Koronavirüs aşıları ülkemize gelmeye başladı. Denetimlerden sonra toplumsal aşılama çalışmaları başlayacak. Bu süreçte akıllara işyerinde aşıların zarurî hale getirilip getirilemeyeceği sorusu geldi. Patron emekçisini aşı olmaya zorlayabilir mi? İş Hukuku’nda personel ve patronun birbirlerine karşı birtakım borç ve yükümlülükleri bulunuyor. Patronun emekçisini aşı olmaya zorlayabilmesi için şu kurallar aranıyor: n Aşının güvenilirliğinin kanıtlanmış olması gerekir. n Çalışanın aşı olmamayı gerektirecek sıhhat sorunu ya da kronik rahatsızlığı olmamalı. n Patronun personele aşıyı temin etmesi kural. n İşyerinde üretim yahut hizmetin devamı için aşının gerektiğinin ortaya konulması gerekiyor.
GÜVENİLİRLİK BİRİNCİ KOŞUL
Koronavirüs aşısının güvenilirliğinin bilimsel olarak ortaya konması birinci kaide. Aksi halde personelin aşı olmayı reddetme hakkı var. Çalışanın aşı olmasını engelleyecek kronik bir rahatsızlığının bulunmaması da gerekiyor. Bu tarafta bir bilimsel sonuç olmadığında emekçi aşı olmaya zorlanamaz. Patronun ayrıyeten aşıyı da temin etmesi gerekiyor. Çalışanın ulaşamadığı bir aşıyı olmaya zorlanması kelam konusu değildir.
PATRON TEMİN ETMELİ
Patron aşıyı temin ettikten sonra hakikat bir formda uygulanmasını da sağlamakla yükümlüdür. Koronavirüs aşılarının fiyatsız uygulanması planlanıyor. Lakin farklı aşıların devreye girmesi ve aşı temininin hızlanmasıyla toplumsal aşılama sürecinin yanında kişisel aşılama da kelam konusu olabilir. Bu durumda ferdî olarak aşılama programını beklemeden aşı olmak isteyen bireyler için aşıların fiyatlı olarak temini de mümkün hale gelebilir. Bu durumda patronun aşının bedelini karşılayarak temin etmesi ve personelin bir maliyete katlanmamasının sağlanması gerekir.
ÜRETİMİN SÜRMESİ İÇİN GEREKİYOR MU?
Patronun işçiyi aşı olmaya zorlaması için gerekli bir öbür koşul ise, yapılan işin niteliğinin aşı olmayı gerektirmesi. Bu kapsamda işyerinde virüs yükünün kelam konusu olması, alınan önlemlere karşın işyerinde koronavirüsün yayılımının engellenememesi, üretimin ya da hizmetin devamının sağlanması ve işyerindeki çalışanların sıhhatinin korunabilmesi için aşının bir mecburilik olması gerekiyor.
KABUL ETMEZSE NE OLUR?
Patronun personelini aşıya zorlayabilmesi için bütün koşulların birlikte varlığı gerekiyor. Lakin buna karşın emekçi reddeder ve patron iş kontratını feshederse mevzu yargıya taşınır. Yargı bu ve buna ek başka kriterlere nazaran çalışanın durumunu kıymetlendirerek feshin geçerli olup olmadığını karara bağlar. Bu kararla feshin geçerli bir fesih olarak kıymetlendirilmesi halinde patronun personele kıdem ve ihbar tazminatlarını ödemesi gerekir. Mahkeme feshi geçerli bulmaz ve işçiyi işe iade ederse bu durumda personel kıdem ve ihbar tazminatlarının yanında boşta geçen mühlet fiyatına de hak kazanır.
Okan Güray Bülbül
Memurlar
