Yeni Şafak Gazetesi köşe müelliflerinden Ahmet Ünlü bugünkü köşesinde memurların yönelik yapılan ödemeler hakkında yazı yazdı.
Ünlü yazısında:
2021 yılında doğum yardımı meblağı arttı mı?
Türk vatandaşlarına, canlı doğan birinci çocuğu için 300 TL, ikinci çocuğu için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukları için 600 TL doğum yardımı yapılır. Bu yardım Türk vatandaşı olan anne yahut babaya, her ikisi de Türk vatandaşı ise anneye yapılır. Doğum yardımı, bakanlıkça belirlenen zarurî hallerde babaya ödenebilir. Doğum yardımı ödenmesinde Kimlik Paylaşımı Sistemi’nde yer alan nüfus kayıtları temel alınır. Bu kapsamda yapılan ödemeler, bakanlık bütçesine bu gayeyle konulan ödenekten karşılanır. Bu fıkrada belirtilen meblağları artırmaya Bakanlık ile Hazine ve Maliye Bakanlığı ortaklaşa yetkilidir.
Doğum yardımı, hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödenir ve haczedilemez. Bu fiyatlar 2021 yılında en azından yine değerleme oranında arttırılmalıydı, lakin arttırılmadı. Ayrıyeten, 633 sayılı KHK’da yer verilen bu düzenlemenin bir mantık içerisinde gözden geçirilmesinde yarar olduğunu düşünüyoruz. Hiç kimsenin bu sayılara güvenerek çocuk yapmayacağını birilerinin hem anlaması hem de anlatması gerekiyor.
2021 yılında eş ve çocuk yardımı ne kadar oldu?
Yüzbinlerce memurun merak ettiği hususlardan birisi de 2021 yılında aile yardımı ödeneğinde ne kadar artış olduğudur. Aile yardımı ödeneği 657 sayılı Kanun’un 202’nci unsurunda düzenlenmiş olup, bu hususa nazaran; evli bulunan devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verileceği düzenlenmiştir. Bu yardım, memurun her ne biçimde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan yahut rastgele bir toplumsal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için 2.273, çocuklarından her biri için de 250 gösterge sayısının (72’nci ay dahil olmak üzere 0-6 yaş kümesinde yer alan çocuklar için bir kat artırımlı) aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek ölçü üzerinden ödenmektedir ve bu ödemeden hiçbir kesinti yapılmamaktadır.
Bu hususa nazaran aile yardımı ödeneği meblağını belirleyen iki öge vardır. Bunlardan birincisi gösterge, ikincisi ise aylık katsayısıdır. Bu çerçevede, 2021 yılının birinci yarısında aile yardımı ve çocuk yardımı ödeneğinin mali fiyatı; Aile yardımı ödeneğinin iki ögesi olan eş ve çocuk için ödenen yardım meblağı şu formda açıklanabilir. Eş için ödenecek yardım fiyatı; 2.273 x 0,165786 = 376,831 TL Her bir çocuk için; 250 x 0,165786 = 41,44 TL Çocuk 0-6 yaş kümesinde ise; 500 x 0,165786 = 82,893 TL
Devlet memurlarının maaş ödemelerinde temel alınan memur maaş katsayısı arttığında aile yardımı ödeneği fiyatı da artmaktadır. 2021 yılında maaş katsayısı arttığı için aile yardımı ödeneği de artacaktır.
Huzur hakkı nedir ve ödenecek fiyat nasıl belirlenir?
375 sayılı KHK’nin Ek 29’uncu unsurunda huzur hakkıyla ilgili şu sözlere yer verilmiştir; ” Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilatlanmasına ait Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde öngörülmesi ve gösterge sayısı belirlenmesi kaydıyla, idare heyeti, kontrol şurası, tasfiye heyeti, müşavere konseyi üyelikleri ve komite, heyet, komite ile gibisi organlarda vazife alanlara, ayda dörtten fazla olmamak üzere her bir toplantı için (1000) ila (3000) gösterge sayısının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak ölçüde, damga vergisi hariç rastgele bir vergiye tabi tutulmaksızın huzur hakkı ödenir. Gösterge sayıları Cumhurbaşkanı’nca üç katına kadar artırılabilir.”
