Bir WHO yetkilisi, ‘Kalabalık, örtülü ve iyi havalandırılmamış ortamlarda virüsün hava yoluyla bulaşma ihtimali göz gerisi edilemez’ dedi. Bu mevzudaki datalar katılaştığında, saklı ortamlarla ilgili düzenlemeleri gözden geçirmek gerekebilir.
239 bilim kişisi, bir açık mektup yazarak WHO’yu koronavirüsün hava yoluyla bulaşması ihtimalini azımsamakla suçladı.
WHO bugüne dek virüsün öksürük ve hapşırma ile saçılan damlacıklar yoluyla bulaştığını söylüyordu.
‘Bulgular değerli sonuçlar içeriyor’
Mektubun imzacılarından Colorado Üniversitesi’nden kimyacı Jose Jimenez, “Verileri kabul etmelerini istedik” dedi.
Jimenez, “Bu katiyetle WHO’ya karşı bir hücum değil. Ilmî bir tartışma, lakin yaptığımız birçok konuşmaya karşın dataları dikkate almak istemediler. Biz de durumu kamuoyuna açıklama gereksinimi duyduk” diye konuştu.
Bir sair imzacı, Hong Kong Üniversitesi’nden Profesör Benjamin Cowling, bulguların “önemli sonuçlar içerdiğini” belirterek şunları söyledi:
“Hava yoluyla bulaşma riski varsa sıhhat çalışanlarının en iyi hami ekipmanı giymesi lazım… WHO, Covid-19’un hava yoluyla bulaşması konusunda konuşmak istememesinin bir nedeninin de dünyanın birçok ortamında bu cins hususî maskelerin ehliyetli sayıda bulunmamasından kaynaklandığını söz etti.
“Toplum açısından ise havada asılı parçacıklar yoluyla bulaşma riskinin olduğunu düşünüyorsak, çok sayıda bulaşmaya yol açacak geniş iştirakli aktifliklerin engellenmesi, iyi havalandırılmayan, kalabalık ve uzun periyodik yakın temasa neden olan gizli ortamlardaki aktifliklerin engellenmesi üzerinde de düşünmek gerekir.”
WHO yetkilileri, virüsün havada asılı parçacıklar yoluyla bulaşmasına dair donelerin şimdi erken aşamada olduğunu ve daha fazla değerlendirmeye tabi tutulması gerektiğini kaydetti.
WHO enfeksiyon tedbire ve denetim teknik ekibi yöneticisi Benedetta Allegranzi, “kalabalık, saklı, iyi havalandırılmayan ortamlarda koronavirüsün hava yoluyla bulaşmasına dair ortaya çıkan datalar göz arkası edilemez” dedi.
WHO tavır mu değiştiriyor?
BBC muhabiri Imogen Foulkes bu hususta şu değerlendirmeyi yapıyor:
WHO aylardır Covid-19’un öksürük ve hapşırmayla saçılan damlacıklar yoluyla bulaştığında ısrar etti. Havada asılı kalmayan damlacıklar nesnelerin üzerine düştüğü için en tesirli önleyici önlem olarak el yıkama üzerinde duruldu.
Lakin 32 memleketten 239 bilim kişisi bu türlü düşünmüyor. Kişilerin konuşurken ve nefes verirken yaydığı çok daha küçük parçacıkların havada asılı kalıp yayılması yoluyla virüsün bulaştığına dair güçlü kanıtlar bulunduğunu söylüyorlar.
Bugün WHO, saklı ve kalabalık ortamlar üzere muayyen ortamlarda bunun mümkün olabileceğini gösteren datalar olduğunu kabul etmiş oldu.
Bu olguların ayrıntılı bir biçimde incelenmesi gerekiyor; lakin teyit edilmeleri halinde, virüsün yayılmasını tedbire konusundaki tavsiyelerin değişmesi, daha yaygın maske tasarrufu ve bar, restoran, toplu taşıma araçları üzere ortamlarda daha dikkatli fizikî ara pratiği gerekebilir.
Kaynak: BBC Türkçe
Memurlar
