Türkiye’nin bilhassa askeri havacılık alanındaki en değerli kurumlarından olan TUSAŞ; Ulusal Muharip Uçak, T129 ATAK ve GÖKBEY helikopterleri, ANKA ve AKSUNGUR İnsansız Hava Aracı, HÜRKUŞ ve HÜRJET uçakları üzere birçok kritik sistemin üretim ve geliştirilmesinde değerli rol üstleniyor. Uydu alanında çalışmalar da yürüten TUSAŞ’ın ulusal imkanlarla geliştirip ürettiği kritik projeleri, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil ile konuştuk.
¥ Türkiye, kendi ulusal savaş uçağına hazırlanıyor. Ulusal Muharip Uçak’ta (MMU) hangi kademedesiniz, süreç nasıl ilerliyor?
MMU yalnızca bir uçak değil, ülkemize havacılıkta lig atlatacak bir projedir. Gerçekleşmesi için hem AR-GE’ye hem yeni kuşak teknolojiye gereksiniminiz var. Rüzgar Tüneli, Yıldırım Test Merkezi, yerli yazılımlar, yerli güç üniteleri ve dahası… Bu teknolojilerin tümüne sahip olduğunuzda havacılıkta çok büyük projelerin altından kalkabilirsiniz. İşte MMU bu sistemlerin tümünü ülkemize kazandırmak için katalizör olacak. Bu yalnızca bir muharip uçak değil, tıpkı vakitte ülkemizin beka projesidir. Tam bağımsız savunma sanayiinin gelebileceği en üst noktalardan biridir ve bunu gerçekleştireceğiz. Dünyada bu teknolojileri geliştirebilen çok az sayıda ülke ortasında yer almak ve bu gururu ülkemize yaşatmak istiyoruz. Bunun için çok çalışmaya devam ediyoruz. MMU’yu, 18 Mart 2023 yılında hangardan çıkaracağız.
UZAY TEKNOLOJİLERİ
¥ 2023 maksatlarınız nelerdir? Hangi yerli teknolojiler uzunluk gösterecek?
3 kategoride toplayabiliriz. Birincisi özgün platformlar. Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri’nin birinci uçuşunu 2023’te gerçekleştirmesini öngörüyoruz. Dünyada yalnızca iki örneği bulunan en üst sınıf taarruz helikopteri ortasında yer alacak. HÜRJET Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağımızın CDR süreçlerini tamamladık. Test ve sertifikasyonu devam eden T625 GÖKBEY Helikopterimizin çalışmaları devam ediyor. HÜRKUŞ Gelişmiş Eğitim Uçağımızın testlerini sürdürüyoruz. Öteki taraftan ATAK Helikopterimizin “Faz 2” donanımı ile teslimatlarına devam ediyoruz. Bugüne kadar farklı kuvvetlerimize 20’den fazla ANKA İnsansız Hava Uçağımızı teslim ettik, önümüzdeki devirde de devam edeceğiz. Ulusal Uzay Programında TUSAŞ’a büyük misyon verildi. Bu kapsamda ülkemizi ileri uzay teknolojileri ile buluşturmayı hedefliyoruz.
GÖKBEY’DE YERLİ MOTOR
¥ Birinci yerli Genel Niyet Helikopteri GÖKBEY hangi misyonları üstlenecek? GÖKBEY yerli motorla mı uçak?
– Türkiye’nin birinci yerli Genel Gaye Helikopteri T625 GÖKBEY bir itibar olmasının yanı sıra, değerli bir boşluğu dolduracak. Hava ambulansı, işçi taşıma, kargo fonksiyonlarının yanı sıra, VIP kullanıma yönelik roller icra edebilecek. GÖKBEY için geliştirilen TS1400 motorunun birincisi, entegrasyon çalışmaları için geçtiğimiz aylarda şirketimize ulaştı. Önümüzdeki periyotta süreçler tamamladıktan sonra GÖKBEY’imiz yerli motorla göklerde yerini alacak.
HÜRJET 2023’TE HAVADA
¥ HÜRKUŞ ve HÜRJET projesinde hangi kademedesiniz? Bu projelerdeki gelişmeler hakkında bilgi verir misiniz?
– HÜRKUŞ’un hava testlerini hassasiyetle gerçekleştiriyoruz. Yakın vakitte teslimatların başlamasını öngörüyoruz. HÜRJET projemizde bu ay Kritik Gözden Geçirme (CDR) basamağını tamamladık. HÜRJET için bir de mühendislik simülatörü geliştirdik. “HÜRJET 270” ismini verdiğimiz simülatörümüz ile gerçek koşullarda test ve kıymetlendirme faaliyetlerine başladık. Ülkemizin jet eğitim ve hafif taarruz uçağı olarak kıymetli bir muhtaçlığını karşılayacak. 2023’te göklerde göreceğiz.
ATAK DAHA İNANÇLI
¥ ATAK, ‘FAZ 2’ kapsamında hangi özelliklere sahip olacak? Yerli helikopter daha mı güçlenecek?
– Yeni geliştirilen ATAK’a, Faz 2 donanımı ile Lazer İkaz Alıcı Sistemi, Radar İkaz Alıcı Sistemi ve Frekans Karıştırıcı Sistem entegre edildi. T 129 ATAK Helikopteri, bugüne kadar yürütülen operasyonlarda muvaffakiyetleri ile silahlı kuvvetlerimizin gücüne güç kattı. Yeni özellikleri ile daha inançlı operasyon kabiliyeti kazanmış oldu.
İHA’LAR DÜŞMANA GÖZ AÇTIRMIYOR
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, Türkiye’nin son devirde insansız hava araçları ile yakaladığı muvaffakiyetten övgü ile kelam etti. Kotil “Gerek şirketimizin gerek başka firmaların geliştirdiği tüm insansız hava araçlarının yakaladığı muvaffakiyet ivmesini yürekten kutluyorum. Ülkemizin kıymetli bir muhtaçlığı olan insansız hava araçları, dünya kalitesinde üretilerek, muharip güçlere göz açtırmayan platform halini aldı. Havacılık o denli dal ki bilhassa savunma alanında bir platform üretirken asla rekabete takılmazsınız. Burada kıymetli olan ülkenin azami yararını gözetmektir. Doğal bu muvaffakiyetin temelinde ülkemize vaktinde verilmeyen İHA’ların rolü çok büyük. Tam bağımsız kalabilmek için kumandanın büsbütün sizin elinizde olması gerekir. Türkiye bunu başardı. Artık anlık tespit ve yerinde müdahale ile değerli misyonlar icra ediliyor. İnsansız Hava Araçlarını yalnızca silahlı kıymetlendirmek de yanlış olur. Yangın tespiti, deniz altı taraması, hudut nezareti üzere birçok fonksiyonu mevcut. Tıpkı vakitte TUSAŞ tarafından geliştirilecek olan Kargo İHA projesi ile 50 kilograma kadar yararlı yük taşımaya müsaade edecek platformlar da göklerde yerini alacak” diye konuştu.
ÜRETİME ORTA VERMİYORUZ
Pandemi sürecinde üretime devam ettiklerini söyleyen Temel Kotil “Özgün projelerimizin aksamaması için dünyadaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Alternatif tedarikçiler ile daima temas halindeyiz. Stok durumumuzu ve üretim planlarımızı anlık izliyoruz. Bu manada Covid-19 da dahil olmak üzere devletimizin aldığı önlemlerin yanı sıra şirketimizde oluşturduğumuz sıhhat heyetinde aldığımız önlemleri kesintisiz uygulayarak üretimi sürdürüyoruz” dedi.
SELÇUK BÖKE
Memurlar
