaz sizin maaşını ben veriyorum’ biçimindeki lafların polis memurunu aşağılayan ve mesleksel erdem ve itibarını zedeleyen laflar olduğu, tüm sarf edilen lafların bir bütün olarak hizmetli memura hakaret kabahatini oluşturduğu” görüşüyle itiraz yoluna başvurmuştur.
CMK’nın 308. unsuru uyarınca inceleme yapan Yargıtay 18. Ceza Dairesince 27.03.2017 tarih ve 1772-3352 sayı ile itiraz nedenlerinin mahallinde görülmediğinden bahisle Yargıtay Bir numara Başkanlığına gönderilen evrak, Ceza Umumî Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan münasebetlerle karara bağlanmıştır.
TÜRK MİLLETİ ISMINE
CEZA UMUMÎ ŞURASI KARARI
Sanık hakkında hizmeti yaptırmamak için direnme cürmünden kurulan mahkümiyet kararı Şahsi Dairece bozulmuş olup, itirazın kapsamına nazaran inceleme sanık hakkında hakaret kabahatinden kurulan kararla hudutlu olarak yapılmıştır.
Hususî Daire ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Umumî Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanığa atılı kamu hizmetlisine karşı hizmetinden ötürü hakaret hatasının ögeleri itibarıyla oluşup oluşmadığına ait ise de Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 27. hususu uyarınca öncelikle sanık hakkında eksik araştırma ile karar kurulup kurulmadığının belirlenmesi gerekmektedir.
Uyuşmazlık konusunda 26.02.2019 tarihinde yapılan birinci müzakere esnasında bir kısım Ceza Umumî Konseyi Üyesince öncelikle sanığın söylediği sav edilen kelamların hakaret cürmünü oluşturup oluşturmayacağının tartışılması ve hata oluşacağı sonucuna ulaşılması halinde gayrı uyuşmazlık konusunun görüşülmesi gerektiğinin ileri sürülmesi üzerine öncelikle bu husus değerlendirilmiştir.
İncelenen belge kapsamından;
Polis memurları ………………………………… katılan … tarafından tanzim edilen bila tarihli tutanağa nazaran; 11.10.2011 tarihinde saat 10.00’da Pendik Adliyesi girişindeki arama noktasına gelen sanığın metal dedektörden geçmek istemediği, bağırıp çağırarak hizmetlilere zorluk çıkardığı, hizmetlilerce sanığa “Lütfen beyefendi, gayri vatandaşlar üzere siz de geçiniz.” denmesi üzerine sanığın bağırarak “Biz PKK’lı mıyız? Sizin üzere gavur polislere, savcı abimler gösterir gününü!” formunda kelamlar sarfettiği, hizmetlilere köstek olması sebebiyle, sanığın polis merkezine teslim edildiği anlaşılmıştır.
Katılan … Aydın aşamalarda; Pendik Adliyesi’nde polis memuru olarak hizmet yaptığını, evvelden tanımadığı sanığın, vaka tarihinde saat 10.00 sıralarında yanında bulunan iki bayanla birlikte adliyeye girmek istediğini, adliye girişindeki yoğunluk sebebiyle vatandaşlar kuyrukta beklemesin diye seri biçimde ve dikkatlice gelenleri içeri almaya çalışırken “Sen kimsin de bize talimat veriyorsun? Biz PKK’lı mıyız? Neden anama bağırıp çağırıyorsun?” dediğini, kendisinin ise “Ben hizmetimi yapıyorum. Benim hizmetim içeriye giren şahısların üst aramasını yaptıktan sonra içeriye almak.” diye karşılık verdiğini, gelgelelim sanığın metal dedektörden geçmeyerek üstüne yanlışsız geldiğini ve “Gavur polisisiniz, bu türlü devlet olmaz, sizin maaşınızı ben veriyorum. Benim savcı tanıdıklarım var, ben sana yapacağımı biliyorum!” dediğini, sanığı münâsib bir lisanla uyarmasına rağmen üzerine hakikat yürümeye devam ettiğini, orada bulunan vatandaşların kendilerini ayırdığını, daha sonra 155’i arayarak destek istediğini,
Tanık … soruşturma evresinde; avukat olduğunu, vukuat tarihinde Pendik Adliyesinde görülecek olan duruşmasına girmek üzere giriş kapısına geldiği sırada bir vatandaşın polis memuru ile yüksek sesle münakaşa ettiğini gördüğünü, hadisenin başlangıcı hakkında haber sahibi olmadığını, şahsın polise küstah bir sözle direndiğini, talimata uymadığını, yanında bulunan bayanın da benzeri davranışlarda bulunduğunu, polislerin kibar bir formda vazifelerini ifa etmek istediklerini,
Beyan etmişlerdir.