Buna nazaran kamu kurumlarının teşkilat kararnamelerinde huzur hakkı ödemesine ve fiyatına yer verilmişse bu ödeme yapılabilmektedir. Ekseriyetle bu ödeme 9000* 0,165786 = 1.492,07 TL olup, bu ödemeden yalnızca binde 7,59 oranında damga vergisi kesilmektedir. Bu huzur hakkının ne kadar huzur vereceğini bilemiyoruz.
Milletvekillerine ne kadar mevt yardımı yapılmaktadır?
3671 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emekliliklerine Dair Kanun’un Mevt Yardımı başlıklı 7’nci unsuruna nazaran milletvekili iken vefat edenler için 9500 * 0,165786 =1.574,967 *12 = 18.899,60 TL mevt yardımı yapılacaktır. Lakin, milletvekilliği sona erenlerin ölmesi halinde ise 18.899,6/2 = 9.449,8 TL’dir.
Memurların ölmesi halinde ne kadar vefat yardımı yapılmaktadır?
657 sayılı Kanun’un vefat yardımı ödeneğini düzenleyen 208’inci unsurunda memurun kendisinin, memur olmayan eşinin ve ikiden fazla dahi olsa aile yardımı ödeneğine müstahak çocuğu ölenlere mevt yardımı yapılmaktadır.
Mevt yardımı meblağı En Yüksek Devlet Memuru olarak belirlenen Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Lideri’ne ödenen gösterge ve ek gösterge fiyatı olan 1500+8000 sayısı toplamının memur maaş katsayısı ile çarpımından oluşan fiyata nazaran belirlenmektedir.
Buna nazaran ölen devlet memuruna 9500 * 0,165786 = 1.574,967 * 2 = 3.149,93 TL meblağında vefat yardımı ödenecektir. Bu ödemeden rastgele bir kesinti yapılmayacaktır.
Ayrıyeten, 5510 sayılı Kanun’un 37’nci unsuru yeterince gerekli kurallar yerine getirilmişse üstte belirtilen 3.149,93 TL’nin yanında ayrıyeten Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafından 2021 yılı için belirlenen 918 TL fiyatındaki cenaze ödeneği de verilecektir.
Yeniden memur olmayan eş ile aile yardımı ödeneğine müstehak çocuğu ölenlere ise 1.574,967 TL fiyatında vefat yardımı ödenecektir. Sigortalıların eş ve çocuklarının vefatı halinde ise rastgele bir ödeme yapılmamaktadır.
Sigortalının ölmesi halinde ne kadar mevt yardımı yapılmaktadır?
5510 sayılı Kanun’un evlenme ve cenaze ödeneği başlıklı 37’nci unsurundaki karara nazaran cenaze ödeneği meblağını belirleme yetkisi SGK İdare Konseyi’ne verilmiştir.
Mevzu ile ilgili olarak SGK İdare Konseyi’nce alınan 25/12/2009 tarihli ve 2009/407 sayılı karar ile 2010 yılından başlamak üzere bundan bu türlü her yıl bir evvelki yıl için Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı tarafından açıklanan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) değişim oranında artırılmasına bu formda hesaplanarak bulunacak sayılardaki kuruşların liraya iblağ edilmesine ve hususun Bakan onayına sunulmasına karar verilmiş ve 31/12/2009 tarihli ve 179679 sayılı Bakanlık Makamı Olur’u ile onanmıştır. Bu tarihten sonra da TÜFE oranında arttırılmıştır. 2021 yılı TÜFE oranı % 14,6 olarak açıklanmıştı.
Bu karar çerçevesinde; 2021 yılı için Toplumsal Güvenlik Kurumu İdare Konseyi’nce belirlenen ve Bakan tarafından da onaylanan cenaze ödeneği 918 TL’dir. Bu meblağ yılda bir kere belirlenir ve maaş katsayısındaki artıştan etkilenmez.
Lakin, 5434 sayılı Kanun kapsamında olan emekliler için ödenecek vefat yardımı meblağı ise 5434 sayılı Kanun’un ek 4’üncü hususu yeterince emeklinin bir aylık meblağı kadardır. Bu fiyat ise her emekli için farklıdır.
Memurlar
