Danıştay Onkinci Dairesi, 8/9/1999 tarihinden sonra misyona başlayan bir emniyet mensubunun, 1999 öncesine ilişkin hizmet borçlanmasıyla ilgili kıymetli bir karar verdi. Mahkeme heyeti, davada SGK’nın Genelgesinin iptal istemini reddetti. Mahkeme ayrıyeten “Öte yandan, davacı tarafından, borçlandığı müddetlerin iştirakçiliğin başlangıcının tespitinde dikkate alınması ve 5434 sayılı Kanun’un Süreksiz 205. unsuru kapsamında emeklilik yaşının belirlenmesi istemiyle yönetime başvurabileceği ve bu müracaat üzerine tesis edilecek sürece karşı yargı yoluna başvurabileceği de açıktır.” kararını verdi.
İŞTE DANIŞTAY KARARI
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Temel No : 2020/2143
Karar No : 2020/2998
DAVACI : .
VEKİLİ : Av. .
DAVALI : . Başkanlığı
VEKİLİ : Av. .
DAVANIN KONUSU : Emniyet Hizmetleri Sınıfında vazife yapan davacı tarafından, Toplumsal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca yürürlüğe konulan (22/02/2013 tarih ve 2013/11 sayılı Genelgede değişiklik öngören) 24/04/2019 tarih ve 2019/9 sayılı Genelgenin “H- Genelgenin Onuncu Kısmında Yapılan Düzenlemeler” başlıklı kısmının 17. ve 19. unsurlarının iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
DAVACININ TEZLERİ : Davacı tarafından, Emniyet Genel Müdürlüğünde 5434 sayılı Kanun kapsamında misyon yapmakta olduğu (08/09/1999 tarihinden sonra vazifeye başladığı) ve 08/09/1999 tarihinden evvelki periyoda ait olarak hizmet borçlanması yaptığı; 08/09/1999 tarihinden evvel 5434 sayılı Kanun’a tabi misyona başlayanların, emeklilik yaşının tıpkı Kanun’un Süreksiz 205. hususuna nazaran belirlendiği, bu tarihten sonra vazifeye başlayanların ise 39. husus kararlarına nazaran tespit edildiği; yaptığı hizmet borçlanmasının iştirakçiliğin başlangıcının tespitinde dikkate alındığı halde, dava konusu Genelgenin yürürlüğe konulması sonrasında, bu borçlanmanın emeklilik yaşının tespitinde dikkate alınmayacağı ve emeklilik yaşının 5434 sayılı Kanun’un Süreksiz 205. unsuru yerine, 39. unsuruna nazaran tespit edileceğinin bildirildiği; böylelikle emeklilik yaşının tespitinde değişiklik yapılmak suretiyle, emekli olabileceği tarihin ötelendiği; kanunlarda borçlanılan mühletin, iştirakçiliğin başlangıcını geriye götürmeyeceği tarafında bir kural bulunmadığı halde Genelge kararlarıyla bu istikamette düzenleme yapıldığı; borçlanılan müddetlerin, iştirakçiliğin başlangıcının tespitinde dikkate alınması gerekirken, aksi tarafta düzenleme öngören dava konusu Genelgenin yasallık, kazanılmış hak ve kanunların geriye yürümezliği prensiplerine muhalif olduğu ileri sürülmektedir.
