Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında birinci olayın 11 Mart 2020’de görüldüğü Türkiye, sıkı önlemlerle geçen 1 yılın akabinde “Kontrollü Olağanlaşma Süreci’ne” geçti.
Çin’de ortaya çıkan Kovid-19’un global salgına dönüşmesinin akabinde dünyada çok sayıda ülke, virüsün yayılmasını durdurmak için kitlesel hareketliliği azaltmaya yönelik önlemler aldı.
Türkiye’nin bu taraftaki birinci adımı, birinci olayın görüldüğü 11 Mart’ın öncesinde birtakım ülkelerle hava trafiğini kapatmak oldu. Birinci olayın ortaya çıkmasının çabucak akabinde ise sıkı önlemler hayata geçirildi.
Eğitime orta verildi, kafe, bar, restoran ve AVM’ler, kütüphaneler ve ibadethaneler üzere insanların toplu bulunduğu yerler süreksiz mühletle kapatıldı, kamuya açık etkinlikler iptal edildi.
Vatandaşlara “evde kal” davetleri yapıldı, toplumsal temastan kaçınmaları, mümkünse uzaktan çalışmaları tavsiye edildi, kamu kurumları ve özel şirketler bu istikamette önlemler aldı.
Sokağa çıkma ve kentler ortası ulaşım kısıtlamaları getirildi, karantina önlemleri uygulandı.
Türkiye’de Kovid-19 salgının seyri ve bununla temaslı önlemlere ait tarihler şöyle:
– 29 Şubat 2020: Gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere, Türkiye-İtalya, Türkiye-Güney Kore, Türkiye-Irak ortasında gidiş-geliş tüm yolcu uçuşları tedbiren durduruldu.
– 11 Mart 2020: Türkiye’de birinci Kovid-19 olayı tespit edildi.
– 12 Mart 2020: Spor karşılaşmalarının nisan sonuna kadar seyircisiz oynanması kararı alındı.
– 13 Mart 2020: Birinci olayın ortaya çıkmasından 2 gün sonra Umre ziyareti için gittikleri Suudi Arabistan’dan ülkeye dönen 10 bin 330 vatandaş karantinaya alındı.
– 14 Mart 2020: Kovid-19 salgınıyla uğraş maksadıyla Türkiye, tüm hudut kapılarını, Almanya, İspanya, Fransa, Avusturya, Norveç, Danimarka, İsveç, Belçika ve Hollanda’dan gelen yolculara kapattı.
-16 Mart 2020: Birinci, orta ve liselerde yüz yüze eğitime orta verildi.
Özel kreş, gündüz bakımevleri ile özel çocuk kulüpleri, yeni bir açıklamaya kadar tatil edildi.
Pavyon, diskotek, bar ve gece kulüplerinin faaliyetleri süreksiz müddetle durduruldu.
Huzurevlerinin tamamına ziyaretçi kısıtlaması getirildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı kütüphaneler hizmete kapatıldı.
Tüm mescitlerde cuma namazları dahil cemaatle namaz kılınmasına orta verildi.
-17 Mart 2020: Gece yarısından itibaren tiyatro, sinema, şov merkezi, konser salonu, nişan-düğün salonu, çalgılı-müzikli lokanta, kafe, gazino, birahane, taverna, kahvehane, kıraathane, kafeterya, kır bahçesi, nargile salonu, internet kafe, her türlü oyun salonu, kapalı çocuk oyun alanı, çay bahçesi, dernek lokali, lunapark, yüzme havuzu, hamam, sauna, kaplıca, masaj salonu, SPA ve spor merkezlerinin faaliyetleri durduruldu.
STK genel konseyleri, eğitimleri, toplu olarak bir ortaya gelinen her türlü toplantı ile toplu olarak vatandaşların bir ortada bulunduğu taziye meskenlerinin faaliyetleri de ertelendi.
Çin, İran, İtalya, Güney Kore ve Irak’a uçuşlara, Türkiye’de olay görülmeden orta verilmişken, Almanya, Fransa, İspanya, Norveç, Danimarka, Belçika, İsveç, Avusturya ve Hollanda dahil 9 ülkeye daha uçuşlar durduruldu. 21 Mart’ta uçuş yasağı uygulanan ülke sayısı 68’e çıkarıldı.
– 21 Mart 2020: Berber, kuaför ve hoşluk merkezlerinin faaliyetleri durduruldu, toplu asker uğurlama merasimlerine müsaade verilmemesi kararlaştırıldı.
– 22 Mart 2020: Gece yarısı prestijiyle 65 yaş ve üstü, ayrıyeten kronik rahatsızlığı olan vatandaşların ikametlerinden çıkmaları kısıtlandı.
