Soru: 4.derece Jeolog(TH) takımından yeniden 4.derece Kültür Müdürü(GİH) takımına atanan bir memur için hangi özel hizmet tazminatı oranı kullanılmalıdır ?
Yani özel hizmet tazminatı olarak 4.derece Jeolog takımına ilişkin %130 oranı mı yoksa en son atandığı ve daha düşük özel hizmet tazminatına sahip Müdür takımının %68 olan oranı mı kullanılmalıdır? Çünkü %68 oranı kullanılırsa kişi müdür olduğunda maaşı evvelki durumuna nazaran azalıyor.
Yanıt: Devlet memurlarının mali hakları kural olarak takım unvanı ve derecesi temel alınarak belirlenmektedir. Ek gösterge, makam tazminatı, temsil tazminatı, artırım ve tazminatların hesabında memurun takım unvanı ve derecesi temel alınmaktadır. Bu temel kuralın kimi istisnaları vardır. 657 sayılı Kanunun 43/B unsuru ek göstergeler bakımından, 69. hususu ek gösterge, artırım ve tazminatlar bakımından, 152. unsuru sıhhat ve yardımcı sıhhat hizmetleri sınıfı ile teknik hizmetler sınıfından vazifeli çalışandan mesleksel üst tahsil bitirenlerin yararlanacağı tazminatlar bakımından istisnalar ortasında sayılabilir.
Devlet memurlarının yararlanacağı artırım ve tazminatlar 657 sayılı Kanunun 152. hususu uyarınca yürürlüğe konulan Bakanlar Konseyi Kararı (yeni hükümet sisteminde Cumhurbaşkanı Kararı) ile belirlenmektedir. En son belirleme 2006 yılında yürürlüğe konulan ve Yan Ödeme Kararnamesi olarak bilinen 2006/10344 sayılı Bakanlar Konseyi Kararı ile yapılmış, takip eden yıllarda ufak çaplı kimi değişikliklerle birlikte Bakanlar Heyeti Kararları ile anılan Kararın uygulamasına devam edilmiştir. En son 21.3.2019 tarihli ve 848 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 2019 yılında uygulanmasına karar verilen 2006/10344 sayılı Kararın 2020 yılında da uygulanması için yeni bir Cumhurbaşkanı Kararı şimdi yayımlanmamıştır.
657 sayılı Kanunun 69. unsurunda, “Kurumlar, Eğitim ve Öğretim, Sıhhat ve Yardımcı Sıhhat ve Teknik Hizmetler Sınıflarına dahil memurlardan, mesleklerinden yararlanmak istediklerini 2 – 4 üncü dereceler ortasındaki idari misyonlara ilişkin olup kazanılmış hak derecelerinin iki altındaki derecelerden tesbit ve ihdas edilmiş takımlara atayabilirler.
Bu suretle atanan memurların aylıkları kazanılmış hak dereceleri üzerinden ödenir. Lakin kazanılmış aylık dereceleri ve meslek hizmet sınıfları için tesbit edilen ek gösterge, artırım ve tazminatlar ile atandıkları misyonların ek gösterge, artırım ve tazminatlarının farklı olması halinde fazla olanı ödenir.” kararı yer almaktadır.
69. unsur kararına uygun olarak 2006/10344 sayılı Kararın 4/(ğ) hususunda ise, “657 sayılı Kanunun 69 uncu unsuru uyarınca artırım ve tazminat ödenebilmesi için, atamanın bu hususa nazaran yapıldığının ve anılan husus uyarınca aranan hizmet münasebetinin atama onayında belirtilmiş olması mecburidir. Kazanılmış hak aylık derecesinin üstü, eşiti yahut ikiden fazla alt dereceli takımlara atananlara anılan unsura nazaran artırım ve tazminat ödenmez.” denilmektedir.
Bu karara nazaran örneğin, kazanılmış hak aylık derecesi 1 olan bir mühendis 3. dereceli bir müdür takımına atandığı takdirde ek gösterge, artırım ve tazminatları 3. dereceli müdür değil, 1. derece mühendis takımı temel alınarak belirlenecektir. Birebir halde 2. dereceli mühendis 4. dereceli müdür takımına atanırsa ek gösterge, artırım ve tazminatları 2. derece mühendis takımı temel alınarak ödenecektir. Lakin, 3. derece mühendis 3. derece, 2. derece yahut 1. derece müdürlüğe atanırsa 69. husus kararından yararlanamayacaktır.
Mezkur karar mevzuatta yer almakla birlikte çok nadiren uygulanan bir karardır. Teknik ve sıhhat hizmetleri sınıfına dahil takımlarda bulunmaktayken genel yönetim hizmetleri sınıfı kapsamında müdür takımına atananların yararlanacağı özel hizmet tazminatı fiyatları ayrıyeten belirlenerek sorun farklı bir yoldan tahlile kavuşturulmuştur.
Sonuç olarak 4. derece jeolog takımındayken 4. derece müdürlüğe atanan kişinin 657 sayılı Kanunun 69. hususu kararından yararlanması mümkün bulunmamaktadır. Bu durumdaki işçi 4. derecede yüzde 68, 3. derecede yüzde 80, ikinci derecede yüzde 100 oranında özel hizmet tazminatından yararlanacaktır. Lakin 1. derecede durum değişmekte, jeolog unvanı dikkate alınarak yüzde 135 oranı yerine II sayılı Cetvel, 9. Küme, 6. sıradan yüzde 145 oranında özel hizmet tazminatı ödenecektir.
Öteki taraftan 657 sayılı Kanunun 43/B unsuru mucibince ilgilinin teknik hizmetler sınıfından müdür takımına birinci ataması 4. dereceli takıma yapıldığından ek gösterge sayısının belirlenmesinde müdür değil jeolog unvanı temel alınacaktır.
Bu durumda yüzde 68 oranında özel hizmet tazminatı ödenmesi sebebiyle ilgilinin maaşında düşüş olacaktır. Maaş düşüşü yaşanmaması için kuralları tutuyorsa ve boş takım varsa ilgilinin 657 sayılı Kanunun 68/B unsuru uygulanarak 1. dereceli müdür takımına atanmasının uygun olacağını değerlendirmekteyiz.
Memurlar