ABD Merkez Bankası (Fed) hafta içinde beklentiler dahilinde siyaset faizinde değişikliğe gitmezken, Fed Lideri Powell’ın toplantı sonrası yaptığı açıklamalar da enflasyonist tasaları yatıştırmadı.
Yükselişini üst üste sekizinci haftaya taşıyan ABD 10 yıllık tahvil faizleri Ocak 2020’den bu yana en yüksek düzey olan yüzde 1,75’e kadar yükselmesinin akabinde bu düzeyden hafif geri çekilse de haftayı yaklaşık 6 baz puan yükselişle yüzde 1,73’ten tamamladı.
Artan enflasyonist kaygılarin devam etmesiyle bu hafta gelişmekte olan ülke merkez bankalarından kimileri siyaset faizini artırdı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) siyaset faizini 200 baz puan artışla yüzde 19’a, Rusya Merkez Bankası, Aralık 2018’den bu yana birinci sefer siyaset faiz oranını 25 baz puan artırarak yüzde 4,5’e ve Brezilya Merkez Bankası siyaset faizini 75 baz puan yükselterek yüzde 2,75’e çıkardı.
Öte yandan enflasyonist telaşların yükselişinde başrol oynayan petrol fiyatları ABD Güç Enformasyon Yönetimi’nin (EIA) petrol stoklarının güçlü arttığına ait raporuyla sert düştü. Brent petrolün varil fiyatı haftalık bazda yüzde 6,2 gerileyerek 64,5 dolara inerken son 20 haftanın en süratli düşüşünü gerçekleştirdi. Bakırın libresi de haftayı yüzde 1,1 düşüşle 4,1 dolardan tamamladı.
Altının ons fiyatı ise yükselişini üst üste ikinci haftaya taşıyarak bir evvelki haftaya nazaran yüzde 0,9 artışla 1.743 dolara çıktı.
ABD tahvil faizlerindeki yükseliş eğilimi devam ediyor
22 Mart haftasında Fed Lideri Jerome Powell’ın yapacağı konuşmalar yatırımcıların gündeminde bulunurken, Fed cuma günü yaptığı açıklamada, geçen sene Kovid-19 salgının tesirlerini azaltmak için uygulamaya aldığı tamamlayıcı kaldıraç oranını uzatmayacağını duyurdu. Buna nazaran, uygulama 31 Mart’ta sona erecek.
Analistler, Fed’in bu adımının bankaları tahvil satmaya yönlendirebileceğini ve tahvil faizlerindeki yükselişin devam edebileceğini lisana getirdi.
Fed, hafta içinde beklentiler doğrultusunda faizlerde ve para siyasetinde değişikliğe gitmezken, büyüme enflasyon varsayımlarını üst istikametli revize etti.
Fed’in ABD iktisadına ait büyüme kestirimi 2021 için yüzde 4,2’den yüzde 6,5’e, enflasyon varsayımı de yüzde 1,8’den yüzde 2,4’e revize edildi. Fed’in fonlama oranına ait medyan beklentisi ise 2021, 2022 ve 2023 yılları için yüzde 0,1 düzeyinde kalmaya devam etti. Lakin 2022 ve 2023’te faiz artışı bekleyen üye sayısının artması dikkati çekti.
Fed Lideri Powell faiz kararının akabinde düzenlediği basın toplantısında, iktisada muhtaçlık duyduğu dayanağı gerektiği sürece sağlamaya devam edeceklerini belirtti. Kayda paha bir ilerleme görene kadar varlık alımlarına mevcut süratte devam edeceklerini söyleyen Powell, mevcut para siyaseti duruşunun uygun olduğunun altını çizdi.
Powell, ekonomik faaliyetin olağana dönmeye devam etmesiyle harcamalarda süratli bir toparlanma olması halinde ise fiyatlar üzerinde üst istikametli bir baskı görülebileceğini lakin fiyatlardaki tek seferlik artışların enflasyon üzerinde sadece süreksiz tesirlerinin olası olduğunu söz etti.
Analistler, karar metni ve kelamla yönlendirmede kayda kıymet bir değişiklik olmamasına rağmen, Fed’in enflasyon tasalarının farkında olduğu lakin bunun süreksiz olacağı vurgusunu güçlendirdiğini bildirdi.
Öte yandan ABD’de New York Fed imalat endeksi, martta 17,4 ile Temmuz 2020’den bu yana en yüksek düzeye çıktı. Perakende satışlar, şubatta aylık yüzde 3 azalarak beklentilerin altında kalırken, sanayi üretim endeksi de şubatta yüzde 2,2 gerileyerek Nisan 2020’den bu yana en süratli düşüşü kaydetti.