DAVALI YÖNETİMİN SAVUNMASI :Davalı yönetim tarafından, öncelikle yönteme ait olarak, davacı hakkında Toplumsal Güvenlik Kurumunca tesis edilmiş ve iptal davasına husus olabilecek nitelikte bir ferdi sürecin bulunmadığı, emeklilik yaşının tespitine ait sürecin Emniyet Genel Müdürlüğünce tesis edildiği; ayrıyeten Genelgenin yayımından itibaren yasal müddeti içinde dava açılmadığı üzere, 5510 sayılı Kanun’un Süreksiz 7. unsurunun yedinci fıkrasıyla, 01/10/2008 tarihinden sonra birinci sefer kamu vazifesine başlayanların, yaptıkları borçlanmalar nedeniyle, sigortalık başlangıçlarının geriye çekilmesi suretiyle, bu bireylerin toplumsal güvenlik statüsünün değiştirilemeyeceği istikametinde düzenleme getirildiği; Genelgenin 17. hususunda ise, Kanunla getirilen bu düzenlemeye dayanılarak tesis edilecek süreçlere ait açıklamalara yer verildiği; bu tarafıyla, dava konusu 17. hususun 01/10/2008 tarihinden sonra birinci kere kamu misyonuna başlayan ve emeklilik istikametinden 5510 sayılı Kanuna tabi olanlara yönelik olduğu; davacının ise bu tarihten evvel vazifeye başlaması ve emeklilik bakımından 5434 sayılı Kanun kapsamında olması nedeniyle, 17. unsurun davacıyla bir ilgisinin bulunmadığı; öte yandan, 5434 sayılı Kanun’un Ek 31. hususunun üçüncü fıkrasıyla, aylıklarını 22/01/1962 tarih ve 1 sayılı Kanun’a nazaran alan milletvekillerinin hizmet borçlanmalarına yönelik düzenleme getirildiği, Genelgenin 19. unsurunda ise, Kanunla getirilen bu düzenlemeye dayanılarak tesis edilecek süreçlere ait açıklamalara yer verildiği; bu tarafıyla dava konusu 19. unsurun milletvekillerine yönelik olduğu, Emniyet Genel Müdürlüğünde misyon yapan davacıyla bir ilgisinin olmadığı ve buna nazaran; Genelgenin dava konusu olan ve iptali istenen 17. ve 19. hususları istikametinden, davacının türel bir menfaatinin de bulunmadığı; temele ait olarak ise, dava konusu olan Genelge kararlarında hukuka karşıtlık bulunmadığı belirtilerek, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : KANISI : 2019/9 sayılı Genelgenin dava konusu 17. hususunda, 01/10/2008 tarihinden sonra birinci kere kamu misyonuna başlayanların (diğer bir sözle emeklilik tarafından 5510 sayılı Kanun’a tabi olanların) hizmet borçlanmalarına yönelik düzenlemelere yer verildiği; Genelgenin dava konusu olan 19. unsurunda ise, 1 sayılı Kanun kapsamında milletvekili olarak misyon yapmış olan iştirakçilerin hizmet borçlanmalarına ait konuların düzenlendiği; buna nazaran, dava konusu olan 17. ve 19. unsurlarda, 01/10/2008 tarihinden evvel kamu misyonunda bulunan (diğer bir tabirle emeklilik istikametinden 5434 sayılı Kanun’a tabi olan) davacının hizmet borçlanmalarına yönelik rastgele bir düzenlemeye yer verilmediği, bu istikametiyle dava konusu olan 17. ve 19. unsurların davacıyla bir ilgisinin olmadığı ve bu hususların iptalinin istenilmesinde davacının menfaatinin bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından, 2577 sayılı Kanun’un 15/1-b hususu uyarınca, davanın ehliyet istikametinden reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ İSMİNE
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra, işin gereği görüşüldü:
İLGİLİ MEVZUAT VE TÜREL KIYMETLENDİRME:
YÖNTEM İSTİKAMETİNDEN:
2577 sayılı İdari Yargılama Yordamı Kanunu’nun 14. hususunun 3. fıkrasında, dava açıldıktan sonra, dilekçelerin birinci incelemeye tabi tutulacağı ve dilekçelerin “görev ve yetki”, “idari merci tecavüzü”, “ehliyet”, “idari davaya bahis olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir süreç olup olmadığı”, “süre aşımı”, “husumet”, “3 ve 5 inci unsurlara uygun olup olmadıkları” istikametlerinden sırasıyla inceleneceği; 4. fıkrasında, dilekçelerin birinci inceleme hususları tarafından kanuna alışılmamış görülürse, 15. unsur kararlarının uygulanacağı; 6. fıkrasında, bu konuların birinci incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15. unsur kararlarının uygulanacağı; 15. unsurunun 1. fıkrasının (b) bendinde ise, dava dilekçesinde “ehliyet” tarafından kanuna karşıtlık görülmesi halinde, davanın reddine karar verileceği belirtilmiştir.
Öte yandan, 2577 sayılı Kanun’un 2. hususunun 1. fıkrasının (a) bendinde, “iptal davaları”; idari süreçler hakkında yetki, form, sebep, husus ve amaç taraflarından biri ile hukuka ters olduklarından ötürü iptalleri için “menfaatleri ihlal edilenler” tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.
