UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Karabük’ün tarihi konutlarıyla ünlü Safranbolu ilçesinde, Osmanlı padişahlarından 3. Selim’in sadrazamı İzzet Mehmet Paşa tarafından 12 metre yüksekliğindeki kule üzerine yaptırılan saat, 224 yıldır “tıkır tıkır” çalışıyor.
Sadrazam İzzet Mehmet Paşa’nın “Herkesin meskenine ve cebine saat armağan edeceğim.” diyerek yaptırdığı tarihi saatin kulesine de çıkılabilme imkanı bulunuyor. Zembereksiz, yükle çalışan saat, 9 günde bir kentte saatçilik yapan bir istekli tarafından kuruluyor.
Dikdörtgen prizma formunda 1797’de kesme taştan yapılan, her cephesinde ikişer pencere, içerisindeki merdivenin aydınlatılması maksadıyla da yer yer mazgal delikleri açılan kuledeki saat Londra’dan getirilen sistemle çalışıyor.
Safranbolu Kalesi’nde Hükümet Konağı ve tarihi cezaeviyle yan yana pozisyonda bulunan, devirler içinde iki kere tamirat gören kuledeki saatin, saat başlarında o anki saat kadar, yarım saatlerde ise bir sefer çalan çanının sesi, 3 kilometre uzaklıktan duyulabiliyor.
“Safranbolu, mutluluğun fotoğrafının yapılabileceği Türkiye’nin göz bebeği”
Kent üzerine çalışmaları ile birçok kitabı bulunan araştırmacı-yazar Aytekin Aytekin, AA muhabirine, Safranbolu’nun mutluluğun fotoğrafının yapılabileceği Türkiye’nin göz bebeği tarihi bir ilçe olduğunu söyledi.
Safranbolu konutlarının vadi içerisinde inci üzere dizildiğini belirten Aytekin, konutların birbirinin ışığını ve panoramasını engellemediğini söz etti.
Aytekin, doruklardan kentin estetiğinin ve mimarisinin gözlemlenebildiğini lisana getirerek, şöyle konuştu:
“Safranbolu’nun en hoş göründüğü, Safranbolu’nun başındaki altın taç Hükümet Konağının bulunduğu kaledeyiz. Kale 8 bin metrekarelik bir alana kurulmuş. Burada Hükümet Konağı, cezaevi ve cephanelik binası var. Ayrıyeten burası Safranbolu’nun 360 derece görüldüğü bir yer. Burada hem mutluluğun fotoğrafını yaparsınız hem de 224 yıldan beri çalışan, Türkiye’nin birinci ve en eski kuleli saatini de gözlemleyebilirsiniz. Yarım ve tam saatlerde günde 160 sefer tını ile bize vakti muştular. Bu türlü bir kentte yaşarken hem vaktinin ayırdına varırsınız hem de keyifli olmak için daha evvelki jenerasyonların daha sonraki kuşaklara bıraktığı bir uygarlık göstergesinin keyfini sürdürürsünüz.”
“Sadrazam İzzet Mehmet Paşa Safranbolu’ya hizmet kervanını başlattı”
Padişah 3. Selim devrinde İzzet Mehmet Paşa’nın sadrazamlık vazifesine getirildiği vakit memleketi Safranbolu’ya da hizmet kervanı başlattığını anlatan Aytekin, sadrazamın birinci evvel kendi ismiyle anılan camiyi yaptırırken “Herkesin meskenine ve cebine saat armağan edeceğim.” dediğini aktardı.
Aytekin, cami ile saat ortasındaki ilginin evvelce halk tarafından pek anlaşılamadığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Caminin inşaatı bittikten sonra ‘Paşam saatten ses seda yok.’ deniyor. Paşa, 1797’de İngiltere’den getirdiği saati, bu zirveye kule inşa ederek herkesin sesini duyabileceği bir yerde saat kulesini yaptırıyor. Saatimizin en kıymetli özelliği zembereksizdir. Tartıyla çalışır. 9 günde bir kurulur. İki sarkaca bağlı olan tartılardan biri saatin çalışmasını, biri de gongun vurulmasını sağlar. Günün tam ve yarım saatlerinde vakti bize muştular. 12’de 12 kez yarımlarda bir sefer vurmak suretiyle 1797’den bu yana çalışmakta.”
Memurlar
