SORU: Merhaba, Kamuda 1992 yılında emekçi olarak işe başladım bir yıl sonra kurum içi imtihanla memur oldum, SGK sistemden baktığımda personellik mühleti değerlendirilmedi görünüyor kıymetlendirme süreci emekli süreçleri sırasında mı yoksa evvelce mi yapılmalı?
YANIT: Personel iken memurluğa geçenlerin intibak, emekli ikramiyesi, hizmet bütünleşmesi süreçleri nasıl olur? Sorunuz özelinde ve durumunuzla ilgili karşılaşılması mümkün öteki çalışanlarda olacağından mevzuyu genel olarak değerlendirmekteyiz.
Hizmet bütünleşmesi emekliliğe yakın bırakılmamalıdır. 2008 yılı Ekim ayından evvel çalışmaları olanlar hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu, 2829 sayılı Toplumsal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun kararları uygulanmaya devam edilmektedir.
Bu Kanunlar dikkate alınarak değerlendirmelerimizi, intibak, ikramiye/kıdem tazminatı, hizmet birleştirme başlıkları altında yapmaktayız.
1-İntibak süreçleri istikametiyle;
Memurların, memurluk öncesinde ister özelde ister kamuda geçsin sigortalı hizmetleri memurların kimi istisnalar hariç külliyen ek göstergeyi etkilemeyen emekli keseneğine temel aylık intibakında kıymetlendirilir.
Kimi müddetlerde, memurların meslekleri ile geçmesi kuralıyla makul bir kısmı memurların ek göstergeyi etkileyen kazanılmış hak aylık intibaklarında kıymetlendirilir.
Bu durumlar büsbütün genel olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda, birtakım hallerde de özel kanunlarda belirlenir. Örnek olarak 4 B kontratlı statüde iken memurluğa geçenlerin bu statüde sigortalı olarak geçen mühletleri kazanılmış hak aylık intibaklarında değerlendirilmekte, bu durum kararnamelerde (632 sayılı KHK) ve kanunlarda (6495 sayılı Kanun) belirtilmiş bulunmaktadır.
İntibak açısından genel kıymetlendirmemiz:
Devlet memurluğuna geçiş yapmış olan şahısların kamuda geçen sigortalı müddetlerinin kıymetlendirilmesi vakit zaman kanun ve kanun kararında kararnamelerle yapılmıştır. Lakin, devlet memurluğu nasıl kamuda geçen müddetleri kapsıyor ise, kamuda geçen sigortalı mühletler de yeniden bir kamu hizmeti olarak görülmelidir. Bu nedenle, üstte yer alan tarihler dışında devlet memuru olmuş şahısların de kamuda geçen sigortalı müddetlerinin tamamının kazanılmış hak aylığında kıymetlendirilmesi tarafında bir yasal düzenlemenin yapılması ve bu düzenlemenin süreklilik kazanan bir düzenleme olması gerektiği ve bunun da mecburî bir muhtaçlık olduğunu değerlendirmekteyiz. Bu kıymetlendirme sürecinin yapılması memur emekliliğini bekleyen bireyler için avantajlı bir durum olacak, hem emekli aylık, hem emekli ikramiyelerini olumlu etkileyecektir.
2-Emekli ikramiyesi/kıdem tazminatı tarafıyla;
Personel iken memurluğa geçenler personel olarak geçen müddetlerine karşılık 1475 sayılı İş Kanunu Unsur 14 kararında bu durum yer almadığından kıdem tazminatı alamazlar, bunun için de tıpkı işyeri yahut farklı işyeri olma durumuna nazaran de memurluktan emeklilikte sigortalı hizmetlerine karşılık emekli ikramiyesi ödenip ödenmeyeceği belirlenir.
