Koronavirüs salgınıyla global çapta uğraş sürüyor. Aşılama çalışmaları ile birlikte çeşitli tedbirler ve kısıtlamalara rağmen olay sayıları artmaya devam ediyor. Türkiye’de de yükselen hadise sayıları alınan önlem ve kısıtlamalar ile iniş trendine girerken vefat sayılarının üç yüzü geçmesi telaş yaratıyor.
Uzmanlara nazaran bunun en değerli nedeni kanıksama ve rehavet. Temel tehlike de tam da bu noktada başlıyor.
“Mart ve nisan aylarındaki panik havasının olması gerekiyor”
Sıhhat Bakanlığı Toplum Bilimleri Heyeti Üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan’a nazaran, yanlış bilgi kaynaklarının salgınla gayrete ziyanı büyük. İlhan, “Herkesin bulaştırıcı olabileceğinin farkına varması gerekiyor ve ister mutant olsun ister olmasın koronavirüsten korunma yolu değişmedi” diyor.
“İnsanlar riski artık çok göremiyorlar bir müddet sonra bu durum kanıksanıyor. Toplumsal bir rehavet kelam konusu oldu. Olay tablosunda sayıların iyi gitmesi rehavete sebep olan ögelerden bir tanesi. Aşının da bunda hissesi olduğunu düşünüyorum. İster mutant olsun ister olmasın koronavirüsten korunma yolu hiç değişmedi. Maske, ara ve paklık önlemleri daima tıpkı kaldı. Ağır hastalıkta aşı bize muhafaza sağlıyor. Geçtiğimiz yıl mart ve nisan aylarındaki panik havasının hala olması gerekiyor. Değişen bir durum kelam konusu değil. Aşı tesirli lakin baktığınızda 20 yaşında aşı olmamış bir genç ağır bakımda olabiliyor, 80 yaşında iki doz aşı olmuş birisi ağır bakımda olmadan hastalığı konutunda atlatabiliyor. Aşı aslında virüsten korumuyor, hastalığı ağır geçirmekten koruyor. Virüsten koruyan toplumsal uzaklık, maske ve paklık.”
Salgın periyodunda sadece Sıhhat Bakanlığı, bilim adamları ve kamu kurumlarının açıklamalarına uyulması gerektiğini bilhassa vurguluyor İlhan. Toplumu yanlış yönlendiren katılığı kuşkulu kaynakların çabayı olumsuz etkilediğini vurguluyor.
“Yanlış bilgi kaynaklarının da bu süreçte ziyan verdiğini görüyoruz. Salgın üzere durumlarda devlet organlarına, bilim beşerlerine yahut kamu kaynaklarına güvenmek gerekiyor. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) de bu görüşte. Örnek verecek olursak Sıhhat Bakanlığı’nın internet sitesi. Maalesef kimileri toplumu yanlış yönlendiren, “maskeyi çıkartın, salgın diye bir şey yok” diyen insanlara güveniyorlar. Bizler bir insan hayatını kaybetmesin diye gayretler sarf ederken geldiğimiz noktada bu türlü durumları da görüyoruz”
“Herkesin randevusu geldiğinde aşı olması gerekli”
Aşı randevularının kıymetini de hatırlatan Prof. Dr. İlhan’ın bir de davette bulunuyor:
“Çevremizdeki herkesin bulaştırıcı olabileceğini bilmemiz gerekiyor. Kalabalıklara girmekten kaçınmamız gerekiyor. Kalabalık olması bir tesir yapıyorsa, mutant virüste bir tesir yapıyorsa, ikisi bir ortaya geldiği vakit 2 değil 2,5-3 kat bulaştırıcılık artıyor. Vefat sayılarının yüksek olmasının sebeplerinden birisi 60 yaş ve üzerindeki bireylerin kâfi oranda aşı olmaması. 65 yaş ve üzeri her 4 şahıstan 1’i aşı olmadı. Randevusu gelenin aşısını olması gerekiyor.”
“Teoriyi bilmesine karşın pratikte farklar olduğunu görüyoruz”
Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Kemalettin Aydın da vatandaşların rehavete kapılmadan çabaya devam etmesi gerektiğini belirtiyor. Aydın’a nazaran insanoğlu bu salgını yenecek. Lakin bunun için kurallara uymaktan öbür talihimiz yok.
“Geçtiğimiz yıl virüs az biliniyordu ve beşerler için dehşet unsuruydu. Artık virüsün bilinmesiyle ‘bana bir şey olmaz’ diyenlerin sayısı çoğaldı. Baştan itibaren virüs tehdidini bilmesine karşın reddedenler vardı. Bana nazaran toplumun yüzde 90’ı önlemlere uysa da yüzde 10’luk bir kesim kurallara uymadı. 1 yılı aşkın müddettir devam eden salgın süreci insanları yordu. Alanda gördüğüm kadarıyla, kurallara uymayanların büyük çoğunluğunun 17-35 yaş ortasındaki bireylerden oluştuğunu gözlemledik. Bilgi birikimi vakit zaman davranışlara yansımadı, bunu çok fazla göremedik. Toplumun büyük çoğunluğu maske, toplumsal aralık ve temizlikle koronavirüsten kaçınabileceğini biliyor. Lakin farklı münasebetlerle bu kurallara uyma oranı değişiyor. Teoriyi bilmesine karşın pratikte farklar olduğunu görüyoruz.”
“İnsanoğlu salgını yenecek”
Herkesin ruhsal açıdan yorulduğunu söyleyen Prof. Dr. Aydın, insanların birbirine dayanak olmasının gayretin gücünü arttıracağını belirtiyor.
“İnsanoğlu bu salgını yenecek. Lakin virüsü yenmemiz için büyük çoğunluğun kurallara uyması gerekiyor. Aşı bağışıklığıyla birlikte salgının belini kırmak mümkün. Şu an uygulanan önlemler, bir yarışın son düzlüğündeki kurallar. Aşı tedarikleriyle birlikte yerli aşılar telaşlarımızı kıymetli bir oranda azaltacak. Hepimiz ruhsal açıdan yorulduk. Ramazan bayramı sonuna kadar gayrette birbirimize omuz vermemiz lazım”
Memurlar