– 23 Mart 2020: Öğrenciler eğitimlerini, meskenden internet ve televizyon kanalları üzerinden sürdürmeye başladı.
– 27 Mart 2020: Şehirlerarası seyahatler valilik müsaadesine bağlandı, özel bölümde de esnek çalışma sistemine geçildi, yurt dışı uçuşlar durduruldu.
– 4 Nisan 2020: Gece yarısından itibaren 30 büyükşehir ve akciğer rahatsızlıklarının sık görüldüğü Zonguldak’a giriş-çıkışlar yasaklandı.
65 yaş ve üzeri için uygulanan sokağa çıkma kısıtlaması 20 yaş altı gençleri ve çocukları da kapsayacak formda genişletildi.
Pazar yeri, market ve toplu olarak çalışılan iş yerlerine girişlerde maske zaruriliği getirildi.
– 7 Nisan 2020: Kovid-19’la çaba gayesiyle “Toplum Bilimleri Kurulu” oluşturuldu.
– 10-12 Nisan 2020 – Birinci sokağa çıkma kısıtlaması 30 büyükşehir ile akciğer rahatsızlıklarının sık görüldüğü Zonguldak’ta uygulandı.
– 18 Nisan 2020: Sıhhat Bakanlığınca, Kovid-19’la uğraş kapsamında, vatandaşların bölgelerindeki risk durumlarına bakabileceği ve kendi sıhhatlerini takip edebileceği “Hayat Konuta Sığar” taşınabilir uygulaması hayata geçirildi.
– 23 Nisan 2020: Salgında birinci dalganın birinci piki görüldü.
– 10 Mayıs 2020: “Kontrollü toplumsal hayat” periyodu başladı. 22 Mart’tan itibaren sokağa çıkmaları kısıtlanan 65 yaş ve üzeri vatandaşlar 50 günlük ortanın akabinde müddet sınırlamasıyla dışarı çıktı. 14 yaş ve altı çocuklar 13 Mayıs, 15-20 yaş ortasındaki çocuk ve gençler 15 Mayıs’ta birinci kere sokaktaydı.
– 11 Mayıs 2020: “Kontrollü toplumsal hayat” kapsamında berberler, kuaförler ve hoşluk merkezleri, AVM’ler, pazar yerleri, restoranlar ve kafeler, belirlenen önlemleri uygulamak kaydıyla faaliyete geçti.
– 27 Mayıs 2020: Oteller ve pansiyonlar Kovid-19 önlemleri alarak konuk kabul etmeye başladı.
– 29 Mayıs 2020: Toplu ibadetin kısıtlanmasından yaklaşık 2,5 ay sonra birinci cuma namazı kılındı.
– 1 Haziran 2020: Kovid-19 salgını sürecinde “Yeni Normalleşme” periyodu başladı.
İdari izinde bulunan yahut esnek çalışma sistemine dahil olan kamu çalışanı olağan mesai periyoduna geçti.
Şehirlerarası seyahat sınırlaması külliyen kaldırıldı. Kreşler ve gündüz bakımevlerinin tamamı açıldı. Restoran, kafe ve pastane üzere işletmeler ile müze ören yerleri, plajlar, ulusal parklar ve bahçeler belirlenen kurallar dahilinde faaliyete geçti.
Özel okul öncesi eğitim kurumları, yabancı lisan, bilgisayar ve şoför kursları açıldı.
Kent içi toplu taşıma araçları ve işçi servislerinin, araç ruhsatında belirtilen yolcu taşıma kapasitesinin yüzde 50’si oranında yolcu kabul edileceği tarafındaki talimat, yürürlükten kaldırıldı.
– 15 Haziran 2020: Nikah salonları aşikâr kaideler altında faaliyete geçti.
– 1 Temmuz 2020: Sinema, tiyatro, şov merkezi üzere işletmeler ile düğün salonları kurallara uygun biçimde hizmet vermeye başladı.
– 21 Temmuz 2020: Lokanta, restoran, kafe, kıraathane, çay bahçesi üzere işletmelerin çalışma saatine yönelik kısıtlamalar kaldırıldı.
– 26 Ağustos 2020: Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma üzere esnek çalışma imkanı sağlandı.
– 2 Eylül 2020: Ülke genelinde sokak/köy düğünü, sünnet düğünü, kına gecesi, nişan üzere etkinlikler ile nikah merasimleri kısıtlandı.
-12 Ekim 2020: 2, 3, 4, 8 ve 12. sınıflarda yine yüz yüze eğitime geçildi.
– 17 Kasım 2020: Yeni olay sayılarının artmasıyla birlikte tekrar kısıtlama kararları alındı.
