Yenişafak Gazetesi köşe müelliflerinden Ahmet Ünlü, bugünkü yazısında ’37 başlıkta kamu çalışanı sisteminin temel problemlerini yazdı.
Meşhur’un yazısı:
Hususlar halinde kamu işçi sistemimizin temel sıkıntıları
Kamu işçi sistemimizin bilinen temel kimi meselelerinden müzminleşenlerini aşağıdaki formda sıralamak mümkündür:
1- Mevzuatın dağınıklığı, karmaşıklığı yanında yapılan değişikliklerle her geçen gün sistemin temel mantığının bozulması.
2- İşçi dağılımının dengesizliği ve birebir vazifesi yürüten işçi ortasındaki statü ve fiyat farklılıkları.
3- Örgütsel şişkinliğin her geçen gün devam etmesinin yanında hala kamu kurumlarında iş tahlili, misyon tarifleri ve norm takımın olmayışı.
4- Şeffaf ve iştirakçi idarenin sağlanamaması ve gelişen koşullara ahenk sorunu.
5- Çalışanla üst yönetici ortasındaki ani geçişlerin rutin hale gelmesi.
6- Kamu bölümünde beyin avcılığı ile nitelikli işçinin değerlendirilmesinin yapılmaması bir yana, işportacı yöneticilerin çoğalmasına yönelik yerin yaygınlaşması.
7- İşçi sistemini, verimliliğe bağlamaya çalışan düzenlemelerin başarılı olamayışı ve verimlilik ögesi olarak düşünülen maaş kalemlerinin sabit hale getirilmesi.
8- İşçi sisteminin verimliliği teşvik edici istikametinin olmayışı.
9- Kurumsal düzenlemelerle genel sistemin dışına çıkma eğilimi.
10- Maaşların hesaplanmasında tıpkı yahut farklı niteliklerde ve değişik isimler altında tertipli yahut sistemsiz çok fazla ödeme ögesinin bulunması.
11- Alınan maaş ile emekli aylığı ortasında ek göstergedeki dengesizlik nedeniyle önemli farkların oluşması. 5510 sayılı Kanun’la bu bahis biraz düzeltilmiş olsa da temel problemler varlığını koruyor.
12- Kontratlı işçi uygulamasındaki yanlış yaklaşımların bu sistemi başarısız kılması ve takıma geçiş talebinin gündemden düşmemesi. Birebir kurumda ve tıpkı işi yapan değişik statülerde kontratlı işçi uygulamasının devam ettirilmesi.
13- Birebir işi farklı fiyatlarla yapan farklı statülerdeki işçi uygulamasının yaygınlaşması.
14- Memur tarifinin çok kapsamlı olması. Hatta yardımcı hizmetler sınıfının dahi 12 hizmet sınıfı içerisine alınması.
15- Asli ve daima kamu hizmeti tarifinin yapılmamış olması.
16- Hizmet alımı yordamı ile yaptırılacak birçok hizmetin memurlara yaptırılması.
17- Meslek mesleklere giriş imtihanlarının haricinde kelamlı imtihanların giderek artmasının yanında imtihansız işçi alımının hudutlarının iyi tespit edilmemesi ve süratle artarak devam etmesi.
18- Gerek olmadığı halde birçok memur takımına atamanın Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile yapılması.
19- Müktesep hak kavramının açık bir biçimde yasal tanıma kavuşturulamaması.
20- Yargının yönetim yerine geçerek verdiği kararlardan ötürü sistemin içinden çıkılamaz hale gelmesi.
21- Oluşan kamu ziyanının sendikalara fatura edilmemesi nedeniyle memurların fiili grevinin önüne geçilemeyişi.
22- On binlere ulaşan bankamatik memurlarının oluşturduğu sorunun çözülemeyişi.
23- Yöneticilerin misyon müddetlerinin sonlu olmayışı. Yönetici teminatının yargısal kararlarla memur garantisine dönüşmesi.
24- Son yapılan düzenlemelerle yönetici takımlarına atamanın memur atamasından dahi daha kolay hale getirilmesi ile yönetici takımlarındaki ehliyet, liyakat ve sadakat üçlüsünün yerini sadakatin alması.
