2010 yılında yaşanan bir olayda, bir belediye, misyonda yükselme imtihanına girmemesine karşın bir çalışanını müdürlük takımına atamıştır. Sayıştay Başkanlığı yaptığı incelemede bu hususu tespit etmiştir. Sayıştay’ın 22.10.2020 tutanak tarihli kararı web sitesinde yayımlanmış olup, karara nazaran ortaya çıkan kamu ziyanı, atama onayında imzası olan belediye lideri ile muhasebe yetkilisinden alınacaktır.
İşte ilgili Sayıştay Dairesi kararı
Sayıştay 6. Dairesinin 756 Karar, 412 İlam ve 22.10.2020 tutanak tarihli kararı
Müdürlük Takımına Kusurlu Atama Yapılarak Maaş Ödenmesi.
Evrak kapsamındaki bilgi ve dokümanların incelenmesi sonucunda;
…. Belediyesinde rastgele bir fakülte yahut yüksekokul mezunu olmayan ve misyonda yükselme imtihanına girmeyen ….’nin Emlak ve İstimlak Müdürlüğü takımına atanarak maaşını bu takımdan aldığı görülmüştür.
04.07.2009 tarih ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli Yönetimler İşçisinin Vazifede Yükselme ve Unvan Değişikliği Asıllarına Dair Yönetmelik misyonda yükselmeye tabi takımları, kimlerin imtihana girebileceğini ve imtihanın yapılma temel ve metotlarını belirlemiştir.
Yönetmeliğin “Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliğine Ait Esaslar” başlıklı kısmının “Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliğine Tabi Kadrolar” başlıklı 5’inci unsurunda, müdürlük misyonda yükselme ve unvan değişikliğine tabi takımlar ortasında sayılmıştır. “Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak genel şartlar” başlıklı 6’ncı unsurunda, vazifede yükselme imtihanında başarılı olma koşulunun arandığı belirtilmiştir.
Tıpkı Yönetmeliğin “Görevde Yükselme İmtihanına Tabi Olarak Atanacaklarda Aranacak Özel Şartlar” başlıklı 7’nci unsurunda ise motamot;
“5 inci hususun birinci fıkrasında sayılan unvanlara misyonda yükselme suretiyle yapılacak atamalarda aşağıdaki özel kurallar aranır.
a) Müdür ve şube müdürü takımına atanabilmek için;
1) 657 sayılı Kanunun 68 inci hususunun (B) bendinde belirtilen atanma kurallarını taşımak,
2) Fakülte yahut en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,
3) Ekli (1) sayılı listede sayılan ve teknik tahsil gerektiren müdürlüklere atanabilmek için; yükseköğretim kurumlarının, takımın misyon alanı ile ilgili eğitim ve öğretimde bulunan en az dört yıllık kısımlarından yahut bu kısımlara denkliği kabul edilen yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarının ilgili kısımlarından mezun olmak,
4) Ekli (2) sayılı listede sayılan müdürlükler için son müracaat tarihi itibariyle iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, denetim memuru, eğitmen yahut muhasebeci takımında çalışmış olmak,
.”
denilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci hususunun (B) bendinde;
“Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sıhhat Hizmetleri ve Yardımcı Sıhhat Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4 üncü derecelerindeki takımlarına, derece yükselmesindeki müddet kaydı aranmaksızın, atanmasındaki yönteme nazaran daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir.
Lakin, bu formda bir atamanın yapılabilmesi için ilgilinin;
a) 1 inci dereceli takımlardan ek göstergesi 5300 ve daha üstte olanlar için en az 12 yıl,
b) 1 inci ve 2 nci dereceli takımlardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl,
c) 3 üncü ve 4 üncü dereceli takımlar için en az 8 yıl,
hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş olması kuraldır. Dört yıldan az vadeli yükseköğrenim görenler için bu mühletlere iki yıl ek edilir.” denilerek 68 (B)’ye nazaran atanabilmek için en az iki yıllık yüksekokul mezunu olmanın kaide olduğu karara bağlanmıştır.
Bu kararlara nazaran Belediyelerde müdürlük takımlarına atanabilmek için fakülte yahut dört yıllık yüksekokul mezunu olmak, 2-3 yıllık yüksekokul mezunu olmak (657 sayılı Kanun’un 68’inci hususunun (B) bendinde belirtilen başka atanma kaidelerini taşımak kaydıyla), bunun yanında misyonda yükselme imtihanına girerek başarılı olmak gerekmektedir.
…. Belediyesinde rastgele bir fakülte yahut yüksekokulu bitirmeyen ve misyonda yükselme imtihanına girmeyen …. şef takımında iken 14.10.2010 tarihli olur ile Emlak ve İstimlak Müdürlüğü takımına aslen atanmıştır. Bu nedenle yapılan atama kusurludur. …. maaşını kendi takımından alması gerekirken müdürlük takımından almıştır. Münasebetiyle bu bireye fazla maaş ödemesi yapılması sonucu kamu ziyanına neden olunmuştur.