Sanık … aşamalarda; hadise tarihinde Pendik Adliyesine girmek üzere eşi ve kayınvalidesi ile birlikte polis denetim noktasına geldiklerini, denetim sırasında daha evvelden tanımadığı katılan polis memurunun, dedektörden geçişi sırasında kayınvalidesi olan Şöhret Palabaşı’na karşı gösterdiği sonlu davranışlardan rahatsız olarak sakin olması konusunda katılanı uyardığını, fakat katılanın o esnada çok sonlu olduğu, aralarında tartışma çıktığını, katılana karşı berbat bir söz kullanmadığını, pişman olduğunu, arka niyetli davranmadığını, “PKK’lı mıyız?” formundaki kelamı, hadise konumunda bulunan gayrı polis memurunun kolunu bükmesi nedeniyle duyduğu acı nedeniyle söylediğini savunmuştur.
Doğal haklardan kabul edilen tabir hürriyeti, çoğulcu demokrasilerde, vazgeçilemez ve devredilemez bir niteliğe sahiptir. Öğretide değişik tariflere rastlanmakla birlikte, umumi bir kabulle ifade/düşünce hürriyeti, insanın özgürce fikirler edinebilme, edindiği fikir ve kanaatlerinden ötürü kınanmama, bunları yasal yollarla dışa vurabilme imkan ve özgürlüğüdür. Demokrasinin “Olmazsa olmaz şartı” olan tabir hürriyeti, birçok hak ve özgürlüğün temeli, şahsî ve toplumsal gelişmenin de kaynağıdır. İşte bu özelliğinden ötürü söz hürriyeti, temel hak ve hürriyetler kapsamında kıymetlendirilerek, birçok milletlerarası dokümana husus olmuş, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda da ayrıntılı düzenlemelere tabi tutulmuştur.
Bu bağlamda;
İnsan Hakları Cihanşümul Bildirgesi’nin 19. hususunda;
“Herkesin görüş ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, karışmasız görüş edinme ve rastgele bir yoldan ve hangi memlekette olursa olsun haber ve tasavvurları arama, alma ve yayma özgürlüğünü içerir.”,
İnsan Hakları Avrupa Kontratının 10. hususunun 1. fıkrasında;
“Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve devlet hudutları kelam konusu olmaksızın haber yahut fikir alma ve verme özgürlüğünü de içerir. Bu unsur, devletlerin radyo, televizyon ve film işletmelerini bir müsaade rejimine bağlı tutmalarına mani değildir.”
Kararlarına bölge verilmiştir
Anayasamıza bakıldığında;
25. unsurda “Düşünce ve kanaat hürriyeti” başlığı altında; “Herkes, niyet ve kanaat hürriyetine sahiptir. Her ne maksatla olursa olsun kimse niyet ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz. Niyet ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz.”
26. hususta, AİHS’nin 10. unsurunun 1. fıkrasındaki düzenlemeye benzeri halde; “Herkes, fikir ve kanaatlerini kelam, yazı, fotoğraf yahut sair yollarla tek başına yahut toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber yahut fikir almak ya da vermek muaflığını de kapsar. Bu fıkra kararı, radyo, televizyon, film yahut gibisi yollarla yapılan yayımların müsaade sistemine bağlanmasına beis değildir.”
Düzenlemelerinin bölge aldığı görülmüştür.
Avrupa İnsan Hakları Duruşması mevzuya ait olarak; “İfade özgürlüğü, topluluğun ilerlemesi ve her insanın gelişmesi için esaslı koşullardan biri olan demokratik topluluğun ana temellerinden birini oluşturur. Söz özgürlüğü, 10. unsurun sonları içinde, yalnızca lehte olduğu kabul edilen yahut zararsız yahut ilgilenmeye değmez görülen ‘haber’ ve ‘düşünceler’ için değil, ancak ayrıyeten Devletin yahut nüfusun bir kısmının aleyhinde olan, onlara çarpıcı gelen, onları rahatsız eden haber ve fikirler için de uygulanır. Bunlar, çoğulculuğun, hoşgörünün ve açık fikirliliğin gerekleridir; bunlar olmaksızın demokratik topluluk olmaz. Bu demektir ki, diğer şeyler bir yana, bu ortamda getirilen her ‘formalite’, ‘koşul’, ‘yasak’ ve ‘ceza’, izlenen yasal maksatla orantılı olmalıdır.” formunda görüş belirtmiştir (Handyside/ Birleşik Krallık, B. No: 5493/72, 07.12.1976).
