– Besin Komitesi’nde, her kurumun besin fiyatlarındaki artışın önlenmesi için yapacağı iş birliğinin çerçevesi belirlenirken, gümrük vergilerinden fiyat kontrollerine uygulanan pek çok önlemin sıkılaştırılması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın birçok besin eserinde yaşanan fiyat artışlarının önlenmesi için iktisat idaresine talimat verdiği kamuoyuna yansırken, ilgili bakanlıklar da harekete geçti.
Besin Komitesi’nin, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın başkanlığında yapılan toplantısında, her kurumun besin fiyatlarındaki artışın önlenmesi için yapacağı iş birliğinin çerçevesi belirlendi.
Komite, besin fiyatlarındaki gelişmeleri kıymetlendirmek ve bu fiyatların enflasyon üzerindeki tesirlerine ait tedbir almak emeliyle oluşturulurken, dönemsel olarak yapılan toplantılarda, o süreçteki fiyat gelişmeleri ile mevsimsel tesirler ele alınıyor. Toplantılarda, bilhassa tarımda mevsimsellikten kaynaklı tesirleri azaltacak, besin fiyatlarında kalıcı düşüş sağlayacak, tarım üretiminde maliyetleri düşürecek yapısal dönüşüm adımları şekillendiriliyor.
– Haksız fiyat artışına heyet tedbiri alındı
Hükümet, besin fiyatlarındaki artışa ait olarak kontrol başta olmak üzere pek çok idari önlemi alıyor. Bu kapsamda üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik her türlü önlemi almak gayesiyle geçen yıl Haksız Fiyat Kıymetlendirme Şurası oluşturuldu. Ticaret Bakanlığı 81 vilayette market, pazar yeri, çarşı ve toptancı hallerinde fahiş fiyat artışlarına yönelik kontroller gerçekleştirirken, denetleme sonucu elde edilen tespitler Haksız Fiyat Kıymetlendirme Heyeti tarafından bedellendiriliyor. Haksız fiyat artışında bulunduğu tespit edilenler hakkında 10 bin 911 liradan 100 bin 910 liraya, stokçuluk faaliyetinde bulunduğu belirlenenlere ise 54 bin 555 liradan 545 bin 550 liraya varan idari para cezası yaptırımı uygulanıyor. Bakanlık, vatandaş müracaatları ve resen yapılan çalışmalar sonucunda kontrollerini gerçekleştiriyor.
– Rekabet Kurumu da takipte
Rekabet Kurumu da yaş meyve ve zerzevat başta olmak üzere besin piyasasında rekabeti bozucu hareketlerde bulunan kişi ve kurumlar (üretici, aracı, taşımacı, en son satıcı üzere her türlü aktör) hakkında devreye giriyor. Fiyat atışları ve artışa katkı sağlayan tüm aktörleri yakından takip eden Kurum, kelam konusu kişi ve kurumlar hakkında Rekabet Kanunu ile belirlenen idari para cezalarının uygulanacağını duyurmuştu.
Gelir Yönetimi Başkanlığı da besin unsurları yanında kimi temel tüketim eserlerinde haksız fiyat artışı ve stokçuluk yapanları yakından takip ediyor. Başkanlık, kelam konusu mükelleflerin faal formda takip edilmesi emeliyle, Vergi İrtibat Merkezinde ihbar çizgisi (189) kurdu. Başkanlığın internet sitesi “gib.gov.tr”den erişilebilecek formda “Haksız Fiyat Artışı ve Stokçuluk İhbar Bildirimi” menüsünü de devreye aldı. Başkanlık, vergi dairelerindeki kontrol grupları aracılığıyla besin ve temel gereksinim gereçlerinin satışı üzere alanlarda faaliyette bulunan mükellefler nezdinde haksız fiyat artışı ve stokçuluk mevzularında kontrol de yürütüyor. Birtakım mükellefler de ilgili mevzuat kapsamında süreç yapmak üzere vilayet ticaret müdürlüklerine bildiriliyor.
Mali Hataları Araştırma Heyeti (MASAK) da bilhassa salgın sürecinde yaşanan fiyat artışları üzerine, kimi besinler, temel gereksinim hususları, hijyen eserleri ve birtakım tıbbi ekipmanlar ile ilgili haksız fiyat artışı ve stokçuluk yapan firmalar hakkında inceleme başlatmıştı. Heyetin, kelam konusu vazifesine gereksinim duyulması halinde devam etmesi bekleniyor.
– Dış ticaret tedbiri alınıyor
Hükümet, besin fiyatlarındaki artışa ait olarak, gerekmesi halinde dış ticaret tedbirlerini de devreye alıyor. Buna nazaran, arz kaynaklı problem ya da stokçuluk nedeniyle fiyat artışları nedeniyle kelam konusu eserin ithal edilmesi yoluna gidilirken, bu eserlere yönelik gümrük vergileri de süreksiz olarak düşürülüyor. Geçen yıl ayçiçeği üzere eserlerde gümrük vergileri yoluyla arz-talep istikrarının yönetilmesi için tedbir alınmıştı.
Tekrar arz zahmeti yaşanan eserlerde ihracatının ön müsaadeye bağlanmasına yönelik önlemler de alınıyor. Bu kapsamda, geçen yıl limon, patates ve soğan üzere ziraî eserlerin ihracatı Tarım ve Orman Bakanlığı ön müsaadesine bağlanmıştı.
Besin fiyatlarını etkileyen, yem, lojistik, aracılık fiyatları üzere maliyetleri de yakından takip edilirken, gerekirse vergi düzenlemeleri ve ziraî takviyeler yoluyla bu alanda tedbir alınıyor.
Öte yandan tonlarca ziraî eserin, saklama ve nakliye basamaklarında zayi olduğu tespit edilirken, bu eserler de fiyat artışı olarak tüketiciye yansıyor. Bu eserlerin belirlenen standartlara nazaran taşınması için de tedbir alınırken, ziraî eserlerin, uygun ambalajlarda ve soğutmalı araçlarda taşınması teşvik ediliyor.
Memurlar