Sorumlular savunmalarında; ….’nin asaleten değil de vekaleten müdürlük misyonuna atanmış olsa sorgu unsurunda kelam konusu edilen maaş farkını alabileceğini, buna ait Anayasa Mahkemesi kararı olduğunu ve bu kararda tıpkı kurumda dolu takıma vekalet edenlere vekalet aylığı verilirken boş takıma vekalet edenlere vekalet aylığı verilmemesinin eşitlik unsuruna karşıt olduğu bu yüzden de boş takıma vekalet edenlere de vekalet aylığı verilmesi gerektiği sonucuna varıldığını, vekalet edilen takım ve misyonlar için öngörülen artırım ve tazminatların toplam net meblağının asli takım ve vazifeleri karşılığında fiilen aldıkları artırım ve tazminatların toplam net fiyatından fazla olması durumunda ortadaki farkın ödenmesi gerektiğini ve …. aslen müdürlüğe atandığı için tazminat farkının geri ödenmesinin talep edilmesinin haksız bir uygulama olduğunu belirtmişlerse de;
Mahalli Yönetimler Çalışanının Vazifede Yükselme ve Unvan Değişikliği Asıllarına Dair Yönetmelik’te belediyelerde müdür olarak atanabilmek için gerekli kaideler sayılarak bu kuralları taşımayan şahısların müdür olarak atanamayacağı karara bağlanmıştır. …. eğitim durumu ve misyonda yükselme imtihanına girip başarılı olma kaidelerini taşımadan Emlak ve İstimlak Müdürlüğü takımına aslen atanmış ve maaşını müdürlük takımından almıştır.
Savunmada dolu takıma vekalet edenlere vekalet aylığı verilirken boş takıma vekalet edenlere verilmemesinin eşitlik unsuruna alışılmamış olduğu istikametinde bir Anayasa Mahkemesi kararı olduğu belirtilmiştir. Lakin bunun sorgu unsurundaki tespitle hiçbir ilgisi bulunmamaktadır. Çünkü sorgu unsurunda müdürlük için atanma kurallarının sağlanmaması durumu ele alınmıştır.
Denetçi tarafından kamu ziyanından atamayı onaylayan Belediye Lideri ile birlikte harcama yetkilisi, gerçekleştirme vazifelisi ve ödeme emirlerinde imzaların tamam olmaması nedeniyle muhasebe yetkilisi sorumlu tutulmuşsa da;
Harcama yetkilisi, gerçekleştirme vazifelisi ve muhasebe yetkilisinin yasal sorumluluk ve yükümlülükleri 5018 sayılı Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’nun 32, 33 ve 61’inci unsurlarında düzenlenmiştir.
5018 sayılı Kanun’un;
“Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32’nci hususunda; “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet münasebeti, yapılacak işin konusu ve fiyatı, mühleti, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme yolu ile gerçekleştirmeyle vazifeli olanlara ait bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe prensip ve temellerine, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile öbür mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin tesirli, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken öbür süreçlerden sorumludur.”,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü hususunda; “Bütçelerden bir masrafın yapılabilmesi için iş, mal yahut hizmetin belirlenmiş tarz ve temellere uygun olarak alındığının yahut gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi yahut kurullarca onaylanması ve gerçekleştirme dokümanlarının düzenlenmiş olması gerekir. Sarfiyatların gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen misyonlu tarafından düzenlenen ödeme buyruğu evrakının harcama yetkilisince imzalanması ve meblağın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme vazifelileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal yahut hizmetin alınması, teslim almaya ait süreçlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli evrakların hazırlanması misyonlarını yürütürler.”,
“Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları” başlıklı 61’inci maddeside “..Muhasebe yetkilileri ödeme evresinde, ödeme buyruğu evrakı ve eki dokümanlar üzerinde; a) Yetkililerin imzasını, b) Ödemeye ait ilgili mevzuatında sayılan dokümanların tamam olmasını, c) Maddi yanılgı bulunup bulunmadığını, d) Hak sahibinin kimliğine ait bilgileri, Denetim etmekle yükümlüdür.”,
kararlarına yer verilmiştir.
Bu kararlar bağlamında, somut olayda harcama yetkilileri ile gerçekleştirme vazifelilerinin sorumluluğu ödeme buyruğuna bahis atamaya ait harcamayı yapmak, muhasebe yetkilisinin ise 5018 sayılı Kanun’un 61’inci unsurunda sayılan denetimleri yerine getirmektir.
Türel uyuşmazlık konusuna temel atama etabında rastgele bir yetki ve sorumluluğu bulunmayan harcama yetkilileri, gerçekleştirme vazifelilerinin sorumluluğu bulunmamaktadır. Çünkü ilgili kamu görevlilerince 5018 sayılı Kanun’un 32, 33’üncü hususları çerçevesinde, icra edilen fiiller ile kamu ziyanına sebebiyet veren atama sürecindeki mevzuat kararlarına terslik ortasında uygun illiyet bağı bulunmamaktadır.
5018 sayılı Kanun’un 61’inci unsuru uyarınca muhasebe yetkililerinin, sarfiyatları hak sahibine ödeme yükümlülüğü ve ödeme etabında, ödeme buyruğu dokümanı ve eki evraklar üzerinde yetkililerin imzasını arama yükümlülüğü bulunduğundan; harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin imzaları bulunmayan ödeme emirlerinde muhasebe yetkilisinin sorumluluğu vardır.
….’nin müdürlüğe atanmasını onaylayan Belediye Lideri …. de kamu ziyanından sorumludur.
Bu prestijle, rastgele bir fakülte yahut yüksekokul mezunu olmayan ve misyonda yükselme imtihanına girmeyen ….’nin Emlak ve İstimlak Müdürlüğü takımına atanarak maaşını kendi takımından alması gerekirken müdürlük takımından alması sonucu neden olunan kamu ziyanı meblağı .. TL’nin atamayı onaylayan Belediye Lideri …. ile Muhasebe Yetkilisi (Mali Hizm. Müd. Vek.) ….’a ortaklaşa ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü unsuru yeterince karar tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine anılan Kanun’un 55’inci unsuru uyarınca İşbu İlamın bildiri tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Heyeti nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Memurlar
