46 yıllık çalışmanın sonucu olan ulusal araştırma platformlarımızın memleketler arası tanınırlığı arttı. Bâtın ambargolarla araştırma gemisi kiralayamayınca kendi filosunu kuran Türkiye’nin Oruç Reis ve Barbaros gemileri sismik ve taban etüdünde dünyanın önde gelen gemileri ortasında. Deniz araştırma ve sondaj teknolojilerinde geriden başladığı yarışta Türkiye bugün öne geçti.
Birinci adım 1974’te Yunanların Ege’de kıta sahanlığına yönelik araştırmalara başlamasıyla atıldı. O tarihte sismik gemisi olmayan Türkiye, mayın tarama emelli kullanılan Çandarlı gemisi ile araştırmalar yaptı. 1976’da HORA isimli tahlisiye gemisine sismik araştırma imkanı kazandırıldı, SİSMİK-1 olarak 2005’e kadar kullanıldı. 2000’lerde hidrokarbon kaynaklarının işletilebilir hale gelmesiyle Mavi Vatan’da hak arayışı kızıştı.
KİMSE KİRALAMADI
2011’de Güney Kıbrıs Rum İdaresi, ada güneyinde 12 numaralı parselde sondaj başlattı. Koca Piri Reis araştırma gemisi bölgeye gönderilirken araştırma gemisi muhtaçlığı sınır safhaya çıktı. Kiralama teşebbüsleri siyasi münasebetlerle karşılık bulmayan Türkiye, 2012’de Norveç’ten Barbaros Hayrettin Paşa gemisini alırken MTA Oruç Reis’in de inşası başladı. Barbaros 2013’te, Oruç Reis 2017’de hizmete girdi. Yunanistan ile MTA Oruç Reis üzerinden yaşanan tansiyon, ulusal araştırma platformlarının milletlerarası tanınırlığını arttırdı. AB Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrel, gemilerin Brüksel’de her gün anılır hale geldiğini söyledi.
Barbaros buzullarda çalışabilir
Yüzde 90 yerli olan Oruç Reis, 8 bin metre derinliğe kadar 3 boyutlu, 15 bin metre derinliğe kadar 2 boyutlu sismik operasyon gerçekleştirebiliyor. Yeniden 2 ve 3 boyutlu sismik araştırma yapabilen Barbaros Hayrettin Paşa da denizin 8 km altındaki jeolojik yapıları inceleyebiliyor. Helikopter pisti bulunan gemi, buzullarda çalışma özelliğine de sahip. Doğu Akdeniz’de ismini duyuran Koca Piri Reis de limana yanaşmadan 15-20 gün aralıksız seyir yapabiliyor.
Karadeniz’in Fatih’i
Fatih, Türkiye’nin birinci sondaj gemisi oldu. 2017’de TPAO envanterine giren gemi 12 bin metre derinlikte sondaj özelliğine sahip. Karadeniz’deki doğalgaz keşfi de Fatih’le yapıldı. 6’ncı jenerasyon ultra derin deniz sondaj gemisi Yavuz, 12 bin 200 metre derinliğe sondaj yapabiliyor. Yasal ise 11 bin 400 metre derinliğe, 3 bin metre sondaj açabilme kapasitesine sahip. O da Karadeniz gazının çıkarılması için Fatih’e dayanak vazifesine başladı.
Değer Sezer
Memurlar
