Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Van Kedisi Araştırma ve Uygulama Merkezinde müdafaa altına alınan Van kedileri, “milletlerarası sıhhat karnesi” ile sahiplendiriliyor.
Duygusallığı, cana yakınlığı, beyaz ipeksi kürkü, aslan yürüyüşü, kabarık kuyruğu, farklı göz renkleri ve suya düşkünlüğüyle kentin en değerli bedellerinden olan Van kedisinin jenerasyonunun korunması ve sayılarının artırılmasına yönelik çalışmalar sürüyor.
Bu hedefle YYÜ bünyesinde kurulan “Kedi Villası”nda itinayla korunan ve tüm bakımları yapılan Van kedileri, her yıl kente gelen binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecinde de kaldıkları odalar daima dezenfekte edilerek, mama kapları ve yatakları nizamlı yıkanarak korunan kedilerin sayılarının artırılması emeliyle Van Kedisi Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde bilimsel çalışmalar yürütülüyor.
Kuşağının korunması ve sayılarının artırılması için “Her meskene bir Van kedisi” projesinin başlatıldığı merkezde, kediler için memleketler arası geçerliliği olan “sağlık karnesi” hazırlanıyor.
İsmi, ırkı, cinsiyeti, göz rengi, doğum tarihi, kuyruk özelliği, rengi, işitme durumu, kimlik ve cip numarası üzere bilgilerin yazıldığı karneler, kedileri sahiplenmek isteyenlere teslim ediliyor.
Kediyi sahiplenen hayvanseverin tüm bilgi ve irtibat numaralarının kayıtlı olduğu evrak sayesinde, kedilerin yeni yuvalarında da takibi yapılıyor.
Ziyaretçi sayısında Kovid-19 tesiri
YYÜ Van Kedisi Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Abdullah Kaya, AA muhabirine, 2020 yılının Van kedileri için de çok kuvvetli geçtiğini söyledi.
Salgının ortaya çıkmasıyla birtakım önlemler aldıklarını belirten Kaya, “Salgının hayvanları etkileyip etkilemeyeceğini araştırdık. Bir mühlet ziyaret yasağı getirdik. İnsanların kedilere temasını büsbütün kestik. Tüm tedbirlerimizi aldık. Denetimli olağanlaşmaya kadar bunu sürdürdük. Yalnızca görevlilerin hudutlu bir formda temas kurmasını sağladık ve bu süreci başarılı bir halde yönettik. Rastgele bir risk oluşturmadan bugüne gelmeyi başardık.” dedi.
Kedilerin beşere yakınlığı açısından ziyaretlerin değerine dikkati çeken Kaya, salgından evvel insanların merkezi ziyaret ederek kedileri sevip besleyebildiğini, bunun kediler için kıymetli olduğunu lisana getirdi.
Günlük ortalama 800 olan ziyaretçi sayısının salgın devrinde yüzde 80 azaldığını aktaran Kaya, salgının tesirinin azalmasıyla ziyaretçi sayısının artacağına inandığını söz etti.
“Her kedinin bir kimliği var”
Merkezdeki tüm kedilerin kayıt altına alındığını anlatan Kaya, şunları kaydetti:
“Orijinal Van kedisi elde etmeye çalışan bir kurumuz. Münasebetiyle her hayvanın geçmişini bilmek zorundayız. Bir hayvanın pedigrisini (soyağacı) tuttuğunuz vakit o hayvanın yıllar içinde nasıl davrandığını, hangi genlerin aktif konuma çıktığını, hangilerinin pasif konuma düştüğünü görebilme imkanınız var. Elde edilen data üzerinden ıslah çalışması yapılıyor. Van kedilerinin pedigrilerinin tutulması bu açıdan çok kıymetli. Milletlerarası kayıt sistemine girebilmeleri için üç yıllık geçmiş kaydı isteniyor. 5 yıldır Van kedilerinin bütün geçmişlerini kayıt altına alıyoruz.”
Kaya, her kedinin bir kimliğinin ve evrakının olduğunu, bu kimliklerde doğurduğu yavru sayısı, baba ve annesinin doğurduğu yavrularının özellikleri, hangi yavrunun nasıl bir performans gösterdiği üzere bütün ayrıntıların kayıt altına alındığını aktararak, “Sahiplendirdiğimiz kedinin ve yeni sahibin tüm bilgileri de bu sistemde kayıtlı. Türkiye’de kime Van kedisi verdiysek, nerede ve hangi durumda olduğunu bu kayıt sisteminden denetim ediyoruz.” dedi.
“Hediye olarak sunulması gerçek değil”
Kuşağı muhafaza altında olduğu için Van kedilerinin yurt dışına çıkarılmasının yasak olduğuna işaret eden Kaya, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Hava yolu şirketleri de bunu kabul etmiyor. Tarım ve Orman Bakanlığının müsaadesi gerekiyor. O onayı almaları mümkün değil. Bunun yerine ülkemizdeki her meskende bir Van kedisi olmasını isteriz. Bunu yanlışsız ve bilimsel bir formda yapmamız gerek. Merkezimizde her yıl yaklaşık 100 yavruyu sahiplendiriyoruz. Bunu sertifikalı bir halde yapıyoruz. Sahiplendirdiğimiz kediyi yaşadığı ortamda da takip ediyoruz. Öte yandan, hayvanın ikram olarak sunulması gerçek değil. Bu bahis çok hassas. Meskene yeni bir canlı alınıyor. Bu karar o denli kolay olmamalı. Hayvanı beslemeye niyeti yoksa ikram olarak verilmesi yanlıştır.”
Memurlar