Kelam konusu gelişmelerle hafta genelinde satıcılı seyreden New York borsasında, Dow Jones endeksi yüzde 0,46, S&P 500 endeksi yüzde 0,77 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,79 bedel kaybetti.
22 Mart ile başlayan haftanın data takviminde, haftanın birinci üç günü Fed Lideri Powell’ın konuşmaları, pazartesi 2. el konut satışları, salı ödemeler istikrarı bilgileri ile Richmond Fed sanayi endeksi, çarşamba PMI bilgileri ve sağlam mal siparişleri, perşembe 4. çeyrek Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH) ile 4. çeyrek şahsî tüketim harcamaları, cuma ise ferdî gelir ve harcamalar ile Michigan Tüketici İnanç Endeksi takip edilecek.
Avrupa Birliği’nde Kovid-19’da 3. dalga telaşları devam ediyor
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında üçüncü dalga ihtimali Avrupa’da hisse piyasalarını olumsuz etkiliyor. Artan Kovid-19 olay sayıları nedeniyle bölgesel de olsa önlemlerin sıkılaştırılması gündeme gelirken, Fransa’da Kovid-19’un daha süratli yayılan İngiliz varyantının olayların 4’te 3’ünü oluşturmasının akabinde başşehir Paris dahil olmak üzere ülkenin 16 bölgesinde 1 aylığına yine sokağa çıkma kısıtlaması uygulamasına gidildi.
Avrupa Birliği’nde “aşı sertifikası”nın yaza kadar hayata geçirilmesine ait yasal düzenleme çalışmaları devam ederken, aşılar konusundaki belirsizlikler ve ülke bazlı ayrışmalar devam ediyor.
Alman hükümetine ekonomik danışmanlık yapan İktisat Uzman Konseyi (SVR), ülke iktisadına ait büyüme kestirimini Kovid-19 salgınında üçüncü dalga ihtimalinden ötürü bu yıl için yüzde 3,7’den 3,1’e revize ederken, 2022 için de yüzde 4 olarak belirledi.
Bu hafta İngiltere Merkez Bankası (BoE) yüzde 0,1 düzeyinde siyaset faizini ve 875 milyar sterlin düzeyindeki varlık alım programını değiştirmedi.
Aşılama sürecine ait olumlu gelişmelerin tesiriyle son periyotta gelişmiş ekonomilerde devlet tahvillerinin getirilerinde sert bir artışın yaşandığının belirtildiği tutanaklarda, bu süreçte riskli varlıkların direnç göstermeye devam ettiği hatırlatıldı.
İngiltere’de GSYH’nin ocakta yüzde 2,9 daraldığının altı çizilen tutanaklarda, son periyotta kısıtlamaların kaldırılmasına ait müspet gelişmelerin tesiriyle, 2021 yılının ikinci çeyreğinde daha güçlü bir büyümenin görülebileceği aktarıldı.
Tutanaklarda, 2021 yılının bahar aylarında enflasyonun bankanın maksat düzeyi olan yüzde 2’ye yanlışsız yavaşça yükselmesinin beklendiği ve ekonomik görünümün, bilhassa salgından çıkış sırasında talep ve arzdaki istikametin hala belirsizliğini koruduğu belirtildi.
Bu hafta açıklanan bilgilere nazaran Avro Bölgesi’nde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) beklentilere paralel yüzde 0,9 artarken, Almanya’da ZEW beklentiler endeksi 76,6, ZEW cari durum endeksi ise eksi 61’le beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Bu gelişmelerle düşüş eğiliminde hareket eden avro/dolar paritesi haftayı yüzde 0,4 kıymet kaybıyla 1,1907’den tamamladı.
Haftalık bazda Almanya’da DAX endeksi yüzde 0,82, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,36 kıymet kazanırken, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,78, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,80 bedel kaybetti.
Gelecek hafta; salı İngiltere’de işsizlik, çarşamba bölge genelinde PMI bilgileri ile Avro Bölgesi’nde Tüketici İnanç Endeksi ve cuma Almanya’da IFO iş ortamı itimat endeksi dataları takip edilecek.
Asya borsaları karışık seyretti
Asya borsalarında Japonya’da alıcılı bir seyir izlenirken, Çin ve Güney Kore’de düşüşler görüldü.
Analistler, global bazda süregelen enflasyonist tasalar ve ABD ile Çin ortasında artan tansiyonun Asya borsalarını baskıladığını lisana getirdi.
Öte yandan, Japonya Merkez Bankası (BoJ), dün sona eren toplantısında faizlerde değişikliğe gitmezken, para siyasetini daha da esnetecek kararlar aldı.
Toplantıda, Eylül 2016’dan bu yana birinci kere para siyasetini kapsamlı bir formda pahalandıran BoJ, siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde eksi 0,1’de bıraktı. Kelam konusu karar, 1’e karşı 8 oyla alındı.
