– Yöneticilik durumlarındaki bayanların oranı 2012’de yüzde 14,4 iken, 2019 yılında yüzde 17,5’e çıktı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleri 2010-2019 bilgilerini açıkladı.
Buna nazaran, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk sonu baz alındığında, 2010’da yüzde 16,9 olan yoksulluk oranı, 2019’da 2,5 puan azalarak yüzde 14,4’e geriledi.
Yoksulluk riski olan çalışan nüfusun oranı ise 2010’da yüzde 17,9 iken 2019’da 4,7 puan azalarak yüzde 13,2 oldu. Yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altındaki bireylerin oranı, 2010’da yüzde 65,7 iken 2019’da 25,9 puan azalışla yüzde 39,8 olarak gerçekleşti.
Anne mevt oranı, 2010’da 100 bin canlı doğum başına 16,7 iken 2019 yılında 13,1’e geriledi. 5 yaş altı mevt suratı 2010’da 1000 canlı doğum başına 15,5 iken 2019’da 11,2 oldu. Birebir devirde neonatal vefat suratı da 100 canlı doğum başına 7,6’dan 5,7’ye düştü. 15-19 yaş kümesinde 1000 bayan başına düşen adölesan doğurganlık suratı 2010’da 33,8 iken, 2019’da 16,7 olarak kayıtlara geçti.
15 yaş ve üzeri bireylerin tütün kullanım oranı 2010’da yüzde 29,5 iken, 2019’da yüzde 31,3 olarak belirlendi. 2019’da erkek bireyler ortasında tütün kullananların oranının, bayan bireyler ortasında tütün kullananların oranının yaklaşık 2,5 katı olduğu görüldü.
– Okul tamamlama oranlarında artış
İlkokul, ortaokul ve ortaöğretim tamamlama oranları 2014’te sırasıyla yüzde 97,7, yüzde 94,1 ve yüzde 58,8 iken 2019’da yüzde 98,6, yüzde 97,7 ve yüzde 70,3 olarak sıralandı. 5 yaş net okullaşma oranı 2015’te yüzde 67,2 iken 2019’da 7,9 puan artarak yüzde 75,1 olarak gerçekleşti. Tıpkı periyotta okul öncesi net okullaşma oranı ise yüzde 55,5’ten yüzde 71,2’ye yükseldi.
Bir program lisanında kod yazma yeteneğine sahip gençlerin (16-24 yaş) oranı 2010’da yüzde 5,7 iken, 2019’da yüzde 7,5 oldu. Tıpkı devirde yetişkinlerde (16-74 yaş) ise bu oran, yüzde 2,8’den yüzde 3,2’ye yükseldi.
20-24 yaş kümesinde olup 18 yaşından evvel evlenmiş bayanların oranı 2010’da yüzde 8,2 iken 2019’da yüzde 5,1’e geriledi.
Mahallî idarelerdeki bayanların sandalye oranı 2014’te yüzde 9,9 iken 2019’da yüzde 10,1 oldu.
Yöneticilik durumlarındaki bayanların oranı 2012’de yüzde 14,4 olarak kaydedilmişti. 2019’da bu oran yüzde 17,5’e yükseldi. Sanayi ve hizmetler kesimlerinde bu oran, 2012’de sırasıyla yüzde 10,2 ve yüzde 17,9 iken, 2019’da yüzde 10,8 ve yüzde 22,7 olarak hesaplandı.
Emniyetli halde arıtılmış evsel ve endüstriyel atık su oranı 2010’da yüzde 72,8 iken 2018’de 8,1 puan artarak yüzde 80,9’a çıktı.
İmalat endüstrisinde vakit içinde su kullanım verimliliği 2010’da metreküp başına 0,159 dolar iken 2018’de metreküp başına 0,182 dolar oldu.
Yenilenebilir güç ve atıklardan elektrik gücü üretiminin oranı 2010’da yüzde 26,4 iken 2019’da yüzde 43,9’a yükseldi. Toplam son güç tüketimindeki yenilenebilir güç hissesi 2010’da yüzde 9,9 iken 2019’da yüzde 7,6’ya geriledi. Heyeti halde yenilenebilir güç üretim kapasitesi 2010’da kişi başına 235,2 vat iken 2019’da kişi başına 538,4 vat seviyesine yükseldi.
Örgün ve yaygın eğitime devam etmeyen ve rastgele bir işte de çalışmayan 15-24 yaş kümesindeki fertlerin oranı 2010’da yüzde 32,3 iken 2019’da yüzde 26 olarak gerçekleşti. Toplumsal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların toplam istihdamdaki oranı 2010’da yüzde 43,3 iken 2019’da yüzde 34,5 oldu.
