Yüksek faize karşı çıkan 83 milyon vatandaşın sesine kulak tıkayan Merkez Bankası Para Siyaseti Konseyi (PPK), faizi 200 baz puan artışla yüzde 19’a çıkardı. Merkez Bankası, Kasım-Aralık 2020’de iki adımda yaptığı 675 baz puanlık artışın akabinde dün yaptığı 200 baz puanlık artışla birlikte son beş ayda faizleri toplam 875 baz puan artırdı. Yüzde 10,25’ten yüzde 19’e çıkarılan siyaset faiziyle birlikte Türkiye, dünyanın en çok faiz veren yedinci ülkesi pozisyonuna düştü.
BU OPERASYON KİMİN İSMİNE
Piyasa beklentisinin bile üzerinde yapılan 200 baz puanlık faiz artışı ekonomik münasebetlerle izah edilemeyen bir artış oldu. Pandemi sürecindeki büyük zorluklara karşın 2020’yi yüzde 1,8’lik büyümeyle kapatmayı başaran Türkiye’nin bu yıl yüzde 5-6 bandında bir büyüme kaydetmesi bekleniyor. Lakin bu büyüme maksadını yakalaması yüksek faiz yüzünden iyice zora girdi. Merkez Bankası’nın Türkiye’nin büyümesini frenleyecek bu operasyonu kimin ismine ve hangi maksatla çektiği merak ediliyor.
VUR-KAÇÇILAR DÖRT KÖŞE
Üretim, yatırım ve istihdamın önünde en büyük mani olan, iktisadın çarklarını yavaşlatan yüksek faizin tek kazananı, maalesef faiz lobileri oldu. Paradan para kazanan, piyasalarda “vur-kaç”cı olarak da tanımlanan ve yüklü olarak Londra merkezli olan sıcak para sahipleri, ülkelere girmek için yüksek çıkar kolluyor.
2 AYDA YÜZDE 25 KAZANDILAR
Kasım 2020’de Türkiye’ye giriş yapan 4 milyar dolarlık sıcak para, iki ay üzere kısa bir müddette yüzde 25 çıkarla 5 milyar dolar olarak yurt dışına geri çıkarıldı. Bu vurgun, Merkez Bankası’nın beş yaptığı 875 baz puanlık faiz artırımı nedeniyle gerçekleşti. Girdiği ekonomilerde kısa vadeli kalan, parasını katladıktan sonra bir anda yüklü para çıkış yaparak hem döviz kuru, hem de döviz açığına neden olarak ekonomilere ziyan veriyor. Faturayı ödemek içinde alın teriyle üretip didinen 83 milyon vatandaş çalışacak.
ENDÜSTRİCİ FAİZE ÇALIŞACAK
Halbuki bilhassa global salgının yaşandığı günümüzde yüksek faiz üretim ve yatırımın önüne en büyük mani teşkil ediyor. Banka kredisiyle işini büyütmek, ihracat yapmak isteyen işletmeler artan maliyetler nedeniyle finansmana erişemiyor. Finansman düşüncesi üretim, istihdam ve ihracat artışını engelliyor. Bugün bir endüstrici ya da esnaf bankadan ticari kredi kullanmak istediğinde yıllık yüzde 20,1 faiz ödemek zorunda. Banka kredileri aylık en düşük yüzde 1,5’den başlıyor ve yüzde 2,23’e kadar çıkıyor. Bankadan 18 ay vadeli 100 bin lira kredi çekildiğinde aylık ortalama yüzde 2 faizle hesaplandığında vade sonunda 126 bin lira ödemesi gerekiyor.