a- Tıpkı işyerinde memur olarak misyona başlanılması:
Genel olarak, tıpkı işyerinde personel iken çalışanlar, birebir işyerinin açmış olduğu imtihan, idare konseyi kararı vb. üzere süreçlerle memur olarak misyona başlayabilmektedirler. Bu biçimde atanabilmesi içinde çalışanlar istifa etmekten fazla patronlar personellerin çalışma mukavelelerini iptal etmek durumunda kalabilmektedirler. İstifa ettiklerinde emekçilerin kıdem tazminatı hakları şayet 1475 sayılı Kanun Unsur 14 kararındaki kurallara girmiyorsa ödenmemektedir. Lakin, patronlar memur ataması yapabilmesi için emekçilerin kontratlarını fesh etmek durumunda kalacaklarından, işçilikte geçen müddetlerine emekli olduklarında emekli ikramiyesi ödenebilmesi hakkı ortaya çıkmaktadır. Bu durumda olanların personellik mühletlerine emekli ikramiyesi ödenmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.
b- Birebir işyeri dışında diğer bir işyerinde vazifeye başlanılması:
Emekçiler çalıştıkları işyerinden diğer bir işyerinin açmış olduğu imtihan vb. üzere süreçler sonucunda memur olarak misyona başlamışlarsa işçilikten istifa etmek suretiyle ayrılmış olacaklardır ve şayet istifa nedeni de 1475 sayılı İş Kanunu Unsur 14 kararındaki kurallara giriyorsa kıdem tazminatı alabileceğini, aksi halde memurluğa geçtikten sonra memurluktan da emekli olması halinde bu mühletlerine karşılık rastgele bir fiyat alamayacağını değerlendirmekteyiz.
Kıdem tazminatı/emekli ikramiyesi konusunda kıymetlendirmemiz;
Kamu emekçileri istifa ettiklerinde kıdem tazminatı almaya hak kazanmışlarsa, kıdem tazminatları almakta oldukları fiyatlara nazaran belirlenmektedir. Lakin, istifa edip tıpkı kurumda yahut farklı kurumda memur olarak atandıklarında kıdem tazminatı almamışlarsa, memur olarak emekli olduklarında, hesaplama aldıkları fiyatlar üzerinden yapılmayıp, memur emekli ikramiyesi hesaplama sistemine dahil olmalarıdır. Çünkü memurlar için emekli ikramiyesi hesaplama sistemi aldıkları vazife fiyatları üzerinden yapılmamaktadır. Bu halde uygulama çalışanın alacağı fiyatı azaltmaktadır.
3-Sigortalı müddetlerin memurluk hizmeti ile bütünleştirilmesi istikametiyle;
Hizmet bütünleşmesi ne vakit yapılmalıdır? Memur, hizmet birleştirme sürecini emeklilik sonuna bırakmamalıdır. Sitemizde de vakit zaman değerlendirdiğimiz ve sıkça sorulara muhatap olan bir mevzudur. Kıymetlendirmemiz memurluk hizmetine başlar başlamaz memurun daha evvel çalışmış oldukları personellik, esnaflık üzere müddetlerinin bütünleştirilmesi gerekir, bu bütünleşme sürecinin 5434 sayılı Kanun ek husus 18 kararı ve 657 sayılı Kanun unsurları uyarınca bir gereklilik olduğunu söyleyebiliriz.
Açıklamalarımız bağlamında durumunuzu kıymetlendirmemiz;
Sigortalı çalışmalarınızın Kurumunuz tarafından/Kurumunuz kanalıyla Toplumsal Güvenlik Kurumundan istenmesi ve bu sürelerinizin ek göstergeyi etkilemeyen emekli keseneğine temel aylık intibakında değerlendirmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz. Şayet mesleksel olarak geçmiş bir müddetiniz varsa bu sürenizin de 657 sayılı Kanunun 36. unsurunda belirtilen kısmının kazanılmış hak aylık intibakında değerlendirmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz. Bu bahiste bugüne kadar hakkınızda hiçbir süreç yapılmamışsa Kurumunuzun ilgili ünitesine müracaat etmenizi tavsiye edebiliriz.
Ayrıyeten Sigortalı sürelerinize karşılık bir kıdem tazminatı almadığınızı değerlendirmekteyiz, emeklilik esnasında da SGK tarafından bu süreleriniz de dikkate alınarak her tam hizmet yıllarınıza karşılık kıdem tazminatı hesaplama sistemi dahilinde olmayıp emekli ikramiyesi hesaplama sistemi dahilinde emekli ikramiyesi ödenmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.
Memurlar