Bu düzenlemeyle, Yasakoyucu tarafından, yargısal kontrol maksadıyla her idari sürece karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari süreçlerde istikrarsızlığa neden olacağı ve yönetimin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkileneceği göz önüne alınarak, iptal davalarında ön şart (subjektif ehliyet koşulu) olarak, dava konusu edilecek süreç ile dava açacak kişi ortasında belirli ölçüler içinde menfaat münasebeti bulunması kaidesi getirilmiştir.
2577 sayılı Kanun’da yer alan ve iptal davasının subjektif ehliyet şartı olan “menfaat ihlali”, doktrin ve içtihatlarda dava konusu süreç ile davacı ortasında kurulan ferdî, legal, yeni bir menfaat bağlantısı olarak tanımlanmakta olup; buna nazaran idari süreçlerin fakat bu idari süreçle legal, ferdî ve şimdiki bir menfaat münasebeti kurulabilenler tarafından iptal davasına mevzu edilebileceği açıktır. Bir diğer sözle, iptal davasına mevzu olan sürecin davacının menfaatini ihlal ettiğinden kelam edilebilmesi için davacıyı etkilemesi, süreç ile davacı ortasında önemli ve makul bir münasebetin bulunması ve bu bağlantının hukuken korunması gereken bir hakka ait olması gerekmektedir. Kelamı edilen menfaat bağının varlığı ve hudutları ise, her olayda idari yargı yerince uyuşmazlığın niteliğine nazaran belirlenmektedir.
Üstte yer verilen mevzuat ve açıklamalar çerçevesinde, dava konusu süreç ile davacı ortasında menfaat münasebetinin bulunmaması halinde, 2577 sayılı Kanun’un 15/1-b. hususu uyarınca, davanın ehliyet istikametinden reddine karar verilmesi gerektiği açıktır.
Bu tarafıyla, uyuşmazlıkta öncelikle, 2019/9 sayılı Genelgenin “H- Genelgenin Onuncu Kısmında Yapılan Düzenlemeler” başlıklı kısmının 17. ve 19. hususlarının iptalinin istenilmesinde, davacının menfaatinin (subjektif ehliyetinin) bulunup bulunmadığının belirlenmesi gerekmektedir.
Dava, 2019/9 sayılı Genelgenin “H- Genelgenin Onuncu Kısmında Yapılan Düzenlemeler” başlıklı kısmının 17. unsurunun iptali istemi tarafından incelendiğinde;
Ülkemizde toplumsal güvenlik kurumlarının (Emekli Sandığı, Toplumsal Sigortalar Kurumu, Bağ-Kur gibi) tek çatı altında birleştirilmesi gayesiyle 5502 sayılı Kanunla Toplumsal Güvenlik Kurumu kurulmuş; toplumsal güvenlikle ilgili düzenlemelerin tek bir kanunla bir ortaya getirilerek norm ve standart birliğinin sağlanması ile toplumsal güvenlik ıslahatının gerçekleştirilmesi maksadıyla da, 31/05/2006 tarih ve 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu (genel olarak) 01/10/2008 tarihinde (bazı unsurları ise farklı tarihlerde) yürürlüğe konulmuştur.
5510 sayılı Kanun’un 41. hususunda, bu Kanun’a nazaran sigortalı sayılanların, borçlanabileceği mühletler (askerlik hizmeti gibi) ve bu mühletlerin hizmet olarak kıymetlendirilmesine ait yöntem ve asıllar düzenlenmiş, 46. hususun ikinci fıkrasında da fakülte yahut yüksek okullarda geçen sivil öğrencilik müddetlerinin borçlanılmasına ait düzenlemelere yer verilmiştir.
Ayrıyeten, anılan Kanun’un 41. unsurunun üçüncü fıkrasında, “Bu Kanuna nazaran tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden evvelki müddetler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür…” ve Süreksiz 7. unsurunun yedinci fıkrasında, “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 4 üncü hususun birinci fıkrasının (c) bendine nazaran birinci kere sigortalı olanların sigortalılık başlangıç tarihinden evvelki mühletleri, bu Kanunun 41 ve 46 ncı hususları, 5434 sayılı Kanunun ek 31 inci hususu ile 3201 sayılı Kanuna nazaran borçlandırılmaları halinde, sigortalılığın başlangıç tarihinin geriye götürülmesini ve haklarında bu Kanunun süreksiz unsurlarının uygulanmasını gerektirmez.” kuralı yer almıştır.
