Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), tasarruf finansman şirketlerine ait gündeme gelen soruları yanıtladı.
BDDK, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu’nun “Tasarruf Finansman Şirketlerinin İntibak Süreci” başlıklı Süreksiz 7’nci hususu kapsamında sürecin nasıl işleyeceğinden faaliyetlerin ne biçimde devam edeceğine ve müşterilerin haklarına kadar gündeme gelen birçok sorunun cevabını resmi internet sitesinde yayımladı.
Buna nazaran, kelam konusu süreksiz unsur uyarınca, halihazırda tasarruf finansman faaliyeti yürüten şirketler 7 Nisan’a kadar BDDK’ya müracaatta bulunarak, durumlarını en geç 6 ay içinde kanun kararlarına uygun hale getireceklerine yahut müşteri hak ve menfaatlerini ziyana uğratmadan tasfiye olacaklarına dair bir plan sunacak.
Planın uygun görülmesi halinde de gereken süreçleri planda belirlenen müddetler içerisinde yerine getirecek. Bu 6 aylık müddet, intibak sürecinde olan şirket tarafından ek bir plan sunulması ve kelam konusu planın Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca uygun görülmesi halinde 6 ayı geçmemek üzere şirket bazında uzatılabilecek.
Şirketlerin iradi tasfiyeleri heyetin müsaadesine tabi olacak. Konsey tarafından iradi tasfiyeye ait müsaade verilmesinden itibaren 15 gün içerisinde tasfiye süreçlerine başlanacak. Tasfiye sürecinde tahsisat ödemeleri başta olmak üzere şirketlerin yükümlülüklerini yerine getirmesini engelleyecek süreçlere müsaade verilmeyecek.
İradi tasfiye halinde şirket bir plan çerçevesinde müşterilerine karşı olan yükümlülüklerini yerine getirecek. Fakat bu tasfiye sürecinde müşterilerin hak ve menfaatlerinin ziyana uğratıldığının tespit edilmesi halinde iradi tasfiye müsaadesi iptal edilerek bir tasfiye komitesi atanacak. Bu uygulama intibak sürecindeki şirketler için de geçerli olacak. Tasfiye kurulu şirket genel heyetinin tüm yetkilerine sahip olarak şirket varlıklarının en aktif formda nakde çevrilmesi, alacaklarının tahsil edilmesi ve borçlarının ödenmesi konusunda görevlendirilecek.
– 100 milyon TL sermaye koşulu için 6 ay müddet
Tasarruf finansmanı faaliyetinde bulunacak kuruluşların nakden ve her türlü muvazaadan ari en az 100 milyon lira ödenmiş sermayeye sahip olması gerekecek. Kelam konusu fiyatın intibak sürecinde olan şirketler için müracaat tarihinden itibaren 6 aylık müddette tamamlanması gerekecek. Bu mühlet, şirket bazında 6 ayı geçmemek üzere en fazla bir kere daha uzatılabilecek.
Gayrimenkul yahut menkul bir varlık tasarruf finansman şirketlerinde ödenmiş sermaye olarak dikkate alınmayacak.
Öte yandan sermaye kuralı yahut öteki ihtiyaçlar doğrultusunda mevcut şirketlerin birleşmesi ve dönemi mümkün olacak.
Lakin verilen müsaade; birleşme, zaman yahut bölünme sürecine ait sunulan plana şirket tarafından uyulmaması yahut kelam konusu süreçlerin müşteri hak ve menfaatlerini ziyana uğratacağının tespit edilmesi halinde, şura tarafından iptal edilebilecek.
– Tasarruf fon havuzunun minimum yüzde 3’ü ile ihtiyat fonu ayrılacak
Tasarruf fon havuzunda biriken meblağların tutulduğu hesaplar, şirketin kendi hesaplarından ayrılacak. Bu hesaplar, mukavelelerini finansman devrinden evvel sona erdiren yahut cayma hakkını kullanan müşterilere yapılacak geri ödemeler ile tahsisat ödemeleri ve bu husus kapsamındaki yatırım faaliyetleri dışında kullanılamayacak.
Şirketlerin, müşteri giriş yahut çıkışları münasebetiyle karşı karşıya kalabilecekleri öngörülmeyen yükümlülüklerini karşılamak üzere tasarruf fon havuzu toplamının taban yüzde 3’ü kadarını ihtiyat fonu olarak ayırması gerekecek.
İhtiyat fonunun tutulabileceği yatırım araçları da sadece iştirak hesaplarından yahut en fazla 2 gün valörlü olarak nakde dönüştürülebilir yatırım araçlarından oluşabilecek.
Öte yandan tasarruf fon havuzunda toplanan meblağlar, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ihraç ettiği yurt içi kira sertifikalarının alımı, iştirak bankalarında açılacak vadeli ve vadesiz katılma hesapları, varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen yurt içi kira sertifikalarının alımı ile şuraca uygun görülecek öbür faizsiz yatırım araçlarında değerlendirilebilecek.
– Müsaadesiz faaliyet gösterenlere 5 yıla kadar mahpus cezası
Halihazırda tasarruf finansman faaliyetinden kaynaklanan borç ve/veya alacakları bulunan, fakat Kanunun Resmi Gazete’de yayımlandığı 7 Mart 2021’den itibaren bir ay içerisinde kuruma intibak yahut iradi tasfiye müracaat yapmayanlar hakkında, müsaadesiz faaliyette bulunmak hatasından isimli süreç uygulanma talebiyle Cumhuriyet Başsavcılığına başvurulacak.
