Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Coşkun Usta, aşı olunmasıyla her şeyin olağana dönmeyeceğini vurgulayarak, “Ama bugün aşı oldun, bekle ve bedenin antikor üretsin bunun için bir vakte gereksinim var. O vakit oluştuktan sonra artık sen bu virüs ile karşılaşsan bile askerlerin hazır ve virüse karşı önemli bir tepki geliştirip virüsü yok ediyorlar” dedi.
Tıbbi Farmakoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Coşkun Usta, Türkiye’yi korona virüse karşı en çok ilgilendiren mevzunun Çin’den gelecek aşının devamı olduğunu aktardı. Çinlilerin virüsle çok erken tanıştığını lisana getiren Usta, “Aralık ayında açıklama yapmış olsalar, eylül, ekim aylarından beri bu virüsü tanıyorlar. Biz mart ayında bu virüs ile tanıştık. Ama Çinlilerin, Sinovac firması nisan ayında bu aşının faz 1 ve faz 2 basamaklarını bitirmişti. Hasebiyle bizden çok daha tecrübeliler. Virüsü daha iyi biliyorlar, daha iyi tanıyorlar. Bu aşının faz 1 ve faz 2 etapları bitmiş temmuz ayı içerisinde aşıyı faz 3’e hazır bir hale getirmişlerdir. Faz 3 aşısını çok geniş kitlelere yapmaları gerekiyordu o yüzden çok merkezli dizayn ettiler. Çok merkezli yaptıkları faz 3 aşısında birinci ülke olarak Brezilyayı seçtiler. 9 bin denek katıldı. İkinci olarak Türkiye bu işin içine, 13 bin denekle girdi. Endonezya ve Şili’de de bir çalışma dizayn edildi. Bu dizayndan ötürü bizde de faz 3 çalışmaları eylül- ekim aylarında başladı” diye konuştu.
Usta, faz 3 aşı çalışmalarında kamuoyunun başını karıştıran kimi tereddütler olduğuna dikkat çekerek, bu tereddütleri haklı bulduğunu bildirdi.
“Yan tesirleri ve profili açısından bir sorun yok”
Gözlerin bu kadar aşıda olduğu bir noktada, dünyada alternatif aşılarında olduğu bir durumda her aşının kendi içerisinde kıymetlendirilmesi gerektiğinin altını çizen Usta, “Faz 3 çalışmalarında Türkiye bir kısmını açıkladı. Buna nazaran yüzde 91.25 civarında bir aktiflikle karşılaştılar. Yan tesirleri profili açısından hiçbir sorun yok. Rastgele bir aşının vurulmasını engelleyecek bir durum kelam konusu değil. Kasım ayı tıp tarihinde ve aşı tarihinde özel bir ay oldu. Bunun nedeni 3 tane aşı FDA tarafından onay sürecine girdi. Aralık ayında ise birinci acil onaylarını aldılar. Bu periyot içerisinde bizler açıklama yaptık lakin Brezilya’nın açıklamasına baktığımızda tereddütlü bir açıklama ile karşılaştık. Yüzde 50’nin üzerinde bir koruyuculuk elde etiklerini tez ettiler. Bu durum da Türkiye’nin sonuçlarıyla karşılaştırıldığında soru işareti ortaya çıkardı. Lakin şunu biliyoruz ki Sinovac firması temmuz ayından itibaren bu aşıyı kullanmaya başladı. Faz 3 çalışmaları bitmeden muhakkak guruplara hem deneme hem denek üzere vurulmaya başlamışlar ve daha sonrada bu aşının yaşlılara, gençlere ve çocuklarda da çalışmayı planladılar. Bu firmanın 59 yaşının üzerindekilerde ve çocuk yaştaki bireylerdeki aktifliği ile ilgili kimi sonuçların ellerinde olması lazım” diye konuştu.
“Her şey takip altında”
Sinovac firmasının faz 1 ve faz 2 aşı çalışmalarının dizaynı hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Coşkun Usta, “3 mcg ve 6 mcg olmak üzere 2 doz kullandılar. 3 mcg doz olan aşıyı 14 gün ortayla yaptılar, 6 mcg olanı ise 28 gün ortayla yaptılar. Bu halde yapılan aşının sonuçları bizde var. Şayet tek doz yaparsanız aktifliği çok düşük bulursunuz. Münasebetiyle 2 doz üzerinden çalışma dizayn edilmiştir. Bizler 2 doz üzerindeki aktifliğini biliyoruz ki epey yüksek bir aktifliğe sahip. Faz 2 deki 6 mcg verilen 28 gün orta ile yapılan doz yüzde 100’e yakın bir aktiflik göstermiştir. Aşının çalışmaları yanlışsız gidiyor lakin sonuçlarını beklemek gerekiyor. Bizlerde bu bahiste biraz tez etmek zorundayız. Bu doğrultuda bizde kendi sonuçlarımıza baktık her şeyi takip altında tutuyoruz” sözlerini kullandı.
