Türkiye Varlık Fonu (TVF) İdaresi AŞ Genel Müdürü Zafer Sönmez, Fon’un kendisine devredilen hiçbir şirketi satmadığını, rehin vermediğini, rastgele bir krediye de bahis etmediğini söyledi.
TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda, Türkiye Varlık Fonu İdare Anonim Şirketi ile Türkiye Varlık Fonu’nun 2019 Yılı Mali Tabloları ve Faaliyetleriyle İlgili Kontrol Raporu’nun görüşmelerinde Fon İdaresi AŞ Genel Müdürü Sönmez sunum yaptı.
TVF’yi varlığa dayalı bir kalkınma fonu olarak tanımladıklarını belirten Sönmez, “TVF muhakkak Türkiye Hazinesi yahut bütçesini fonlamak üzere kurulan bir kurum değildir. Türkiye Varlık Fonunu devletin yatırım yapan bir kolu olarak dizayn etmeye çalışıyoruz.” diye konuştu.
TVF’nin, devletin stratejik ve büyük ölçekli yatırımlarını yapmaya çalışan bir kurum olmak zorunda olduğunu lisana getiren Sönmez, TVF’nin, konsolide ettiği şirketlerin nakdine ve mal varlıklarına da dokunmadığını vurguladı.
İki yıllık devirde yapılan faaliyetlere ait bilgiler veren Sönmez, şunları kaydetti:
“Varlık Fonu, kendisine devredilen hiçbir şirketi satmamıştır, rehin de vermemiştir, rastgele bir krediye de husus etmemiştir. Çok net söylüyorum; bir kısmını halka arz edip kıymet yaratabilir misiniz? Borsa ile ilgili mesela… Açıkladık, bundan sonra da olabilir. Kamunun denetimini vermek üzere niyetimiz yok. Tam zıddı bu idarenin tek maksadı, devletin teşebbüsçü statüsünü tekrar sahneye koymaktır. Bilhassa 2008 küresel finansal krizi ve 2020’deki pandemi krizinde çok net ortaya çıkan bir şey var; devlet şayet stratejik alanlardan elini geri çekerse o alanlarda çok net zorlanıyoruz. Mesela sıhhat, eğitim, tarım, teknoloji, savunma, altyapı… Bunların hepsi değerli alanlar. Biz özel kesime muhakkak rakip değiliz lakin özel dalı tamamlayıcı, özel dalı geliştirici bir rol edinmek zorundayız.”
Bankaların altında, bedelini bulmayan bir kısım şirketleri de yeni bir modelle piyasaya sürmeyi düşündüklerini söyleyen Sönmez, Türkiye Sigortanın bunun net örneklerinden birisi olduğunu tabir etti.
TVF’nin kontrol yapısına ait bilgi aktaran Sönmez, TVF’nin 2019 yılı konsolide bilanço büyüklüğünün yüzde 90’ının Sayıştay kontrolüne tabi olduğunu belirtti.
– Petrokimya, maden ve güç projeleri
Varlık Fonunun ana hedeflerinden birinin Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin yapmakta zorlandığı, bilhassa de cari açığa direkt tesirde bulunan dallara dönük büyük yatırımları gerçekleştirmek, bunu yaparken de yabancı sermaye çekmek, finansmanını ayarlamak olduğunu anlatan Sönmez, projeler ortasında yer alan petrokimya bölümü ve petrokimya kümelenme projesine ait bilgi verdi.
Türkiye’de 2019 sayılarına nazaran 17,1 milyar dolarlık maden ithalatının bulunduğunu lisana getiren Sönmez, “Türkiye Cumhuriyeti, maden bölümünde özel dalın yapamadığı alanlarda bir ölçek olarak bunu koymak zorunda. Güç Bakanlığımızla entegre bir yapı kurmaya çalışıyoruz.” diye konuştu.
Sönmez, ülke geneline yayılmış olan maden ruhsatlarında altın, bakır, gümüş, kurşun, çinko, demir, krom üzere madenlere yönelik arama-geliştirme faaliyetlerinin sürdürüldüğünü kaydetti.
Afşin C Elektrik Üretim Tesisi Projesi için yabancı yatırımcılarla görüştüklerini tabir eden Sönmez, bu projeye kıymet verdiklerini, bunun jenerasyon yol projesinin de bir uzantısı olması gerektiğini düşündüklerini söyledi.
