Prof. Dr. Demirkıran, dünyada yapılan çalışmalarda bayan kanserlerinde, bilhassa göğüs kanserinde, erken teşhis oranının pandemiyle bir arada yarı yarıya düştüğünü belirterek, misal bir durumun jinekolojik kanserler için de geçerli olduğunu söyledi.
Jinekolojik kanserler dünyada kalp hastalıklarından sonra en çok vefata yol açan hastalıklar ortasında yer alıyor. Bu kanserler içinde yer alan rahim ağzı (serviks) kanseri ise bayanlarda en sık görülen kanserler içinde üçüncü sırada. Ocak ayının Serviks Kanseri Farkındalık ayı olduğuna dikkat çekerek jinekolojik kanserler konusunda değerli ihtarlarda bulunan Türk Jinekolojik Onkoloji Derneği ve İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Jinekolojik Onkoloji Bilimdalı Lideri Prof. Dr. Fuat Demirkıran, bu yıl Kovid pandemisi nedeniyle bayan kanserlerinin erken teşhisinin büyük oranda azaldığına dikkat çekti.
“PANDEMİ MÜHLETİ UZAYINCA HASTALAR DENETİME GELMEDİ”
Prof. Dr. Demirkıran, “Pandemi başladığında tüm dünyada olduğu üzere biz de Türk Jinekolojik Onkoloji Derneği olarak jinekolojik kanserlerin idaresinde birtakım değişiklikler yapmak zorunda kaldık. Birtakım kanser cinslerinin gelişmesi daha yavaş olduğu için, (Kovid nedeniyle) bunlarda tedaviyi kısmen geciktirdik. Başta yumurtalık kanseri olmak üzere, rahim ağzı kanseri üzere kanserlerin tedavisini ise aksatmadan devam ettirdik. Lakin pandemi müddeti uzayınca tedavi protokolleri de aksadı. Hastaların bir kısmı hastaneye gelmemeye başladı. Denetime gelmeyen bir hasta kümesi da oluştu. Hasebiyle bu kümede tekrarlayan tümör teşhisleri gecikti. Hastalığa erken teşhis koyma oranı da azaldı” dedi.
MENOPOZ DEVRİNDEKİ BAYANLAR İÇİN BÜYÜK TEHLİKE
Pandemi kaygısıyla insanların hastane ortamına girmemeleri ya da hastaneye gelse bile tedavilerini geciktirdiğini belirten Prof. Dr. Demirkıran, bilhassa menopoz devrindeki bayanlar için çok kıymetli şu ihtarda bulundu: “Biz, Türk Jinekolojik Onkoloji Derneği olarak bilhassa menopoza giren bayanlarda çok olağandışı kanamalar olursa, bağlantı sırasında kanama ya da karında, kasıklarda şişlik, ağrı yahut önemli beslenme bozuklukları üzere şikayetler olursa bir an evvel hastaneye başvurmasını öneriyoruz. Teşhiste gecikme olursa tedavideki muvaffakiyet oranı da düşüyor. Münasebetiyle bu şikayetleri olan bayanların kadın kanserleri açısından söylüyorum, gecikmeden hastaneye ya da kendilerine en yakın sıhhat merkezine başvurmaları çok değerli.”
“ERKEN TEŞHİSTE YÜZDE 50 AZALMA OLDU”
Kovid pandemisi boyunca dünyadaki kıymetli merkezlerden gelen çalışma sonuçlarına nazaran bir kısmı göğüs kanseri olmak üzere bayan kanserlerinin erken teşhisinde yüzde 50 oranında bir azalma olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Demirkıran, “Ülkemizde jinekolojik kanserler açısından bu türlü bir çalışmamız şimdi yok fakat gözlemsel kıymetlendirme olarak bahsedersek Türkiye’deki jinekolojik onkoloji merkezlerinin bu husustaki izlenimleri de buna misal biçimde. Erken teşhis oranlarında gecikmeler görüyoruz” diye konuştu. Jinekolojik kanserlerde, rahim ağzı kanseri hariç, en büyük risk kümesinin menopoz periyodundaki bayanlar olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Demirkıran kelamlarını şöyle sürdürdü: “Yani daha çok, 40 yaş ve üstü devirde görülüyor bu kanserler. Bizim hasta kümemiz postmenopozal periyot ya da menopoza yakın devir bayanlar oluyor çoklukla.”
