Sıhhat Bakanlığı Bilim Şurası üyesi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Uzmanı Prof. Dr. Levent Akın, pandemi planında vilayetlerde İl Pandemi Konseyleri ve Genel Hıfzıssıhha Kanunu’na nazaran Vilayet Hıfzıssıhha Heyetleri olduğunu söyledi. Akın, olağanda bu heyetlerin salgın konusunda vilayetlerde karar verme yetkisine sahip olduklarını hatırlatarak, “Ancak o denli bir salgınla karşılaştık ki, bilinmeyeni çok fazla ve nasıl yayıldığı konusunda tereddütler var. Bugün geldiğimiz noktada vilayetlerin birbirinden farklı özellikleri var. Hem hayat özellikleri farklı hem de var olan tehdit, hastalığın boyutları vilayetten ile değiştikçe hadise sayıları da değişiyor. Bütün Türkiye çapında tıpkı kararları uygulayacağımıza vilayetlerde durumlar ağırlaşırsa, biraz daha tedbirleri sıkılaştırma, şayet durumları iyileşirse biraz daha tedbirleri gevşetme konusunda karar alma yetkisine sahip bu kurullar” dedi.
‘İLLER KARAR VERİR KANISINA SAHİBİZ’
Akın, bununla ilgili çalışmaların sürdüğünü kaydederek, “Elimizde bununla ilgili kâfi bilgi ve eleman da var. Bu türlü bir karar daha yerinde olur üzere geldi. Ticari özelliği çok az olan bir ilin esnaf özellikleriyle, çok ömrün sürdüğü bölgelerdeki esnaf özellikleri farklı olabiliyor. Buna nazaran vilayetlerin kıymetlendirilmesi en iyi olur diye düşünüldü. Bu husus oldukça bir vakittir konuşuluyor. Şu an olaylar artış eğiliminde; lakin yeniden de vilayetler buna nazaran karar verir diye bir kanıya sahibiz. Şu an çalışmalar sürüyor, uygulamaya geçtiğinde de herkesin haberi olacak” diye konuştu.
NÜFUSA NAZARAN HADİSE SAYISI DEĞRELENDİRMESİ
Akın, vilayetler özelinde önlemleri artırma ve azaltmanın hadise sayıları ve test pozitifliklerindeki değişim ile ölçüleceğini tabir ederek, “Bazen hafta sonlarında hastanelere müracaat daha az. Olay sayılarında ve test sayılarında azalmalar oluyor. 100 tane test yapıyorsanız, bunların kaç tanesi olumlu çıkıyor. Buna nazaran siz toplumdaki hastalık yükünü almayabilirsiniz. Ayrıyeten ilin nüfusu 1 milyonsa 100 hadise olmasıyla, ilin nüfusu 200 bin iken 100 olay olmasında hastalık yükü birebir olmadığı için biz yeniden vilayetlere özel ‘insidans’ dediğimiz ‘nüfusa nazaran yeni olay sayısı’ üzere bir kıymetlendirme yapmayı planlıyoruz. Lakin bunlar şu an mutlaklaşmış değil, üzerinde çalıştığımız hususlar. Birkaç gün içerisinde kesinleşecek” tabirlerini kullandı.
‘YEREL İDARELER DAHA RASYONEL KARAR VEREBİLECEK’
Akın, şu devirde makul bölgeler kendi bölgelerindeki hastalık yüküne nazaran restoranlar ve kafeler üzere yerlerin açılışı konusunda karar verebileceğini vurgulayarak “Örneğin, İstanbul ile Erzincan’ı bu manada karşılaştırmak çok hakikat olmayabilir. Mesela İstanbul’da Şile ile Kadıköy birebir oranda olay yüküne sahip midir? O vakit Şile’deki lokal idareyle Kadıköy ya da Şişli’deki mahallî idareler daha akılcı daha rasyonel karar verebilirler. O vakit ‘A’ vilayetinde muhakkak bölgelerde muhakkak işletmeler açık olacak yahut hastalık yükü yüzünden ‘B’ vilayetinde bu tip yerlerin tamamı kapalı olacak. ‘Yerinde karar’ dediğimiz periyot burada devreye girecek. Bunun için yalnızca restoranlar değil, okullar ya da toplu hayat alanları ile ilgili kararları da verebilirler” diye konuştu.
‘İSTANBUL’DAKİ DERT TEDBİRLERE UYULMAMASI’
Akın, İstanbul’da olay sayılarındaki artışa da dikkat çekerek, “İstanbul’daki eza tedbirlere uyulmaması, tedbirlerin yeteri kadar denetlenmemesi ve toplumun bu hususta ihmalkar, umursamaz davranmasıdır. Dünyadaki ve Türkiye’deki olay sayıları bilhassa Avrupa bölgesinde artmış durumdadır. En yakınımızdaki komşumuz olan Yunanistan’ı düşünün; Atina’da 18 günlük sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Tehdit bütün dünyada sürdüğü için İstanbul’daki o hareketliliğin bir formda toplumu gözeterek denetimli bir biçimde düzenlenmesine muhtaçlık var. Elbette eğlenmek, toplumsal ömür hakkımız; lakin o denli bir tehdit ile karşı karşıyayız ki; ‘su uyur, düşman uyumaz’ üzere virüs yakaladığı anda yayılmayı sürdürüyor” dedi.
Memurlar