Öte yandan, 5510 sayılı Kanun’un Süreksiz 1. hususunun birinci fıkrasında, “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel, … 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa tabi olanlar, bu Kanunun 4 üncü hususunun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında kabul edilir.” kararına; Süreksiz 4. unsurunun dördüncü fıkrasında, “Bu Kanunda bilakis bir karar bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle bu Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel 5434 sayılı Kanun kararlarına tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak tekrar çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan kararları de dahil 5434 sayılı Kanun kararlarına nazaran süreç yapılır. …” kararına; beşinci fıkrasında, “Bu unsur kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yine bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, öbür ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan kararları de dahil 5434 sayılı Kanun kararlarına nazaran süreç yapılır ve bu hususun uygulanmasında mülga 2829 sayılı Kanun kararları ayrıyeten dikkate alınır. …” kararına; Süreksiz 7. unsurunun birinci fıkrasında ise, “Bu Kanunun yürürlük tarihine kadar 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, … 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı kanunlar ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun süreksiz 20 nci hususuna nazaran sandıklara tabi sigortalılık başlangıçları ile hizmet mühletleri, fiili hizmet müddeti artırımı, prestiji hizmet mühletleri, borçlandırılan ve ihya edilen mühletler ve sigortalılık müddetleri tabi oldukları kanun kararlarına nazaran kıymetlendirilir.” kararına yer verilmiştir.
5510 sayılı Kanun’un Süreksiz 1, Süreksiz 4 ve Süreksiz 7. hususlarında yer alan anılan düzenlemeler ile, 5510 sayılı Kanun’da bilakis bir düzenleme bulunmadıkça, 01/10/2008 tarihinden evvel Emekli Sandığı iştirakçisi olanlar hakkında, bu Kanun’la yürürlükten kaldırılan kararları dahil 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu kararlarına nazaran süreç yapılacağı ve bunların aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, borçlanmaları üzere bahislerde 5434 sayılı Kanun’un uygulanacağı; ayrıyeten, 01/10/2008 tarihinden evvel 5434 sayılı Kanun’a nazaran borçlanılan mühletlerin de 5434 sayılı Kanun kararlarına nazaran değerlendirileceği kurala bağlanmıştır.
5434 sayılı Kanun’un Ek 8 ve Ek 31. unsurlarında ise, bu Kanuna tabi iştirakçilerin borçlanabileceği mühletler (askerlik hizmeti gibi) ve bu müddetlerin kıymetlendirilmesine ait yordam ve temeller düzenlenmiş; ayrıyeten, 5510 sayılı Kanun’un Süreksiz 4. hususunun onuncu fıkrasında da, iştirakçilerin borçlanabileceği birtakım mühletlere (sivil öğrencilikte geçen mühletler gibi) ait kimi düzenlemelere yer verilmiştir.
Üstte açık metinlerine yer verilen mevzuat kararları bir bütün halinde değerlendirildiğinde; 01/10/2008 tarihinden evvel Emekli Sandığı iştirakçisi olanlar hakkında (borçlanma ve emeklilik yaşının tespitine yönelik süreçler dahil), tersine bir düzenleme bulunmadıkça (5510 sayılı Kanunun Süreksiz 4. hususundaki düzenlemeler de dikkate alınarak) 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu kararlarının uygulanacağı; 01/10/2008 tarihinden sonra birinci sefer kamu vazifesine başlayanların ise 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu kararlarına tabi olacağı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu duruma nazaran, 01/10/2008 tarihinden evvel kamu vazifesinde bulunan ve emeklilik istikametinden 5434 sayılı Kanuna tabi olanların borçlanma süreçleri ve borçlanılan müddetlerin hizmet olarak kıymetlendirilmesi ile emeklilik yaşının tespitine ait süreçlerin, bilakis bir karar olmadıkça, 5434 sayılı Kanun kararlarına nazaran yapılması gerektiği açıktır.
Öte yandan, Toplumsal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca 22/2/2013 tarih ve 2013/11 sayılı Genelge yürürlüğe konulmuş, kelam konusu Genelgenin 10. kısmında “Hizmet Borçlanmaları”na ilişkin açıklamalara yer verilmiş, anılan kısmın 3. kısmında de “5510 sayılı Kanunun 41 inci Hususuna Nazaran Borçlanılan Müddetlerin Hizmet Olarak Değerlendirilmesi”ne ait konular düzenlenmiş; kelam konusu bu kısma, 24/04/2019 tarih ve 2019/9 sayılı Genelgenin “H- Genelgenin Onuncu Kısmında Yapılan Düzenlemeler” başlıklı kısmının 17. unsuru eklenmiştir.