Müsaadeleri almaksızın tasarruf finansman faaliyetlerinde bulunan şahıslar, 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus ve 5 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacak. Öte yandan müsaadeleri almaksızın ticaret unvanlarında, her türlü evrak, ilan ve reklamlarında yahut kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda şirket üzere faaliyet gösterdikleri izlenimini uyandıracak kelam ve tabirleri kullanan bireyler de 3 aydan 1 yıla kadar mahpus ve 1000 güne kadar isimli para cezasına çarptırılacak. Ayrıyeten, bu iş yerlerinin 1 aydan 1 yıla kadar, tekerrür halinde ise daima olarak kapatılmasına karar verilebilecek.
Müsaadesiz tasarruf finansman faaliyetinde bulunan şirketler hakkında tasfiye kararı da alınabilecek.
– Çekiliş kümeleri için yüzde 40 kaidesi
Mukavelenin tahsisattan evvel sona ermesi halinde, müşterilerin şirket nezdindeki tasarruflarını geri alma hakları hiçbir suretle sınırlandırılamayacak. Şirketler, müşterilerini tasarruf finansman sisteminin işleyişi, tasarruf finansman mukavelelerinde yer alan kararlar, cayma ve fesih hakları konusunda aktif bir formda bilgilendirilecek.
Çekilişli kümelerde, kümenin toplam tasarruf ay sayısının taban yüzde 40’ı kadar mukavele ilgisi kurulmuş müşteri bulunması mecburî olacak. Bu oranı şimdi karşılamayan kümelerde tasarruf devri başlatılamayacak ve müşterilerden tasarruf ödemesi ve tertip fiyatı alınamayacak.
Cayma yahut fesih hakkının kullanımı münasebetiyle müşteri sayısı bu oranın altına düşen kümelerde şirket kendi öz kaynaklarını kullanarak taban müşteri sayısını tamamlayacak.
Şirketler, verilen hizmetlerden kaynaklanan sorulara karşılık verecek bir sistem kurmakla ve bu hizmetle ilgili müşterilerini bilgilendirmekle yükümlü olacak. Şirketler, taraflar ortasında kurulan mukavelenin bir örneğini müşterilerine teslim edecek ve talepleri halinde müşteri ile yapılan süreçlere ait her türlü dokümanın örneği, fiyat talep etmeksizin müşterilere verilecek.
Öte yandan şirketler, tasarruf finansman faaliyetleri kapsamında yeni müşteri kazanımı hedefiyle mevcut müşterilerine yönelik tasarruf fon havuzu kaynaklarından teşvik edici rastgele bir uygulamada bulunamayacak. Tasarruf devrine ait, kontrat kapsamında müşteriden ipotek, rehin yahut senet üzere teminatlar alınamayacak, tertip fiyatı dışında müşteriyi ödeme yükümlülüğü altına sokacak rastgele bir süreç yapılamayacak.
– Finansman periyodu için konut ve iş yerinde 120 ay, taşıtta 60 ay vade sonu
Tüm gerçek ve hukukî bireyler sırf yurt içinde tescil edilmiş konut, çatılı iş yeri yahut taşıt alımlarını finanse etmek üzere tasarruf finansman şirketlerinden hizmet alabilecek. Tasarruf finansman kontratlarında finansman devrinin azami vadesi, konut ve çatılı işyeri kontratları için 120 ayı, taşıt mukaveleleri için 60 ayı aşamayacak.
Müşteriler, tasarruf finansman kontratı imzalanmasını takip eden 14 gün içinde rastgele bir münasebet göstermeksizin ve cezai kaide ödemeksizin mukaveleden cayabilecek. Kelam konusu cayma hakkının kullanılması halinde tasarruf finansman şirketi, tertip fiyatı dahil müşteriden aldığı meblağın tamamını iade edecek.
Öte yandan mukavelenin feshi hakkının kullanılması durumunda, müşterilerden tahsil edilen tasarruflar fesih talebini takip eden 6 ay içerisinde müşteriye ödenecek.
Müşterinin mukavele kapsamındaki tasarruf ödemelerini yerine getirmemesi durumunda ise şirket müşterinin finansman ödemesini öteleyebilecek yahut mukaveleyi mukavelede belirlenen temeller çerçevesinde tek taraflı olarak feshedebilecek.
– Tasarruf finansman faaliyeti nedir?
“Bir kontrat kapsamında evvelden belirlenmiş şartların gerçekleşmesi kaidesiyle konut, çatılı iş yeri yahut taşıtın edinimi için faizsiz finansman asıllarına nazaran belli bir müddet tasarruf edilmesi, müşterilere finansman kullandırılması ve toplanan tasarrufların yönetimi” olarak tanımlanan tasarruf finansman faaliyeti, Almanya ve Fransa başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde yaygın halde uygulanıyor.
Finansman elde etme hakkının bir tasarruf periyoduna bağlı olması, bu faaliyeti öteki finansman eserlerinden ayıran en temel özellik olarak öne çıkıyor.
Bu halde sistemdeki müşterilerin bir kısmı tasarruf sağlarken başka bir kısmı finansman elde ediyor. Hasebiyle bu uygulamada temel olarak müşteriler birbirlerini finanse ediyor. Şirket ise bu süreçlerin tertibini ve tasarruf havuzunda biriken fonun idaresini gerçekleştiriyor.
Memurlar