– Araştırmacı sayısı arttı
Araştırma ve geliştirme harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içindeki hissesi 2010’da yüzde 0,79’du. Bu oran 2019’da yüzde 1,06 olarak gerçekleşti. Tam vakit muadili cinsinden bir milyon nüfus başına düşen araştırmacı sayısı ise 2010’da 880 iken 2019’da 1641 oldu.
İmalat endüstrisi katma pahasının GSYH içindeki hissesi 2010’da yüzde 15,1 iken 3,2 puan artışla 2019’da yüzde 18,3’e çıktı. İmalat endüstrisi istihdamının toplam istihdam içindeki oranı ise 2010’da yüzde 18,7 iken 2019’da yüzde 18,4 olarak belirlendi.
Türkiye için toplam sera gazı emisyonu 2010’da 398,9 milyon ton karbondioksit muadili iken 2018’de 520,9 milyon ton karbondioksit muadili olarak ölçüldü. 2018 yılı emisyonlarında karbondioksit muadili olarak en büyük hissesi yüzde 29 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı bölümü ve yüzde 26 ile imalat endüstrisi kaynaklı emisyonlar oluşturdu.
Parklar, rekreasyon alanları, kent parkları, bahçeler, meydan ve plazalar üzere kamuya açık alanlar ile cadde ve sokaklara ayrılmış alanlardan oluşan kamu kullanımına büsbütün açık, yapılaşmış alanların kentlerdeki ortalama hissesi Türkiye’de yüzde 13,56 olarak ölçüldü. Bu oranın en yüksek olduğu vilayet yüzde 21,1 ile İstanbul, en düşük olduğu vilayet ise yüzde 6,2 ile Bingöl oldu.
Ormanlık arazinin toplam arazi büyüklüğüne oranı 2010’da yüzde 27,1 iken 2019’da 2,1 puan artarak yüzde 29,2’yi buldu. Birebir devirde olağan kapalı ormanlık alanın toplam arazi büyüklüğüne oranı yüzde 14,6’dan yüzde 16,8’e yükseldi.
– Genç ve bayan milletvekili oranı arttı
Türkiye Büyük Millet Meclisindeki (TBMM) genç milletvekillerinin (45 yaş ve altı) oranı 2011’de yüzde 28,4 iken 2018’de yüzde 29,8 oldu. Tıpkı periyotta bayan milletvekillerinin oranı ise yüzde 14,4’ten yüzde 17,3’e yükseldi.
Milletvekili seçilme yeterliliğine sahip gençlerin TBMM’deki temsiliyeti 2011’de 0,88 iken 2018’de azalarak 0,69 olarak gerçekleşti. Tıpkı devirde milletvekili seçilme yeterliliğine sahip bayanların TBMM’deki temsiliyeti 0,28’den 0,34’e çıktı.
İnsan ticareti mağdurlarının sayısı 2010’da 58 iken 2019’da 215’e yükseldi. 2019’da insan ticareti mağdurları en fazla yüzde 68 ile 18-35 yaş kümesinde yer yer alırken, insan ticareti mağdurlarının içinde bayan mağdurların oranı yüzde 91 oldu.
Cezaevindeki karar giymemiş tutukluların oranı 2010’da yüzde 27,4 iken 2019’da yüzde 15,9’a geriledi.
– Kalkınma yardımları arttı
Türkiye’nin donör ülke olarak gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelere yapmış olduğu net resmi kalkınma yardımlarının toplam ölçüsü 2010-2019 periyodunda yaklaşık 9 kat artarak 2019’da 8 milyar 667 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye’nin yaptığı insani yardımlar 2010’da 153 milyon dolar iken 2019’da 7 milyar 541 milyon dolara ulaştı. Net resmi kalkınma yardımlarının GSYH içindeki hissesi ise 2010’da yüzde 0,12 iken 2019’da yüzde 1,14’e yükseldi.
Son 3 ay içinde internet kullanan bireylerin oranı 2010’da yüzde 37,6 iken 2019’da yüzde 74 oldu. Bu oran 2019’da erkeklerde yüzde 80,4, bayanlarda ise yüzde 67,6 olarak belirlendi. Cep telefonu kullanan bireylerin oranı ise 2019’da yüzde 93,5 olarak saptandı. Bu oran erkeklerde yüzde 96,9, bayanlarda ise yüzde 90,2 olarak belirlendi.
Memurlar