24/04/2019 tarih ve 2019/9 sayılı Genelgenin dava konusu olan ve iptali istenen 17. unsurunda; “Üçüncü kısımda yer alan “6- 506 ve 1479 sayılı kanunlara nazaran borçlanma yapılıp tebligat tarihi tespit edilemeyen borçlanmalar (Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge)” başlığından sonra gelmek üzere aşağıdaki alt başlık açıklamalarıyla birlikte eklenmiştir.
“7- 2008 yılı Ekim ayı başından sonra birinci sefer 4 üncü unsurun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanların borçlanmalarının kıymetlendirilmesi
2008 yılı Ekim ayı başından sonra birinci kere 4 üncü unsurun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanların Kanuna nazaran tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden evvelki müddetler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülecek ve Kanunun yürürlük tarihinden sonraki mühletlere ilişkin borçlanmalarda; borçlanılan prime temel gün sayısı borçlanılan ilgili aylara mal edilecektir.
Seçilen prime temel çıkar, borcun ödendiği tarihteki prime temel taban kara oranlanarak, kelam konusu oran ilgili ayın prime temel minimum çıkarı ile çarpılarak bulunacak ve bulunan fiyat ilgili ayın prime temel çıkarı kabul edilecektir. Lakin hesaplanan prime temel kar hiçbir suretle o ayın prime temel azami karını geçemeyecektir.
Lakin, Kanunun süreksiz 7 nci unsurunun yedinci fıkrası uyarınca Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra birinci kez 4 üncü hususun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanların sigortalılık başlangıç tarihinden evvelki müddetlerinin, Kanunun 41 inci, 46 ncı unsurları, 5434 sayılı Kanunun ek 31 inci hususu ile 3201 sayılı Kanuna nazaran borçlandırılması halinde, sigortalılık başlangıç tarihi geriye götürülmeyecek ve haklarında Kanunun süreksiz unsurları uygulanmayacaktır.
Örnek 1- 15/9/2016 tarihinde birinci sefer Kanunun dördüncü unsurunun birinci fıkrasının (c) bendine tabi sigortalı olarak misyon başlayan ve 17/8/2012-17/8/2013 tarihleri ortasında geçen askerlik mühletini 28/12/2017 tarihinde Kurumumuza vermiş olduğu dilekçe ile prime temel yarar alt hududu üzerinden borçlanmak isteyen sigortalının borçlanmaya ait iş ve süreçleri aşağıdaki üzere olacaktır. …
Örnek 2- 7/8/2003-16/9/2004 tarihleri ortasında 506 sayılı Kanun kapsamında uzun vadeli sigorta kollarına prim yatıran 2/7/2005 tarihinde doğum yapan ve 15/12/2009 tarihinde Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının ( c) bendi uyarınca sigortalı olan ilgili günlük 70 TL prime temel yarar üzerinden doğum borçlanması yapmak için 28/1/2018 tarihinde Kurumumuza müracaat etmiştir. Bu durumda borçlanmaya ait iş ve süreçleri aşağıdaki üzere olacaktır…” açıklamalarına yer verilmiştir.
Anılan Genelgenin 17. hususuyla, 01/10/2008 tarihinden sonra birinci kere kamu misyonuna başlayanların (bir öteki sözle, emeklilik istikametinden 5510 sayılı Kanun’a tabi olanların) borçlanmalarının hizmet olarak kıymetlendirilmesine ait konuların düzenlendiği; 01/10/2008 tarihinden evvel kamu misyonunda bulunanların (emeklilik tarafından 5434 sayılı Kanun’a tabi olanların) borçlanmalarının hizmet olarak kıymetlendirilmesine dair rastgele bir düzenlemeye yer verilmediği görülmektedir.
