Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca (BDDK) hazırlanan Tasarruf Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Temelleri Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında hazırlanan ve tasarruf finansman şirketlerinin kuruluş ve faaliyetlerine ait tarz ve asılları belirleyen yönetmelik, 7 kısımdan oluşuyor.
Yönetmelik, tasarruf finansman şirketlerinin “şirket kuruluşu”, “faaliyet izni”, “şube açma”, “ana mukavele değişikliği ve sermaye artırımı”, “pay edinim ve devirleri”, “birleşme, bölünme ve devir” ile “iradi tasfiye” mevzularındaki işleyişi belirliyor. Öte yandan “kurumsal yönetim”, “koruyucu hükümler” ve “risk yönetimi” hususları ile tasarruf finansman şirketleri için yasal standartlar getiriyor.
Yürürlüğe giren yönetmelikle Türkiye’de tasarruf finansman şirketi kurmak isteyenlerin BDDK’ya başvurması ve ana mukavele taslağında, konut finansmanı faaliyetinin iştigal konusu olarak belirtilmesi mecburî hale getirildi.
Bu kapsamda müracaat dilekçesinde yer alması gerekenler 18 husus halinde yönetmelikte belirtildi. Kuruluş müsaadesi verilmesine ait Konsey kararı tarihinden itibaren 6 ay içinde gerekli evraklarla kuruma başvurulması halinde durumları uygun görülenlere verilecek faaliyet müsaadeleri Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren geçerlilik kazanacak.
– Her şube için 1 milyon TL ödenmiş sermaye koşulu
Tasarruf finansman şirketlerinin şube açması, müsaadeye tabi tutulacak ve her bir şube için 1 milyon TL ödenmiş sermayeye sahip olunması gerekecek.
Şirketler, her ne isim altında olursa olsun şube dışında teşkilatlanmaya gidemeyecek ve acentelik veremeyecek. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel açılan şubeler için ödenmiş sermaye fiyatına ait şart aranmayacak. Lakin, şubelerinin sayısı mevcut ödenmiş sermayelerine nazaran açabileceği şube sayısını aşan şirketler, aşım giderilinceye kadar yeni şube açamayacak.
Tasarruf finansman şirketlerinin birleşme, bölünme ve zaman süreçlerinin tamamı için BDDK’dan müsaade alınması zarurî olacak.
Yönetmelikle şirketlerin faaliyetlerine son vermeleri ve iradi tasfiyeleri de konsey müsaadesine tabi bulunacak ve müşterilerine ait yükümlülüklerini yerine getirebileceklerine dair bir tasfiye planını BDDK’ya sunması gerekecek. İradi tasfiye planında şirketin tahsisat ödemeleri başta olmak üzere yükümlülüklerini yerine getirmesini engelleyecek süreçlere müsaade verilmeyecek.
– Tasarruf finansman şirketlerinde kurumsal idare yapısı güçlendirilecek
Tasarruf finansman şirketlerinin yıl sonu mali tablolarına ait bağımsız kontrol raporlarının takip eden yılın 15 Nisan’a kadar, haziran sonu bağımsız kontrol raporlarının 15 Ağustos’a kadar ve yıllık faaliyet raporlarının en geç devam eden yılın nisan ayı sonuna kadar Kuruma bildirilmesi zarurî olacak. Ayrıyeten, şirketlerin kâfi ve aktif bir risk idaresi, iç denetim ve iç kontrol sistemi kurma ve işletme yükümlülüğü bulunacak.
Yönetmelikle kelam konusu şirketlerin genel faaliyet prensipleri dokümanı hazırlaması gerekecek. Şirketler, tasarruf finansman faaliyetinin kapsam ve işleyişi ile mukavelelerinin genel çerçevesini belirlemek üzere, genel faaliyet unsurlarını düzenleyen dokümana nazaran faaliyetlerini sürdürecek.
Tasarruf finansman kontratları, sadece konut, çatılı işyeri yahut taşıt edinimi hedefiyle tasarruf yapılması ve finansman sağlanmasına husus edilebilecek. Tasarruf finansman mukaveleleri, çerçeve mukavele olarak Heyetin uygun görüşü alınarak Birlik tarafından belirlenecek.
– 14 gün içinde cayma ve tam iade alma hakkı
Tasarruf finansman şirketlerinin müşterileri, kontrattan cayma hakkını kullanmaları durumunda tertip fiyatı de dahil hiçbir kesinti yapılmaksızın yaptığı tüm ödemeleri cayma kararının şirkete bildirilmesinden itibaren 14 gün içinde iade alacak. Müşterinin mukavelede fesih hakkını kullanması durumunda tasarrufunun iadesi, iade talep tarihinden itibaren azami 6 ay içerisinde müşterinin göstereceği kendi ismine açılmış banka hesabına defaten yapılacak.