– Türkiye Sigorta
Türkiye Sigortanın 5 aylık bir şirket olduğunu fakat beş ayda kamuda Türk şirketleri tarafından sigortalanamayan pahaları sigortalar hale geldiğini vurgulayan Sönmez, şöyle konuştu:
“Daha evvel bizim gemilerimiz, uydumuz, kuyularımız, bunları Türkiye sigorta kesimi sigortalayamıyordu. Türkiye Sigorta bunları yapar hale geldi. 5 aylık bir şirketin karı 2,5 milyara gelmiş durumda. Tam entegrasyon sağlanmamasına karşın daha operasyonel. Türkiye Sigorta, sigorta kesiminde bugün en büyük yapı. Bunun çok daha büyük olup bölgesel bir başkan olması gerektiğini düşünüyoruz. Yani Doğu Avrupa, Kuzey Irak, Suriye, Gürcistan, Kuzey Afrika, bu bölgelerde sigorta faaliyetlerini risk alarak garanti kapasitemizi artırarak büyüteceğimize inancımız tam. Hakikaten halk düzeyinde de kabul edilen bir sigorta şirketi olduğunu görüyoruz beş aylık gelişmelerde.”
Sönmez, kamu bankalarının sermaye yapılarının güçlendirilmesi ve yeterliliklerinin desteklenmesi maksadıyla çekirdek sermayelerinin 2019’da toplam 3,7 milyar avro artırıldığını kaydetti.
Türkcell konusunun piyasada çok konuşulduğunu belirten Sönmez, bu mevzuda atılan adımları anlattı. Sönmez, “Bizim inancımız, Türkcell’in pahasını 2-3 kat yapabileceğimizi düşünüyoruz dolar bazında. Bunu da pay hareket fiyatı belirtiyor. Pay fiyatı yavaş yavaş artıyor.” dedi.
Zafer Sönmez, Türkcell’in, Türkiye Varlık Fonunun stratejik yatırımlarından birisi olduğuna işaret ederek, “Türkiye Varlık Fonu neden Türkcell’e yatırım yapıyor? Zira biz yüksek teknoloji şirketlerine yatırım yapmak zorundayız. Türkcell, Türkiye’nin dijitalde önder şirketidir.” diye konuştu.
– Borsa İstanbul
Borsa İstanbul konusundaki tartışmalara da değinen Sönmez, “Türkiye Varlık Fonu, kendisine devredilen Borsa İstanbul paylarını satmamıştır. 2015’te Avrupa Yatırım Kalkınma Bankasının aldığı yüzde 10’luk hisseyi bize geri satma isteğini geri çevirmedik. Girdiği yatırım maliyetinden geri aldık. Biz Aralık 2019’da 122,5 milyon dolara aldığımız hisseyi, Kasım 2020’de halka arza hazırlık emelli, yeniden stratejik bir borsa yatırımcısı olan Katar Yatırım Otoritesine 200 milyon dolara sattık. Dolar bazında yüzde 63 getiri sağlandı.” formunda konuştu.
İstanbul Finans Merkezi’ne ait medyada çok fazla haberlerin geçtiğini lisana getiren Sönmez, buna hiçbir vakit inşaat projesi olarak bakmadıklarının altını çizdi.
TVF’nin, toplam mal varlığına nazaran borcunun çok düşük olduğunu tabir eden Sönmez, “Bizim sermayemiz 2019’da 33 milyar dolar civarında. Bu 33 milyar dolara karşı aldığımız finansal borç 1 milyar avro. 2019 prestijiyle rastgele bir borcumuz yoktur. TVF, krediyi yalnızca yatırımları için kullanır. Rastgele bir biçimde devletin bütçesini fonlamak isteyen bir yapı değildir.” dedi.
Sönmez, TVF olarak emellerinin, Türkiye’nin stratejik ve büyük şirketlerine yatırım yapmak, devletin yapısal mevzularında sermayedar olarak bulunmak, bu manada her devirde şeffaflaşmayı da artırmak olduğunu belirterek, “Her şeyi açık açık konuşmak gerektiğini düşünüyoruz. Varlık Fonu İdare Heyeti ve yöneticileri olarak bütün hedefimiz Türkiye’ye paha katan bir yapı oluşturmak. Bu yapı devletin ana fikrinden uzak bir yapı değildir. Devletin ana kanısını uygulamaya çalışan bir yapıdır.” sözünü kullandı.
Memurlar