– 20 Kasım 2020: 4 Ocak Pazartesi gününe kadar resmi, özel, örgün ve yaygın eğitim öğretim faaliyetlerine uzaktan eğitimle devam edilmesi kararı alındı.
Türkiye’de Faz-3 çalışmalarına başlanan Çin menşeli Kovid-19 aşısı, istekli sıhhat çalışanlarından sonra istekli vatandaşlar üzerinde de uygulanmaya başlandı.
Restoranlarda paket servisi uygulamasına geçildi, sinemalar ve cümbüş yerleri kapatıldı. Hafta sonu 10.00-20.00 saatlerinde sokağa çıkma kısıtlaması ilan edildi ve 65 yaş üstü için hafta içi 10.00-13.00 saatleri, 20 yaş altı için de hafta içi 13.00-16.00 saatlerinde sokağa çıkma kısıtlaması uygulamaya girdi.
– 25 Kasım 2020: Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Kovid-19 testi müspet çıkanları tabir eden “vaka sayısını” birinci defa açıkladı. Bu tarih prestijiyle 1 günde PCR testi müspet çıkanların sayısının 28 bin 351 olduğunu bildirdi.
– 28 Kasım 2020: Sıhhat Bakanı Koca, Kovid-19 aşısı ile ilgili birinci muahedeleri yaptıklarını, alternatif üreticilerle de görüşmelerinin devam ettiğini belirtti.
– 1 Aralık 2020: Ülke genelinde, ikinci bir karara kadar, hafta içi 21.00-05.00 saatlerinde uygulanacak sokağa çıkma kısıtlaması başladı.
– 7 Aralık 2020: Yakın temaslılarda karantina mühleti 14 günden 10 güne düşürüldü. Hastalık seyrinde ikinci pik, aralık ayının birinci haftasında görüldü.
– Aşıyla ilgili gelişmeler 2021’in başlamasıyla sürat kazandı.
– 2 Ocak 2021: Kovid-19 virüsünün İngiltere, Güney Afrika ve Brezilya’da rastlanan varyantlarının gibisi Türkiye’de birinci sefer görüldü.
– 13 Ocak 2021: Toplumsal bağışıklama kapsamında, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca ve Bilim Şurası üyeleri, KoronaVac aşısının birinci dozunu oldu.
– 14 Ocak 2021: Aşılama takvimi doğrultusunda, sıhhat çalışanları CoronaVac aşılarının birinci dozunu oldu ve aşılama süreci Sıhhat Bakanlığınca belirlenen öncelik sıralamasına nazaran uygulamaya girdi.
– 8 Şubat 2021: Varyant suşların yakın temaslıları için karantina mühleti 10 gün olarak belirlendi ve 10 gün sonunda PCR negatif çıkması halinde izolasyonun sonlandırılmasına karar verildi.
– 15 Şubat 2021: Köy okulları ve ana sınıflarında yüz yüze eğitime başlandı.
Kovid-19’la gayrette “Yerinden Karar” devri başladı. Bu devrin birinci uygulaması olarak salgına ait 8-14 şubat tarihlerini kapsayan vilayet bazında 7 günlük olay sayıları tablosu (İllere Nazaran Haftalık Olay Sayısı), birinci kere Sıhhat Bakanlığı Kovid-19 bilgilendirme sayfasından kamuoyuyla paylaşıldı.
– 1 Mart 2021: “Yerinde Karar” periyodu uygulamaları kapsamında Kovid-19’a ait risk kümelerine ayrılan vilayetlerde il hıfzıssıhha şuralarının bölgesel kararlar almasına imkan tanındı.
– 2 Mart 2021: “Kontrollü Normalleşme” süreci başladı.
Bu kapsamda vilayetlerdeki risk durumlarına nazaran sokağa çıkma kısıtlamaları, yeme-içme yerlerinin hangi koşullarda hizmet verebileceği açıklandı.
Yeniden vilayetlerin risk durumuna nazaran hangi kademelerdeki öğrencilerin hangi kurallarda yüz yüze eğitime başlayacağı belirlendi.
“Kontrollü Normalleşme” kapsamında halı saha, yüzme havuzu ve gibisi tesislerin hizmet vermesi üzere bahislerde da vilayetler bazında önlemler ya gevşetildi ya da artırıldı.
– 6 Mart 2021: Sıhhat Bakanlığınca Denetimli Olağanlaşma Süreci’nde vilayetlerin alacağı kararlarda tesirli olacak faktörler içinde yer alan, vilayetlerin risk durumunu düşük (mavi), orta (sarı), yüksek (turuncu) ve çok yüksek (kırmızı) olarak gösteren “İllere Nazaran Risk Durumu” haritası paylaşıldı.
Memurlar
