Türkiye piyasaları, son periyotların en olumlu haftasını geride bıraktı. Uzun müddettir kurlarda yaşanan yükseliş hem gerçek hem de finansal piyasaların moralini önemli manada bozmuştu. Dolar 8,50’yi, avro 10 TL’yi geçerek rekor kırmıştı. Ülkenin her manada sahip olduğu potansiyelle ilgisi olmayan bu dengesizlikler, atılan adımlarla frenlendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “ekonomideki yeni dönem” açıklamaları ve geçen hafta sonu iktisat idaresinin değişmesi, Türkiye piyasalarına adeta baharı getirdi. Döviz kurlarındaki köpüğün bir kısmı gitti, dolar ve avroda yüzde 10’a yaklaşan gerileme yaşandı. Borsada yeni rekorlar geldi. Aylardır endeksteki yükselişe ayak uyduramayan bankacılık kesimi, eski günlerine döndü. Gerçek bedellerinin çok altında süreç gören banka paylarına önemli alım geldi. Borsadaki haftalık artış yüzde 10’a yaklaştı. Türk lirası varlıklara ilgi ile milletlerarası piyasada Türkiye’nin risk primi de 550 civarından 400 hududuna kadar geriledi.
Geçen hafta havayı değiştiren ve yatırımcı algısını düzelten en kıymetli gelişme “piyasanın gereksinim duyduğu aksiyonların yapılacağı” iletisini veren, tesirli irtibat siyaseti oldu. Bir faiz kararı yok yahut farklı bir atılım de gelmedi. Lakin algı idaresi ile epey olumlu rüzgarlar esti. 19 Kasım’daki Para Siyaseti Konseyi toplantısında alınacak mümkün aksiyonlar da, bu irtibat siyasetiyle azaltılmış durumda. Devam eden süreçte de faizden daha değerli olan kısım, tekrar algıları ve beklentileri olumlu tutmak olacak. Yani irtibat, önümüzdeki devirde en değerli siyaset aracı olacak.
Bu yıl belirsizlik ve risklerden nemalanan “yükselen döviz”, yabancı para cinsinden borçları artırdı. 2020 başında toplam Türkiye’nin dış borç fiyatı, 438 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Ocak ayında doların bulunduğu 6,00 düzeyi dikkate alındığında, borçların TL karşılığı 2,6 trilyon TL’yi aşıyordu. Ekim sonu prestijiyle dış borçlar 421 milyar dolara kadar geriledi. Lakin dolarda evvelki hafta görülen 8,55 düzeyi dikkate alındığında ise, borçların TL karşılığı 3,6 trilyon TL’ye dayanmıştı. Dolarda rekor düzeyden gelen düşüş, tam olarak bu sebeple büyük mana tabir ediyor. Kurda 7,75 düzeyi dikkate alındığında borçların TL karşılığı da 3 trilyon 260 milyara kadar geriledi. Yani tesirli irtibat ve müspet algı idaresi, borcumuzu da bir haftada yaklaşık 340 milyar TL azalttı.
YABANCILAR MİLYAR DOLARLA DÖNDÜ
Borsada ve Türk lirasında paha artışı sürdü. Dün dolar 7,60, avro ise 9 hududuna kadar çekildi. Piyasalara bu hafta yabancı yatırımcı da reaksiyonsuz kalmadı. Beş günde 250 milyon doları borsa olmak üzere bir milyar doları aşan yabancı girişi yaşandı. Altında da gerileme devam etti. Gram altın 460 TL’yi gördü.
Ö. FARUK BİNGÖL
Memurlar