Görüldüğü üzere Sözleşme’nin 10. hususunun 1. fıkrası ile Anayasa’nın 25 ve 26. hususlarında tabir (düşünce) hürriyeti en geniş mealiyle garanti altına alınmıştır.
Günümüz özgürlükçü demokrasilerinde, istisnalar dışında, geniş bir yelpazeyle kanıyı açıklama korunmakta ve söz hürriyeti kapsamında kıymetlendirilmek suretiyle özgürlüğün sağladığı haklardan en geniş halde yararlandırılmaktadır.
Ne var ki; iftira, küfür, onur, erdem ve saygınlığı zedeleyici kelam ve beyanlar, müstehcen içerikli kelam, yazı, fotoğraf ve açıklamalar, savaş kışkırtıcılığı, hukuk nizamını cebir yoluyla değiştirmeye yönelen, nefret, ayrımcılık, düşmanlık ve şiddet yaratmaya yönelik bulunan tabirler ise fikir özgürlüğü bağlamında tüzel muhafaza görmemekte, hata sayılmak suretiyle cezai yaptırımlara bağlanmaktadır.
Bu bağlamda TCK’nın “Hakaret” başlıklı 125. hususu; “(1) Bir kimseye onur, erdem ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnat eden yahut sövmek suretiyle bir kimsenin onur, gurur ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar mahpus yahut isimli para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç şahısla ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı yahut manzaralı bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(3) Hakaret kabahatinin;
a) Kamu hizmetlisine karşı vazifesinden ötürü,
b) Diyaneti, siyasi, toplumsal, felsefi inanç, tasavvur ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu diyanetin buyruk ve yasaklarına iyi davranmasından ötürü,
c) Kişinin mensup bulunduğu diyanete nazaran kutsal sayılan kıymetlerden bahisle,
İşlenmesi halinde, cezanın alt hududu bir yıldan az olamaz
(4) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri orantısında artırılır.
(5) Konsey halinde çalışan kamu hizmetlilerine hizmetlerinden ötürü hakaret edilmesi halinde hata, konseyi oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Lakin, bu durumda zincirleme suça ait unsur kararları uygulanır.” biçiminde düzenlenmiştir.
Bu düzenleme ile 765 sayılı TCK’dan farklı olarak hakaret ve sövme ayrımı kaldırılarak onur, gurur ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnat etmek yahut sövmek, hakaret kabahatini oluşturan seçimlik hareketler olarak belirlenmiştir. (Mahmut Koca- İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Kişisel Kararlar, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013, s.430)
Hakaret fiillerinin cezalandırılmasıyla korunan tüzel kıymet, şahısların onur, onur ve saygınlığı olup bu cürmün oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleşmesi gerekmektedir. Bir hareketin tahkir edici olup olmadığı kimi durumlarda nispi olup devrana, tarafa ve duruma nazaran değişebilmektedir.
Tenkit ise, rastgele bir kişiyi, yapıtı, hadisesi yahut mevzuyu enine, uzunluğuna, derinlemesine her cephesiyle incelemek, aşikâr kriterlere nazaran ölçmek, kıymetlendirmek, akıllıca ve yanlış yanlarını sergilemek maksadıyla ortaya konulan görüş ve niyetlerdir. Umumide beğenmemek, kusur bulmak olarak kabul görmekte ise de tenkidin bir gayesinin da mevzuyu anlaşılır kılmak, sonuç çıkarmak ve topluluğu yönlendirmek olduğunda kuşku yoktur.
Her türlü ağır muaheze yahut rahatsız edici lafların hakaret kabahati bağlamında değerlendirilmemesi, kelamların açıkça, onur, onur ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil yahut olgu isnadını yahut sövmek fiilini oluşturması gerekmektedir.
Kamu hizmetlilerinin, hizmetlerini noktasına getirirken fonksiyonlarını etkilemeyi ve saygınlıklarına zarar vermeyi amaçlayan aşağılayıcı ataklara karşı korunmaları mecburî olmakla birlikte, demokratik bir hukuk devletinde, kamu hizmetini üstlenenleri denetlemek, faaliyetlerini kıymetlendirmek ve eleştirmek de kaynağını Anayasa’dan alan mülahazayı açıklama özgürlüğünün sonucudur. Tenkidin sert bir üslupla yapılması, kaba olması ve nezaket sonlarını aşması, eleştirenin eğitim ve kültür seviyesine bağlı bir olgu ise de tenkit yapılırken görüş açıklama niteliğinde bulunmayan, küçültücü, aşağılayıcı sözler kullanılmamalı, mütalaayı açıklama hudutları içinde kalınmalıdır.