BAYAN KANSERLERİ İÇİNDE TEK ÖNLENEBİLİR KANSER
Jinekolojik kanserler içinde rahim ağzı (serviks) kanserinin farklı bir yerde olduğuna işaret eden Prof. Dr. Demirkıran, “Her şeyden evvel, önlenebilir bir kanser tipi. Bir bayan her türlü kansere yakalanabilir lakin isterse serviks kanseri olma ihtimalini sıfırlayabilir. Zira serviks kanseri yaklaşık 6 yıl süren bir kanser öncesi hastalık periyodundan sonra gelişir. Münasebetiyle 6 yıl boyunca taramalar ve hatta serviks kanserine neden Human Papilloma Virüsü (HPV) aşılarının uygulanması, bu kanserin görülme oranını çok yüksek oranda azaltıyor. Serviks kanseri ülkemizde, bayanlarda 14’üncü en sık görülen kanser çeşidi. Lakin 40 yaş altı kümeye baktığımızda, üçüncü ve dördüncü en sık görülen kanser. Yani 40 yaş altı bayan kanserlerinin değerli bir kısmını serviks kanseri oluşturuyor” dedi.
“HPV DNA’SI TARAMASI İLE DAHA ERKEN YAKALANIYOR”
Serviks kanserini önlemenin iki yolu olduğunu anlatan Prof. Dr. Fuat Demirkıran, şu bilgileri verdi: “Birincisi, sekonder tedbire dediğimiz, taramalarla; Pap test ve smear taramalarıyla yapılan değerlendirmeler sonucunda, kanser öncesi hastalığın teşhis edilmesi ve tedavi edilmesidir. Son yıllarda alınan smear örneğinden HPV DNA’sı bakılarak yapılan taramalar daha çok tercih edilmeye başlandı. Zira bunun güvenilirliği ve doğruluk hassasiyeti çok daha yüksek. Daha yüksek oranda kanser öncesi hastalığı tespit etme bahtına sahibiz HPV DNA’sı bakarak. Esasen Sıhhat Bakanlığı’nın da rahim ağzı kanserlerinin taramasında kullandığı metot HPV DNA’sı bakmaktır. Tarama, 30 yaşında başlar. 5 yılda bir, negatif olan hasta kümelerinde devam eder. Son yıllarda HPV DNA’sı smear taramalarının da önüne geçmiştir. Şayet smear hücresinde HPV DNA’sı varsa, o vakit bu bayanda HPV enfeksiyonu var demektir. HPV enfeksiyon varsa da bu bayanın kanser öncesi hastalık ve hatta kansere yakalanma ihtimali çok yüksek demektir. Takip ve tedavilerle kanser önlenir.”
“BU KANSERDE EN DEĞERLİ SİLAH AŞI”
Serviks kanserine karşı en değerli silahın aşılama olduğunu da anlatan Prof. Dr. Demirkıran kelamlarını şöyle noktaladı: “İkinci prosedür de primer müdafaa dediğimiz, HPV aşılarıyla HPV enfeksiyonuna mani olup kanser öncesi lezyonları, münasebetiyle kanseri daha oluşmadan engellemektir. Dünya Sıhhat Örgütü’nün de önerisi, 15 yaş altı kız çocuklarında iki doz HPV aşısı, ondan sonraki yaşlarda 30-40’lı yaşlarda HPV DNA’sı ile takip, öncül lezyonların gerçek tedavisi yapıldığında, 2030 yılına kadar serviks kanseri görülme oranı ve buna bağlı vefatları besbelli olarak azaltmaktır. Serviks kanseri eradike ya da elemine edilebilecek olan bir kanserdir. Yani aşı ve takiplerle serviks kanseri insidansının (görülme oranının) sıfırlanması mümkündür. Meğer bir bayana serviks kanseri tanısı koyulduktan sonra, bilhassa ileri evrelerde, kansere bağlı vefat oranı çok yüksektir. Hastalığın tekrarlama oranı da tıpkı formda çok yüksektir. Hasebiyle önlenebilir bir kanser olması nedeniyle serviks kanserinin tedbire faaliyetlerini ülkemizde de yaygınlaştırmakta yarar var.”
Memurlar