Son 12 aylık cari istikrarda Ağustos 2019’dan bu yana birinci sefer iyileşme kaydedilirken, ekonomistler yıllık cari istikrarda aylar prestijiyle kimi dalgalanmalar görülse de 2021 sonu için daha ölçülü sayıların görüleceğini ve 24-28 milyar dolar seviyesinde bir açıkla yılın kapatılabileceğini belirtiyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bilgilerine nazaran, ocakta cari süreçler açığı 1 milyar 867 milyon dolara gerilerken, bunun sonucunda 12 aylık cari açık bir evvelki aya nazaran 166 milyon dolar azalarak 36 milyar 599 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.
Son 12 aylık cari istikrar, en son geçen yılın şubat ayında fazla vermiş, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının tesirlerinin arttığı mart ayından itibaren eksiye geçmişti. O devirden itibaren cari istikrarda kötüleşme yaşanırken, kelam konusu bilgi setinde bu yılın ocak ayı prestijiyle birinci iyileşme gözlendi.
Bu da 12 aylık cari açığın, Ağustos 2019’dan bu yana birinci kere hudutlu da olsa iyileşme kaydettiğini ortaya koydu. Kelam konusu bilgi geçen yılın aralık ayında 36 milyar 765 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmişti.
Öte yandan AA Finans’ın gerçekleştirdiği ankete katılan ekonomistler, cari süreçler hesabının ocakta 1,7 milyar dolar açık vermesini bekliyordu.
– “Yıllık cari açıkta tekrar yükseliş görülebilir”
Bahse ait değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, geçen yılın ocak ayında 2 milyar dolar açık oluşan cari istikrarda, bu yılın birebir periyodunda 1,87 milyar dolarlık açık verildiğini söz etti.
Ocak gerçekleşmesinin Ağustos 2019’dan beri yıllık istikrarda görülen birinci iyileşme olduğuna dikkati çeken Bürümcekçi, şubat ayında öncü dataların geçen yılın üzerinde dış açığa işaret etmesi ve turizm ile nakliyecilik gelirlerinde süren zayıflığın, yıllık cari açıkta tekrar yükseliş görüleceğini düşündürdüğünü söyledi.
Bürümcekçi, cari açıkta ocak ayında gözlenen iyileşmede, dış ticaret istikrarının daralmasının ana etken olduğunu aktararak, finansman tarafında ise yüklü net hata-noksan girişi ve başta portföy yatırımları olmak üzere finansman fazlası sağlanmasıyla resmi rezervlerde 3,6 milyar dolarlık artış gözlendiğini kaydetti.
Geçen yıl cari istikrarın, iç talep kaynaklı büyüme, altın ithalatı, turizm ve nakliyat gelirlerinin sert düşüşü üzere birçok olumsuz faktörün bir ortaya gelmesiyle besbelli kötüleştiğini anımsatan Bürümcekçi, “Bu yılın seyri açısından bu faktörlerin gelişimi yeniden çok kritik olacaktır. Petrol fiyatları geçen yıl 2019 ortalamasının altında kalarak cari açığı azaltıcı tesirde bulunmuştu, fakat bu faktör 2021’de fiyatların 70 dolara dayanmasıyla aleyhimize dönecektir.” dedi.
– “Emtia fiyatlarındaki artışın cari istikrara olumsuz yansımaları gözlenecek”
Haluk Bürümcekçi, emtia fiyatlarındaki genele yayılan artışın da cari istikrar üzerinde olumsuz yansımalarının gözleneceğine işaret ederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Altın ticaretinde geçen yıl verilen açık 22,4 milyar dolarla evvelki yıla nazaran 13,1 milyar dolar artmıştı. Yerleşiklerin portföy tercihi ve TCMB rezervlerinde artan hissesi nedeniyle gözlenen bu yükseliş, 2021’de yerini geçmiş periyot ortalamalarına gerçek düşüşe bırakabilir. Buna ek olarak, turizm net gelirleri 2020’yi 9,2 milyar dolarla evvelki yıla nazaran 16,5 milyar düşüşle kapatmıştı. Salgın kısıtlamalarıyla gözlenen bu düşüş aşılama çalışmalarına bağlı olarak yerini kısmi toparlanmaya bırakabilir. Bu bağlamda, güç ve başka emtialar ithalatında fiyat tesiri kaynaklı artışa karşılık, altın ithalatındaki azalış ve turizm net gelirlerinde toparlanma bu durumu telafi edebilir.”
Bunların yanı sıra yurt içinde kredi artış ivmesinin azalmasıyla iç talepteki yükselişin sürat kesecek olmasının da cari istikrara olumlu yansıyabileceğine değinen Bürümcekçi, lakin bu tesirin, yavaşlamanın şimdilik ölçülü boyutta olmasıyla şimdi hudutlu boyutta kaldığını vurguladı.
Bürümcekçi, bu doğrultuda, 2021’de 24 milyar dolar cari açık öngördüklerini, bu iddia üzerindeki risklerin hafif üst tarafa döndüğünü düşündüklerini aktardı.
– “Yıllık cari açığın 2021’de geçen yıla nazaran yavaşlamasını bekliyoruz”
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da, geçen yıl cari açık açısından kredi büyümesi ve altın ithalatının belirleyici olduğunu, bu kalemler içinde altın ithalatında yavaşlamanın başladığını söyledi.
Turizm gelirlerindeki azalma tesirinin, bu yıl daha olağan geçmesi beklenen bir dönemle bir arada belirli ölçüde toparlanma gösterebileceğini anlatan Erkan, bu bakımdan, bilhassa bahar aylarından sonraki devirde hizmetler istikrarının olumlu etkilenmesini beklediğini bildirdi.
Erkan, yurt içinde daha sıkı finansal şartlara karşın iç talep tarafında ithalatın yüksek devam etmesi nedeniyle belirleyici bir yavaşlama görülmediğini vurguladı.
Ortodoks para siyasetinin tesiriyle 2021’de cari açık finansmanında rezerv kullanımı gereksiniminin azalmasını beklediklerini aktaran Erkan, “Yılın birinci 2 ayına dair dış ticaret dataları altın ithalatı tarafında yavaşlamaya işaret etmektedir. Kelam konusu kalem, en yüksek ithalat yapılan fasılların ortasından çıkmıştır. Buna karşılık, iç talep devam etmekte ve ithalatın belirli oranda yüksek kalmasına yol açmaktadır. Buna, bilhassa güç faturamızda en kıymetli etken olan petrol fiyatını dahil ettiğimizde fiyat bazında cari açığı artırıcı tesiri bulunmaktadır. Yıllık cari açığın 2021’de geçen yıla nazaran yavaşlamasını ve 28 milyar dolar civarında gerçekleşmesini bekliyoruz.” diye konuştu.
Memurlar