25- Memur teminatı ile maaş istikrarı ortasındaki karşıt orantının ısrarla orantıya döndürülme gayretleri. Yani hem maaş yüksek olsun hem de iş teminatı olsun ısrarının oluşturduğu çıkmaz.
26- Kamu işçi idaresinin sahipsizliği ve milyonlara ulaşan kamu işçi sayısının dahi net olarak bilinemeyişi.
27- İşçi mevzularındaki ikincil mevzuatın birçoklarının 1980 askeri darbesinden sonra yürürlüğe girmiş olması ve hala değiştirilmemesi.
28- Olmazsa olmaz eğitimler yerine gereksiz ve eğlenceli eğitimlerin ön plana geçmesi.
29- Öğretim elemanlarının fiyatlarını ve çalışma temellerini düzenleyen mevzuatın demode olması.
30- Devlet İşçi Başkanlığı’nın kaldırılmasıyla işçi mevzularındaki yaşanan sorunların daha da artması ve kamu işçi sisteminin içinden çıkılmaz hale gelmeye başlaması.
31- Kamu kurumlarının işçi ünitelerine atanan bireylerin bahis uzmanlığından çok uzak olmalarının sorun olarak dahi algılanmayışı.
32- Taşeron personellerin takıma geçirilmesi sonrasında sistemin nasıl sürdürüleceğinin meçhullüğü. Ayrıyeten, takımlı personel alımının yaygınlaşmasıyla fiyat adaletinin memurlar aleyhine işlemesi.
33- Kamuya kontratlı ve emekçi alımında şahsa nazaran ilanların yaygınlaşmasının yanında kamuya emekçi alımının büyük bir kısmında KPSS’nin yerini kura yordamının alması ile liyakatin büyük ziyan görmesi.
34- Müsteşarlık ve Müsteşar Yardımcılıklarının kaldırılmasına karşın bu unvanlarda bulunan işçinin hala varlığını sürdürmesi ile yeni getirilen Bakan Yardımcılıklarının istenen işlevden hayli uzak kalması ve sistemi adeta tıkar hale getirmesi.
35- Nepotizmin yapılmasını engelleyecek ve yapanları cezalandıracak yasal düzenlemelerin olmayışının yanında Etik Kurul’un nepotizmi engelleyecek kâfi alt yapıya sahip olmaması.
36- Misyonda yükselmelerde yaşanan sistem badiresinin artarak devam etmesi ile imtihansız yükselmelerin meslek planlamasını fonksiyonsuz hale getirmesi.
37- Doğum sonrası yarım vakitli çalışma yönetmeliği üzere kanunen çıkarılması gerekli birçok yönetmeliğin hala çıkarılamaması.
Çalışmaya ve düzenlemeye nereden başlanmalıdır?
Öncelikle bahis uzmanlarından oluşturulacak bir uzman heyetine hazırlatılacak bir kanun taslağının bir an evvel hayata geçirilmesi elzemdir. Hatta işçi ıslahatı algısının beklentiyi yükselttiği dikkate alındığında paketler halinde en acil mevzulardan başlanarak mülga düzenlemelerin ayıklanması sağlanarak güncellemeler yapılmalıdır. Ayrıyeten, daha evvelki yıllarda hazırlanan birçok taslak metin, yapılacak çalışmayı daha da kolaylaştıracaktır.
Üstte da belirtmiş olduğumuz üzere, kamu işçisinin yaşadığı problemler ve tahlilleri net olarak bilindiği için işin çok fazla uzayacağını düşünmüyoruz. Bu çerçevede, atılacak yanlış adımların sorunu içinden çıkılmaz hale getireceğini de açıkça söz etmek isteriz. Bilhassa çalışmanın başında iş teminatı üzere gereksiz yere panik oluşturacak algılardan uzak durulması epey kıymetlidir. Husus uzmanı olmayanların gereksiz müdahalelerine fırsat verilmemelidir. Aksi takdirde bahis başlamadan çıkmaza girecektir. Şayet bunların hiçbiri yapılamazsa hiç olmazsa 1980 Askeri Darbesi sonrasında yürürlüğe konulan ve şu an demode olmuş ikincil mevzuatın tekrar ve çağdaş bir anlayışla düzenlenmesi yapılmalıdır.
Memurlar