Dava belgesinin incelenmesinden, Emniyet Genel Müdürlüğünde Emniyet Hizmetleri Sınıfında misyon yapan (08/09/1999 tarihinden sonra misyona başlayan) davacının, toplumsal güvenlik bakımından (01/10/2008 tarihinden evvel kamu misyonuna başlaması nedeniyle) 5434 sayılı Kanun’a tabi olduğu, emeklilik istikametinden iştirakçiliğin başladığı tarihten evvelki periyoda ait olarak hizmet borçlanması yaptığı; Emniyet Genel Müdürlüğünün 23/03/2020 tarih ve 31513 sayılı yazısıyla, Teşkilatta 08/09/1999 tarihinden sonra vazifeye başlayan ve bu tarihten evvel sigorta başlangıcı bulunmayan çalışanın yaptığı hizmet borçlanmasının, emeklilik hizmet mühletine eklenmekle birlikte, iştirakçiliğin başlangıcının tespitinde dikkate alınmayacağının ve emeklilik yaşının 5434 sayılı Kanun’un Süreksiz 205. unsuru yerine, 39. unsuruna nazaran belirleneceğinin bildirilmesi üzerine, Toplumsal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca yürürlüğe konulan (22/02/2013 tarih ve 2013/11 sayılı Genelgede değişiklik öngören) 24/04/2019 tarih ve 2019/9 sayılı Genelgenin “H- Genelgenin Onuncu Kısmında Yapılan Düzenlemeler” başlıklı kısmının 17. ve 19. unsurlarının iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bakılan uyuşmazlıkta, her ne kadar davacı tarafından, hizmet borçlanmasının, 2019/19 sayılı Genelgenin dava konusu edilen 17. hususuna dayanılarak, iştirakçiliğin başlangıcının tespitinde ve 5434 sayılı Kanun’un Süreksiz 205. hususu kapsamında emeklilik yaşının belirlenmesinde dikkate alınmadığı ileri sürülmüş ise de; kelam konusu 17. hususta, 01/10/2008 tarihinden sonra birinci kere kamu misyonuna başlayanların (emeklilik istikametinden 5510 sayılı Kanun kararlarına tabi olanların) yaptıkları borçlanmaların hizmet olarak kıymetlendirilmesine ait konuların düzenlendiği; 01/10/2008 tarihinden evvel kamu misyonunda bulunan ve emeklilik istikametinden 5434 sayılı Kanun’a tabi olan davacının borçlanmasına yönelik bir düzenlemeye yer verilmediğinden, dava konusu olan ve iptali istenilen 17. hususun davacıya uygulanacak bir düzenleme olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, Genelgenin 17. hususunun iptalinin istenilmesinde davacının menfaati bulunmadığından, 2577 sayılı Kanun’un 15/1-b hususu uyarınca, davanın ehliyet tarafından reddi gerekmektedir.
Dava, 2019/9 sayılı Genelgenin “H- Genelgenin Onuncu Kısmında Yapılan Düzenlemeler” başlıklı kısmının 19. unsurunun iptali istemi tarafından incelendiğinde;
27/01/1962 tarih ve 11020 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 22/1/1962 tarih ve 1 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek ve Yollukları Hakkında Kanun ile milletvekillerinin özlük hakları düzenlenmiştir.
5434 sayılı Kanun’un yürürlükte olan Ek 31. unsurunun üçüncü fıkrasında, “Aylıklarını 22 Ocak 1962 tarihli ve 1 sayılı Kanun ile ek ve tadillerine nazaran alan ve almış olan Emekli Sandığı İştirakçilerinin, Toplumsal Sigortalar Kurumu Kanunu yahut Bağ-Kur Kanunu yahut Toplumsal Sigortalar Kurumu Kanununun süreksiz 20 nci unsurunda kelamı edilen sandıkların kanunlarının kapsamındaki hür meslekte geçmiş ve değerlendirilmemiş hizmet müddetlerinin 15 yılı, bu hizmetlerin ismi geçen kanunların kararları uyarınca belgelenmeleri halinde, tahsil durumları itibariyle memuriyete giriş derecesi temel alınarak, hizmetin geçtiği kurum tarafından borçlandırılır.” düzenlemesine yer verilerek, anılan 1 sayılı Kanun kapsamında milletvekili olarak misyon yapmış olan iştirakçilerin hizmet borçlanması yapabilmelerine dair düzenleme getirilmiştir.
Toplumsal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 22/2/2013 tarih ve 2013/11 sayılı Genelgesinin 10. Kısmında, “Hizmet Borçlanmaları”na ait açıklamalara yer verilmiş ve kısmın 5. Kısmında, “5510 sayılı Kanunun 4 üncü Hususunun Birinci Fıkrasının (c) Bendine Tabi Olanların Borçlanmaları”na ait konular düzenlenmiştir.