AİHM’e nazaran, öncelikle tabirlerin bir olgu isnadı mı yoksa bedel yargısı mı olduğu belirlenmelidir. Çünkü olgu isnadı kanıtlanabilir bir husus iken, bir paha yargısının kanıtlanmasının istenmesi dahi tabir özgürlüğüne müdahale sayılabilecektir. Yargılamaya bahis olan sözler bir bedel yargısı içermekte olup somut bir olgu isnadından bahsedilemiyorsa, kıymet yargılarını destekleyecek “Yeterli bir altyapı”nın mevcut olup olmadığı AİHM tarafından göz önünde bulundurulacaktır. Çünkü bedel yargılarının dahi görünür seviyede olgusal temel içermesi gerektiği kabul edilmektedir. Öte yandan, hiçbir dataya dayanmayan ve hiçbir altyapısı bulunmayan bir bedel yargısı AİHM tarafından da söz özgürlüğü sonları içerisinde kabul görmemektedir.
Olgu isnadı içeren sözler konusunda ise en azından birinci bakışta sağlam görünen delil sunulması gerektiği kabul edilmektedir. Elbette bu deliller sunulamadığı takdirde, AİHM, savların gerçekliğinin kanıtlanmasını beklemektedir.
Anayasa Duruşmasının bir kararında da vurguladığı üzere duruşmaların, fikirlerin açıklanması ve yayılmasına yönelik olarak tazminata yahut cezaya karar verirken tabir özgürlüğünün kullanılmasından kaynaklanan yarardan çok daha ağır basan, korunması gereken bir yararın varlığını somut olgulara dayanarak göstermeleri gerekir (Mustafa Ali Balbay, B. No: 2012/1272, 4/12/2013, § 114). Tabir özgürlüğüne yapılan müdahalenin hakkın ihlali boyutuna ulaşıp ulaşmadığı incelenirken soyut bir kıymetlendirme yapılmayıp; kullanılan tabirlerin çeşidinin, kamusal tartışmalara ek sunma ölçüsünün, sözlere yönelik kısıtlamaların niteliğinin ve kapsamının, tabirlerin kimin tarafından lisana getirildiğinin, kime yöneldiğinin ve kamuoyu ile gayri şahısların kullanılan sözler önünde sahip oldukları hakların yükünün gerektiği üzere değerlendirilip değerlendirilmediğine bakılmalıdır (Bekir Coşkun, B. No: 2014/12151, 04.06.2015, § 57).
Söz özgürlüğüyle büyük ölçüde muaheze özgürlüğünün teminat altına alınması hedeflenmektedir. Bu nedenle, niyetlerin açıklanması ve yayılması sırasında kullanılan tabirlerin sert olması doğal karşılanmalıdır.
Öteki taraftan Türk Lisan Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğüne nazaran “gavur”; diyanetsiz kimse, Müslüman olmayan kimse, merhametsiz, acımasız, inatçı manalarına gelmektedir.
Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu değerlendirildiğinde;
Katılan polis memurunun, Pendik Adliyesi girişinde hizmetli olduğu, hadise tarihinde sanık … ile eşi ve kayınvalidesinin birlikte adliyeye gelerek içeri girmek istedikleri, katılanın sanıktan kapı tipi metal detektörden geçmesini istediği, lakin sanığın buna karşı çıkması sebebiyle aralarında tartışma çıktığı ve sanığın üzerine yürüdüğü katılana yönelik “…Gavur polisisiniz, bu türlü devlet olmaz, sizin maaşınızı ben veriyorum…” formunda kelamlar söylediği hadisede; sanığın kendisi ve yakın akrabalarına yönelik katılan polis memurunun tavır ve davranışlarından duyduğu rahatsızlık sonucu kullandığı anlaşılan bu kelamların katılanın şahsi ve mesleksel itibarını gaye almaması, yapılan tatbik nedeniyle katılanın hareketlerine yönelik bulunması, somut vukuat bir bütün halinde değerlendirildiğinde kelam konusu sözlerin muhatabın onur, gurur ve saygınlığını rencide edici boyutta değil, kaba kelam ve ağır tenkit mahiyetinde olması önünde hakaret kabahatinin ögeleriyle oluşmadığı kabul edilmelidir.
Ulaşılan bu sonuç hasebiyle, vesair uyuşmazlık konusuna geçilmesine gerek görülmemiştir.
Bu itibarla; haklı nedene dayanmayan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının reddine karar verilmelidir.
SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
1- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının REDDİNE,
2- Evrakın, mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİ EDİLMESİNE, 26.02.2019 tarihli müzakerede kâfi yasal çoğunluk sağlanamadığından 14.03.2019 tarihinde yapılan müzakerede oy birliğiyle karar verildi.
Memurlar