Tasarruf finansman kontratlarında finansman devrinin azami vadesi konut ve çatılı işyeri mukaveleleri için 120 ayı, taşıt mukaveleleri için 60 ayı geçemeyecek. Şirketlerin bankalardan alacağı krediler ile tahvil, kira sertifikası ihracı ve gibisi borçlanma araçları vasıtasıyla edinebileceği mali yükümlülüklerinin toplamı en fazla öz kaynaklarının yüzde 30’u kadar olacak.
– 1 milyon TL üzeri kontratlar toplam mukavele fiyatının yüzde 15’ini aşamayacak
Yönetmeliğin “Koruyucu Hükümler” kısmında yüksek dengeli kontratlara sınırlama getirildi. Bir şirketin imzalayacağı, tahsisat fiyatı 1 milyon TL’yi aşan yüksek dengeli kontrat meblağlarının toplamı, şirketin ilgili tarihteki tüm mukavele fiyatlarının toplamının yüzde 15’ini aşamayacak ve yüksek dengeli mukaveleler, çekilişli kontratlara mevzu edilemeyecek.
Çekilişli kontratlarda, şimdi çekilişte çıkmayan müşterilere yapılacak tahsisat ödemelerinde, ödeme yapılacak tarih prestijiyle kümenin mukavele fiyatları toplamının yüzde 40’ı kadar bir fiyatın şirketin tasarruf fon havuzu hesabında toplanması ve kümenin toplam mühletinin en az 5’te 2’sinin tamamlanmış olması zarurî olacak. Müşteriler, çekiliş kümesine girdiği tarihten itibaren 3 ay geçmeden ve 3 tasarruf ödemesi yapmadan tahsisat ödemesi almaya başlayamayacak.
Yönetmelik, tasarruf finansman şirketlerinin finansman sınırlamalarını da belirledi. Bu kapsamda bir şirket tarafından sağlanabilecek finansmanların toplamı, tasarruf fon havuzu ile öz kaynakları toplamının yüzde 75’ini aşamayacak. Bir müşteriye sağlanabilecek finansman meblağı da müşterinin kontratta öngörülen toplam tasarruf fiyatının yüzde 150’sinin üzerine çıkamayacak.
– Tasarruf fon havuzu sadece finansal yatırım araçlarında değerlendirilebilecek
Tasarruf fon havuzunda toplanan fiyatlar finansal yatırım araçlarında pahalandırılacak. Kelam konusu yatırım araçları, Hazine ve Maliye Bakanlığının ihraç etmiş olduğu Türk lirası cinsi yurt içi kira sertifikaları, Türkiye’de faaliyet gösteren iştirak bankalarında açılacak Türk lirası cinsi özel cari hesaplar ya da katılma hesapları, Türkiye’de faaliyet gösteren varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen Türk lirası cinsi yurt içi kira sertifikaları ve Heyetçe uygun görülecek başka yatırım araçları olarak belirlendi.
Tasarruf finansman şirketleri, müşteri giriş yahut çıkışları münasebetiyle karşı karşıya kalabilecekleri öngörülmeyen yükümlülüklerini karşılamak üzere ihtiyat fon havuzu oluşturacak. Kontratta, tasarruf fon havuzu yatırımlarından müşteriye getiri sağlanması öngörülmediyse bu yatırımların getirisi de ihtiyat fonu olarak ayrılacak.
İhtiyat fonu, tasarruf fon havuzu toplamının minimum yüzde 3’ü kadar olacak. Şura, bu oranı yüzde 1’e kadar azaltmaya yahut iki katına kadar artırmaya yetkili olacak.
İhtiyat fonunun tutulabileceği yatırım araçları, sırf iştirak hesaplarından yahut en fazla 2 gün valörlü olarak nakde dönüştürülebilir yatırım araçlarından oluşacak.
– Mevcut şirketler için müracaat mühleti bugün prestijiyle doluyor
Bölümde meskenim şirketi olarak bilinen firmaların Kanun ve Yönetmelik kararlarına intibak etmesi yahut intibak edemeyecek şirketlerin tasfiye olması için bugün prestijiyle BDDK’ya başvurmaları gerekiyor.
Müracaatta aranacak evraklar, yönetmeliğin Süreksiz 1. hususunda belirtiliyor.
Memurlar