Kelam konusu 5. Kısmın “2.4” hususunda, 5434 sayılı Kanun’un ek 31 inci unsuru yeterince yapılan borçlanmalara ait olarak; “5434 sayılı Kanunun yürürlükte bulunan ek 31 inci unsurunun üçüncü fıkrası yeterince aylıklarını 22/1/1962 tarihli ve 1 sayılı Kanun ile ek ve tadillerine nazaran alan ve almış olanlardan Kanunun 4 ncü unsurunun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların; 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı kanunlar ile 506 sayılı Kanunun süreksiz 20 nci hususunda kelamı edilen sandıkların kanunlarının kapsamındaki hür meslekte geçmiş ve değerlendirilmemiş hizmet müddetlerinin 15 yılı, bu hizmetlerin ismi geçen kanun kararları uyarınca belgelenmeleri halinde, tahsil durumları itibariyle memuriyete giriş derecesi temel alınarak yapılacak borçlanmalara evvelki mevzuat mucibince devam edilecektir.” açıklamalarına yer verilmiş iken, bu hususa, 24/04/2019 tarih ve 2019/9 sayılı Genelgenin “H- Genelgenin Onuncu Kısmında Yapılan Düzenlemeler” başlıklı kısmının 19. unsuruyla, dava konusu olan ve iptali istenilen paragraf eklenmiş ve buna nazaran, “Borçlanılan hizmetlere ilişkin gün sayısı, prim ödeme gün sayısına eklenmekle birlikte borçlanılan müddetin başlangıcından evvel sigortalının toplumsal güvenlik kurumlarında geçen hizmeti yoksa, borçlanılan müddetin başlangıcı birebir vakitte sigortalılık müddetinin başlangıcı olarak kabul edilecektir.” açıklamasına yer verilmiştir.
Bakılan uyuşmazlıkta, her ne kadar davacı tarafından, hizmet borçlanmasının 2019/19 sayılı Genelgenin 19. unsuruna dayanılarak, iştirakçiliğin başlangıcının tespitinde ve 5434 sayılı Kanun’un Süreksiz 205. hususu kapsamında emeklilik yaşının belirlenmesinde dikkate alınmadığı ileri sürülmüş ise de, dava konusu düzenlemeyle, 22/1/1962 tarih ve 1 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek ve Yollukları Hakkında Kanun’a nazaran aylık almış olan iştirakçilerin, hizmet müddetlerinin borçlandırılmasına ve borçlanılan bu mühletlerin sigortalılık başlangıcının tespitinde dikkate alınmasına yönelik düzenlemeler getirildiği ve buna nazaran, dava konusu düzenlemenin yalnızca Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerine ait olduğu; Emniyet Genel Müdürlüğünde “Emniyet Hizmetleri Sınıfında” misyon yapan çalışana (ve hasebiyle davacıya) direkt uygulanabilecek bir düzenleme olmadığı göz önüne alındığında, dava konusu 19. unsurun, davacının yasal ve şimdiki bir menfaatini etkilemediği ve bu istikametiyle davanın, 2577 sayılı Kanun’un 15/1-b unsuru uyarınca, ehliyet istikametinden reddi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, davacı tarafından, borçlandığı mühletlerin iştirakçiliğin başlangıcının tespitinde dikkate alınması ve 5434 sayılı Kanun’un Süreksiz 205. unsuru kapsamında emeklilik yaşının belirlenmesi istemiyle yönetime başvurabileceği ve bu müracaat üzerine tesis edilecek sürece karşı yargı yoluna başvurabileceği de açıktır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı İdari yargılama Metodu Kanunu’nun 15/1(b) hususu uyarınca, davanın ehliyet istikametinden REDDİNE,
2. Detayı aşağıda gösterilen toplam .-TL yargılama masrafının davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Taban Fiyat Tarifesinin “Seri Davalarda Ücret” başlıklı 22. hususu uyarınca (Dairemizde bu davayla tıpkı nitelikte ve tıpkı yönetime karşı açılmış ondan fazla dava bulunması nedeniyle), uyuşmazlığın seri dava niteliği ve avukatın emeği dikkate alınarak, .-TL vekalet fiyatının davacıdan alınarak davalı yönetime verilmesine,
4. Kullanılmayan .-TL yürütmenin durdurulması harcı ile posta sarfiyatı avansından artan meblağın, kararın katılaşmasından sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın bildiri tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Şurasına temyiz yolu açık olmak üzere, 24/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Memurlar