ENFLASYONLA UĞRAŞ YALNIZCA FAİZLERİ ARTTIRMAKLA OLMAZ
MÜSİAD Genel Lideri Abdurrahman Kaan, yapılan faiz artışının beklentilerin üzerinde olduğunu belirterek, “Başta besin ve emtia olmak üzere global piyasalardan kaynaklanan fiyat artışlarının Merkez Bankası’nın tesir alanının dışında kalması sebebiyle, enflasyonla uğraşın sadece siyaset faizi enstrümanı ile sürdürülmesinin kâfi olmayacağı kanaatindeyiz. Önden yüklemeli faiz artışının piyasa beklentilerinin hayli üzerinde bir seviyede gerçekleşmesiyle, bundan sonra atılacak adımların iş dünyasının yatırım hevesi ve borç yapılandırması ismine nasıl bir seyir izleyeceğini görmek gerekecektir” dedi. Kaan, Merkez Bankası’nın dolarizasyon idaresi konusunda atacağı adımlar ve dolar alım ihalelerinin ne vakit başlayacağının beklentiler ortasında olduğunu söz ederek şunları kaydetti: “İş dünyası olarak bu kaygıları taşımakla bir arada, alınan kararın özellikle yurtdışı piyasalarda TCMB bağımsızlığı ve yönetişim prestiji açısından olumlu sonuçlar getirmesini temenni ederiz.”
CANIMIZI YAKIYOR
ASKON Genel Lideri Orhan Aydın: “Yatırıma ve harcamalara muhtaçlığımız olduğu bir ortamda faiz artışı yaşanması canımızı yakıyor. Ülke olarak istihdamın artması, iktisat çarklarının hızlanması açısından yatırım ve harcamalara muhtaçlığımız var. Faizler üst tarafta olduğu sürece yatırım ve harcama ortamından bahsetmek çok sıkıntı. Birçok dal bu karardan olumsuz etkilenmektedir. İnşaatçı binalarını, otomotivci arabasını satamaz. Hane halkı ve küçük esnaf pandemi periyodunda meşakkat çekiyor. Yatırım yapmak isteyen de riske girmeyi tercih etmeyip cazip faizle kolaya kaçmayı tercih eder.”
YATIRIM KARARLARI ERTELENİR
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Eski Lideri ve endüstrici Mehmet Büyükekşi, Merkez Bankası’nın birinci önceliğine enflasyonu yönetmeye aldığını belirtti. Enflasyon düşmeyince kurların arttığına ve bir kısır döngü oluştuğuna işaret eden Büyükekşi, yatırım noktasında yüksek faizi eleştirerek şunları söyledi: “Yatırımcı için yükek faiz, yatırım kararlarının ertelenmesine yol açıyor. Yüksek faiz nedeniyle Türk Lirası cinsinden yatırım muhakkak bir mühlet ertelenebilir.”
DÜNYA EKSİYE GİDİYOR BİZDE YÜZDE 19
Ahmet Nazif Şiddetli, dünya eksi faize giderken bizde oranların çift hane olduğuna işaret ederek, “Yüksek faizin etkilememesi mümkün değil ki… Dünya eksi faize gidiyor bizde yüzde 19. Bu oranla yatırım yapma imkanı nasıl olsun? Gerçek oturalım gerçek konuşalım, bu faizlerle yatırım nasıl yapılır? Genç nüfusumuz var diyoruz fakat bu oranlarla nasıl yatırım yapılacak, gençlerere nasıl iş verilecek? En fazla yatırım yapan istihdam sağlayan kümelerden biriyiz lakin bu yüksek faizlerle nasıl olacak?” diye sordu.
FATURASI HEPİMİZE
ASRİAD Genel Lideri Adnan Danışman, tasalarını lisana getirdi. Danışman, “Bu faiz oranları özgür piyasalarda %25’lere dayanacaktır. Bu sayılarla hiç kimsenin yatırım yapması, kredi kullanması ve geleceğe dönük risk alması kelam konusu olamaz. Tam bilakis bu durum, önemli bir durağanlık getirecektir. Yüksek faizin yüksek bedel ödemek manasına gelir” dedi.
Memurlar
