Burdur Havzası’nın kıymetli sulak alanlarından Burdur Gölü‘nde son yıllarda artan çekilmenin önüne, ziraî üretim modellerinin değiştirilmesi ve su kullanımındaki tasarrufla geçilebileceği bildirildi.
Göller Yöresinin göçmen kuşlar için değerli konaklama alanlarından olan ve Ramsar Kontratı ile müdafaa altında bulunan Burdur Gölü’nde su düzeyi her yıl ortalama 30-35 santimetre azalıyor.
DSİ’den alınan bilgilere nazaran, 1996’da hazırlanan “Burdur Gölü Hidrolojisi” planlama raporlarında taşkın berbat 857,54 metre olarak tespit edilen gölde 14 Ağustos 2020’de azamî su makûs 850 metre olarak hesaplandı.
Azamî düzeye ulaşılan 1970’den ve bilhassa 80’li yıllardan sonra göl düzeyinde daima düşme meydana gelirken, en değerli su kaybı nedeninin buharlaşma olduğu belirlendi.
Bu sebeple “Burdur Gölü ArGe Çalışması” DSİ 182. Şube Müdürlüğü denetiminde 2018’de başlatıldı. Bir yıl süren çalışmada şahit havuz haricinde üç farklı buharlaşma usulü denendi.
Bu projenin çıktıları temel alınarak Su İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından, “Burdur Gölü Üzerinde Güneş Gücü Santrali ile Buharlaşmanın Azaltılması ve Elektrik Üretme İmkanlarının Araştırılması Fizibilite Raporu” çalışmaları başlatıldı.
Havzadaki sulamaları kapalı sisteme dönüştürme çalışmalarının devam ettiği kaydedildi.
“Az su tüketen eserleri tercih etmeliyiz”
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (MAKÜ) Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tamer Albayrak, AA muhabirine, Burdur Gölü’ndeki çekilme nedenlerinin başında iklimsel sebeplerin geldiğini söyledi.
Türkiye’de sıcaklık ortalamalarının gitgide arttığına değinen Albayrak, bu artışın insan faktörünün tesirleriyle karbon yakıtlarının kullanımından sonra daha süratli biçimde olduğunu aktardı.
Sıcaklık artışının göllerde buharlaşmayı artırdığına dikkati çeken Albayrak, “Gölleri besleyen en değerli öge kar yağışıdır. Bölgede karla örtülü gün sayısına baktığımızda önemli oranda azalma kelam konusu. Bunun yanında insan faktörü olarak da Burdur Gölü’nün etrafında ziraî faaliyetler için yapılan birçok baraj görüyoruz. Barajların haricinde birçoğu kayıt dışı, gölün etrafında çok önemli sayıda su kuyuları da mevcut. Etrafta kimi sulama sistemi yanlışlarından ötürü bol su kullanımı görülüyor.” sözlerini kullandı.
Albayrak, su kuyularının önüne geçilerek barajlarda tutulan suyun aşikâr bir kısmının göle salınması ve ziraî üretimde daha az su tüketen eserlere geçişin olması gerektiğini belirterek, şöyle konuştu:
“Gölün çekilmesi farklı etraf sıkıntılarına yol açıyor. Çekilen alanlarda tozlanma görülüyor. Gölün azalması suyun kimyasal yapısını değiştirerek tuzluluk oranının artmasına sebep olmakta. Bu da gölde yaşayan canlıları olumsuz istikamette etkiliyor. Bu artış devam ederse göl gitgide canlılığını kaybedecek ve gölden beslenen kuşların hayatını da etkileyecek. Bu bölgede suyu çok yönetimli kullanmamız gerekiyor, bilinçsiz kullanmamalıyız. Ziraî üretimde az su tüketen eserleri tercih etmeliyiz, konutlarımızda de daha az su tüketerek katkıda bulunmaya çalışmalıyız.”
“Çözüm göller için verilecek topyekun bir kurtuluş savaşından geçiyor”
MAKÜ Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İskender Gülle de kuraklığın göllerdeki çekilmenin ana nedeni olsa da tesirli olan bir başka nedenin yaklaşık son 20 yıldır artan çok su kullanımı olduğunu vurguladı.
Burdur, Eğirdir ve Beyşehir göllerinde en büyük sorunun su kayıpları olduğunu anlatan Gülle, şunları kaydetti:
“Sorun aşikâr bir kurum ya da sivil toplum kuruluşlarının çözeceği bir sorun değil, Burdur Gölü havzasında yaşayan 250 bin kişinin dayanışarak çözeceği bir sorun. Tahlil göller için verilecek topyekun bir kurtuluş savaşından geçiyor. Su kullanımında en çok tasarruf, masrafın en çok olduğu alandan yapılması gerekiyor. Ziraî hedefli kullandığımız sudan yüzde 30’luk, 40’lık bir tasarruf yaptığımız takdirde önümüzdeki 10-15 yıl içinde göllerimizin yine eski haline dönmek üzere olduğunu ya da en azından mevcut pozisyonlarını koruduklarını göreceğiz. Sorunun yegane tahlil yolu, havzadaki bitkisel ve hayvansal üretim modelinin değiştirilmesiyle mümkün olacak. Yetiştireceğimiz eserlerde daha radikal davranmamız lazım. Çiftçi fedakarlık ederken, konut hanımlarının da çok su kullanım alışkanlıklarına son vermesi, belediyelerin su kullanımı için bir grup tedbirler alması lazım.”
Memurlar