Banka, devlet tahvili getirilerine yönelik gaye bandını artı-eksi yüzde 0,20’den, artı-eksi yüzde 0,25 bandına genişletti. Borsa yatırım fonları (ETF) alımına ait 6 trilyon yenlik alım amacını metinden çıkaran banka, yaklaşık 12 trilyon yenlik üst limiti ise korudu.
Karar metninde, BoJ’un toplantıda daha tesirli ve sürdürülebilir nakdî genişleme için kıymetlendirme yaptığı aktarılarak, “BoJ, yüzde 2’lik fiyat istikrarı gayesine ulaşmak hedefiyle nakdî genişlemeye sürdürülebilir bir biçimde devam edecek, ekonomik aktivite ve fiyatlardaki gelişmeler ile finansal şartlardaki gelişmelere karşı tereddüt etmeden çevik ve faal cevaplar verecektir.” sözleri kullanıldı.
Hafta içinde Çin’de açıklanan sanayi üretim endeksi yüzde 35,1 ve perakende satışlar yüzde 33,8 ile beklentilerin üzerinde arttı.
Japonya’da ise sanayi üretimi ocakta aylık yüzde 4,3 artarken, yıllık bazda yüzde 5,2 geriledi. İhracat ise şubatta yıllık yüzde 4,5 gerileyerek beklentilerin altında kaldı.
Bununla birlikte, Japonya’da TÜFE yıllık yüzde 0,4 azalarak beklentilere paralel bir seyir izledi.
Bu gelişmelerle bu hafta, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,25 yükselirken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,40, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,5 kıymet kaydetti.
Gelecek hafta, pazartesi Çin Merkez Bankası’nın faiz kararı, çarşamba BoJ toplantısının tutanakları ve PMI bilgileri ve cuma Japonya’da öncü enflasyon dataları takip edilecek.
TCMB “önden yüklemeli” faiz artırımına gitti
Global bazda artan enflasyon risklerine paralel gelişmekte olan ülke merkez bankaları faiz artırımına gitti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) da siyaset faizini 200 baz puan ile beklentilerin üzerinde artırarak yüzde 17’den yüzde 19’a yükseltti.
Karar metninde “Yukarı taraflı riskler dikkate alınarak önden yüklemeli ve güçlü bir ek mali sıkılaştırma yapılmasına karar verilmiştir.” tabiri kullanılırken, sıkı duruşun “uzun bir süre” korunacağı vurgusu da korundu.
Piyasalar kapandıktan sonra, Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile TCMB Lideri Naci Ağbal misyonundan alınarak, yerine Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu atandı.
Bu haftanın değerli gündem hususlarından biri de Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın, Anadolu Ajansı Editör Masası’nda İktisat Islahat Paketi’ne ait açıklamaları oldu. Elvan ıslahat paketiyle ilgili olarak “Takvimimizi hazırladık, kapsamlı olarak en geç önümüzdeki hafta salı günü hareket programımızı ve takvimimizi paylaşacağız.” dedi.
Öte yandan bu hafta açıklanan datalara nazaran Merkezi idare bütçesi ise şubatta 23 milyar 170 milyon lira fazla, ocak-şubat devrinde ise 984 milyon lira açık verdi.
BIST 100 endeksi, döviz kurlarındaki gerilemeye rağmen negatif ayrıştı
BIST 100 endeksi bilhassa haftanın ikinci yarısında 1.570 direncinde tesirini artıran satışlarla Avrupa borsalarından negatif ayrıştı.
Hafta içinde 1.589,47 puanla tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gören ve kapanış rekorunu 1.570,42 puana taşıyan BIST 100 endeksi, bir evvelki hafta kapanışına nazaran yüzde 1,82 paha kaybederek haftayı 1.528,99 puandan tamamladı. Borsada ulaştırma ve madencilik paylarında yüzde 4’ü aşan paha kayıpları dikkati çekerken, metal eşya, makina bölüm endeksi ise yüzde 7 yükseldi.
Dolar/TL, üç haftalık yükselişinin akabinde TCMB’nin faiz kararıyla düşüşe geçti ve haftayı yüzde 4,8 azalışla 7,1980’den kapattı.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 1.570 üzerinde kalıcılık sağlanamamasıyla geri çekilmenin süratli olduğunu belirterek, gelecek hafta 1.520, 1.480 ve 1.440 düzeylerinin dayanak olarak öne çıktığını söyledi.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi işsizlik oranı, çarşamba Tüketici İtimat Endeksi, perşembe TCMB’nin Para Siyaseti Heyeti (PPK) toplantısının tutanakları ve cuma kapasite kullanım oranı ile gerçek kesim inanç endeksi takip edilecek.
Memurlar
