Soru: Devlet memurlarının Android yahut IOS sistemlerinde uygulama geliştirmesi ve bu uygulamayı fiyatlı olarak yayınlamasından elde edilen gelir memuriyet açısından sakıncalı mıdır? Rastgele bir cezai durum ile karşılaşılabilir mi?
Yanıt: Memurların memuriyet dışında yapabilecekleri ve yapamayacakları işler 657 sayılı Kanunun 28. unsuru ile özel kanunlarda belirlenmiştir. Mezkur unsur kararında, “Memurlar Türk Ticaret Kanununa nazaran (Tacir) yahut (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi kurumlarında vazife alamaz, ticari mümessil yahut ticari vekil yahut kollektif şirketlerde ortak yahut komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları misyonlar hariç). Memurlar, mesleksel faaliyette yahut hür meslek icrasında bulunmak üzere ofis, ofis, muayenehane ve gibisi yerler açamaz; gerçek bireylere, özel hukuk hukukî şahıslarına yahut kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ilişkin rastgele bir iş yerinde yahut vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının idare, kontrol ve disiplin konseyleri üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen misyonlar bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan yahut mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler.” denilmektedir. Unsur kararı ile yasaklanan işleri memurun kendisi yapamayacağı üzere eşi, reşit olmayan yahut mahcur çocukları bu faaliyetleri yapan memurlar da kurumlarına bildirimde bulunma yükümlülüğüne tabi tutulmuştur.
Memurların ticaret ve kar getirici faaliyette bulunma yasağını ihlal etmesi halinde bunun yaptırımı Kanunun 125/D unsurunda kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olarak belirlenmiştir.
Memurların vazifeleri dışında diğer bir iş yapabilmeleri için bu işlerin 28. husus kapsamında memurlara yasaklanan işlerden olmaması ve/veya özel kanunlarda memurların da yapmasına müsaade verilen işlerden olması gerekmektedir. Özel kanunlar kapsamında memurların yapabileceği işlere örnek verecek olursak, memurlar 5846 sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu kapsamında eser neşredebilmekte ve karşılığında telif fiyatı alabilmekte, kurumlarının müsaadesiyle 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında özel öğretim kurumlarında ders verebilmekte, hakemlik ve uzmanlık yapabilmektedir.
5846 sayılı Kanunun 1/B unsurunda, eser, “Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, hoş sanatlar yahut sinema yapıtları olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleri” olarak tanımlanmış, 2. hususunda ise “Herhangi bir halde lisan ve yazı ile söz olunan eserler ve her biçim altında tabir edilen bilgisayar programları ve bir sonraki kademede program sonucu doğurması şartıyla bunların hazırlık dizaynları,” ilim ve edebiyat yapıtları ortasında sayılmıştır. Kanunun 18 inci hususunda ise “Bir yapıtın imalcisi yahut yayımcısı, lakin yapıtın sahibi ile yapacağı kontrata nazaran mali hakları kullanabilir.”kararı yer almaktadır.
Öteki taraftan Appstore yahut Googleplay taşınabilir irtibat aygıtları için uygulama platformu olup, uygulama geliştiriciler bu platforma geliştirdikleri uygulamaları yükleyebilmekte, kullanıcılar ise fiyat ödeyerek yahut fiyatsız bu platformlardan uygulamaları indirebilmektedir. Kelam konusu platformlara uygulama yükleyebilmek yahut uygulama indirmek için elektronik ortamda onaylar verilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, geliştirilen uygulamaların bilgisayar programı olması, 5846 sayılı Kanunda ise bilgisayar programlarının ilim ve edebiyat yapıtı kabul edilmesi karşısında memurların uygulama geliştirerek bu uygulamadan gelir elde etmesinin telif hakkı kapsamında olduğunu, bu kapsamda elde edilen gelirlerin ticaret yapma ve öteki çıkar getirici faaliyetlerde bulunma yasağı kapsamına girmediğini değerlendirmekteyiz.
Memurlar
