Hürriyet’ten Meltem Özgenç’in haberine nazaran;
1)YERLİ AŞILARA TAKVİYE: Türkiye’de, salgının denetim altına alınabilmesi için toplumun yüzde 70’inin aşılanması gerekiyor. Bu da kabaca 60 milyon insanın aşılanması demek. Bireylere iki doz aşı yapılacağı düşünülürse, toplam 120 milyon doz aşı gerekiyor. Türkiye’ye gelen Çin Sinovac firmasının aşısı CoronaVac ve belirli doz için muahedesi yapılan Pfizer-BioNTech aşısının vaat edilen 50 milyon dozu gelse bile toplum bağışıklığını sağlama konusunda kâfi olmayacağı ortada. Yerli, ulusal aşı çalışmalarımız devam ediyor. Türkiye’de 17 aşı çalışması var. Bunlardan biri Erciyes Üniversitesi’ninki bu faz 2’ye geçti. Ancak, bu aşıların çalışmalarının tamamlanıp üretime geçmesinin vakit alacağı ortada. Orta-uzun vadede alınacak tedbir yerli, ulusal aşıların desteklenmesidir. Devletimiz bunu yapıyor, lakin daha da güçlendirilebilir.
2) FARKLI ÜRETİCİLERLE TEMAS: Bu nedenle kısa mühlet içinde başka aşı firmalarıyla konuşulmalı. Temasa geçilecek aşı firmalarının aşılarının aktiflikleri yanında uygulanması, taşınmasının kolaylığına ve uygun fiyatlı olup olmadığına bakılmalı. Bu açıdan Çin aşısı ülkemiz için uygun bir aşı. Lakin BionTech aşısının ABD ve Avrupa’daki kullanımlarında yüzde 20’sinden fazla dozun atılmak zorunda kaldığı bildiriliyor. Bu Moderna aşısı için de geçerli. Zira -70’te taşınıyorlar ve bir şişede 5 kişiyi aşılayacak doz bulunuyor. Süratle uygulanmazlarsa birçok doz atılmak zorunda kalıyor. Bu durum, bu aşının ülkemizde uygulanması açısından da zorluk oluşturuyor.
3)VEKTÖR AŞILARI DENEMEK: Aktifliği çalışmalarla gösterilmiş, taşınması, uygulanması kolay ve ucuz olan aşıların örneğin vektör aşılarının kıymetlendirilmesi gerekir. Nedir vektör aşısı? Beşerde hastalık yapmayan yalnızca koronavirüsü taşımada kullanılan adenovirüslerin kullanıldığı aşı. Şu anda dünyada faz-3 çalışmasını tamamlayıp yayınlayan 3 vektör aşısı var. AstraZeneca, Sputnik V ve Johnson & Johnson aşısı. Bunlardan Rus Sputnik V aşısı ile ilgili faz-3 sonuçları kıymetli, saygın bir tıp mecmuası olan Lancet’de yayınlandı ve Rus aşısının yüzde 91.6 üzere çok yüksek aktifliği bildirildi. Geçtiğimiz günlerde, İngiliz AstraZeneca Rus Gamelya Enstitüsü ile güç birliği yaptı ve böylelikle yenilenen Sputnik V isimli bu aşıyı daha güçlendirdi. Bu durumda şimdiye kadar açıklanmış sonuçlara nazaran dünyada aktifliği yüzde 90’ların üzerinde olan, 3 aşıdan biri olan, kolay taşınan, uygulanan ve ucuz olan bu aşının ülkemize tedariki için teşebbüslerin hızlandırılması gerekir.
4) ÖZEL KESİMLE İŞBİRLİĞİ: Orta-uzun vadede, bu aşı yahut gibisi vektör aşılarının üretici firmalarla işbirliğine gidilerek, ülkemizde özel sektör-devlet işbirliği ile üretilmesi mümkündür. Bunu hayata geçirdiğimiz takdirde hem kendi aşı tedarikimizi, insanımızın gereksinimini sağlar hem de ürettiğimiz koronavirus aşısını dünyadaki birçok ülkeye satabiliriz. Türkiye’nin bunu yapabilecek insan gücü ve altyapısı bulunuyor. Bu ülke, 1940 yılında artık aşısını aldığımız Çin’e kolera aşısı satmıştır. Tekrar yaparız, Türkiye bunu başarabilecek bir ülkedir. Çalışması tamamlanmış, Rus Sputnik V aşısı üzere aşılar için de aşı üreticileri ile gerekli mutabakatların süratle yapılarak, özel bölüm işbirliği ve devlet dayanağı ile Türkiye’de bu aşıların üretilmesi sağlanabilir.
5) TEK DOZ AŞI: Eldeki aşıları iki doz yapmak yerine tek doz olarak uygulamak da dünyada tartışılan mevzular ortasında. Johnson & Johnson aşısının tek dozunun epey başarılı olduğunu biliyoruz. Ülkeden ülkeye değişmekle birlikte yüzde 72-85 ortasında koruduğu belirlendi. Bu sayı Güney Afrika’da yüzde 57 olarak açıklandı. Bizdeki Sinovac’ın tek dozunun koruyuculuk oranı ile ilgili çalışma verisi yok. Sinovac aşısının ikinci dozu yapıldıktan en erken 15 gün sonra koruyuculuk başlar. Lakin olumlu bir gelişme var. Sinovac’ın 3 Şubat prestijiyle 60 yaş üstü sonuçları tekrar Lancet mecmuasında açıklandı. Buna nazaran 60 yaş hatta 70 yaş üzeri kümede yüzde 98 oranında esirgeyici antikor oluşturduğu gösterildi. Bu da Türkiye’nin birinci olarak 60 yaş üstünü aşılayarak hakikat bir adım attığını gösteriyor.”
Memurlar