“40 yıldır kullanılan ilaçlar bile faz 4’tedir”
Aşının piyasaya çıkmasıyla işin bitmiş olmayacağını işaret eden Usta, “İsterseniz 10 yıl içerisinde bile aşı geliştirebilirsiniz, çok inançlı, çok yavaş ve tesirli bir biçimde geliştirilse bile piyasaya çıktıktan sonra çok geniş popülasyonlarda kullanılacağı için faz 4 denilen basamağa girer ve hala bitmemiştir. İş hala faz evresindedir. 40 yıldır kullandığımız ilaçlar bile faz 4’dedir nedeni ise her an her şey olabilir. Her an toplumun beslenmesi değişebilir. İklim şartları değişebilir. İnsanların genetik yapıları değişebilir. Bütün bu faktörler ilacın tesirini etkileyebilir. Tıpkı vakitte aşının da tesirini etkileyebilir” sözlerini kullandı.
“Farklı bir virüs”
Virüslerin hala mutasyon geçirdiğini lisana getiren Prof. Dr. Usta, “Bu RNA virüsü olduğu için ayda bir iki önemli mutasyon geçirebiliyor. Şu anda dünyadaki virüs Vuhan’daki virüsten daha farklı bir virüs. En son virüs mutasyonu ile İngiltere’de olan şudur. Virüs gelip sana yani hücreye bağlandığı kısımda mutasyon geçirdi. Daha süratli ve daha güçlü bağlanıyor. Münasebetiyle yayılım suratında bir artış meydana gelmiş bulunuyor. Şu anda öldürücülük oranında bir eza bulunmamaktadır. Aşıya karşı bir direnç de kelam konusu görünmüyor” diye konuştu.
“Mikrobu tanıtıyoruz”
Sinovac aşısı hakkında da bilgi veren Usta, “Bütün proteinlerini aşı ile beraberinde alıyoruz. Kimileri diyor ki “Bugün aşı oldum 3 gün sonra hastalık kaptım.” Çok olağan kapabilirsiniz. Biz aşı yaptığımızda bile koruyuculuk oranımız yüzde 95 olduğunu görüyoruz. Moderna aşısında 90 bireyden 5 kişi enfekte olmuş yani bu virüsü taşıyabilirler. Lakin 95 kişi enfeksiyondan korunmuş olur. Biz aşı olduğumuzda direkt antikor almıyoruz, o mikrobu tanıtıyoruz. Bedenimizin yapısı gereği kendisine gelen yabancı hususlara karşı daima karşılık veriyor, bedene yabancı bir husus girmesini istemeyip buna karşı bir bağışıklık üretiyor. Antikor oluşması içinde bir müddet gerekiyor. Bu müddet yaklaşık olarak 28 gün, tekrar üretmeye başlarsa 28 gün daha ister. Münasebetiyle bu bağışıklık çabucak ortaya çıkmıyor. En az 7 ile başlayan 30 günlere kadar devam edebilen bir mühlete gereksinimimiz var. Münasebetiyle da bugün aşı oldun maskeyi çıkar bitti mümkün değil. Lakin bugün aşı oldun, bekle ve bedenin antikor üretsin bunun için bir vakte muhtaçlık var. O vakit oluştuktan sonra artık sen bu virüs ile karşılaşsan bile askerlerin hazır ve virüse karşı önemli bir tepki geliştirip virüsü yok ediyorlar.” dedi.
“Bu kadar safsata düşünsen aklına gelmez”
Halk ortasında yaygın olarak kullanılan yanlış anlaşılmalara da değinen Prof. Dr. Coşkun Usta, “Diyorlar ki ‘bize genetik gereç veriyorlar bizim genetiğimizle oynayacaklar’ bu kadar safsata düşünsen aklına gelmez beşerler bilgi sahibi değiller. Burada size verilen Messenger RNA’lar hiçbir biçimde sizin genetik yapınızla oynayamaz. Zira bedenimizin genetik yapısı çok iyi korunuyor. Genetik yapı o kadar kolay değişemez” açıklamasını yaptı.
Memurlar
