Çalışma hayatını ilgilendiren ve baş yorulmasını gerektiren kritik hususlar
Çalışma hayatında her vakit teori ile pratik biri biriyle uyuşmaz ve pratiği teoriyle uyuşturmaya çalıştığınızda da önemli çatışmalar çıkabilir. Hasebiyle bu alanda düzenleme yapmak epey zordur. Devlet, sendikalar ve çalışanlar ile patronların çıkar çatışması olduğu için uzlaşı epey zordur. Bu nedenle de bu üçlünün birebir noktada birleşmesi her vakit mümkün olmaz. Bugünkü yazımızda Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın çalışma hayatıyla ilgili 2021 yılı Performans Programı’nda yer alan kıymetli düzenlemeleri ve bu alanda ayrıca yapılması gereken konuları açıklamaya çalışacağız.
2021 yılı Performans Programında neler yer alıyor?
Kalkınma Planlarında ve Orta Vadeli Programlarda çalışma hayatıyla ilgili genel geçer birçok hususa yer verildiğini görürüz. Lakin, sonuçta planda ve programda yer alan hareketlerin birçoğunun gerçekleşmediğini görürüz. Bazen gerçekleşmeyen hareketler gelecek plan ve programlara kopyala yapıştır olarak geçer yahut hareket olmaktan çıkarılır.
Bu çerçevede çalışma hayatıyla ilgili genel geçer çok hoş sözlere hem kalkınma planında hem de orta vadeli programda hem de performans programlarında rastlıyoruz.
Bilhassa Kalkınma Planı’nda yer alan; “çalışma şartları işgücü piyasalarına iştiraki, verimlilik artışını, kayıtlılığı, nitelik geliştirmeyi ve mesleksel eğitimi özendirici bir halde geliştirilecektir.” tabirinin altına imza atmayacak aklı başında hiç kimse yoktur. Lakin bu işin nasıl olacağı ise üzerinde çok büyük bir uğraş ve bilgi birikimi ile iyi bir uyumu gerektirmektedir.
Ne demek istediğimizi biraz açalım. Bakanlığın bu hususlarda sonuç alabilmesi için üniversitelerle önemli bir işbirliği yapması gerekmektedir. Ayrıyeten, TÜBİTAK ile işbirliği yapılarak belirtilen mevzularda davetlere çıkılarak araştırma yaptırılması da değerlidir. Yoksa planda yahut programda çok hoş tabirlerin yer almasının ehemmiyeti yoktur. Performans Programı’nda üniversitelerle işbirliği yapılacağına ait tek bir cümleye rastlayamadığımızı üzülerek belirtmek isteriz.
Tekrar “istihdam artışı ve nitelikli iş imkanları yoksullukla gayret ve gelir dağılımını iyileşme sağlanmasının asli aracı olacaktır.” tabiri de hayli kıymetlidir. Lakin, bu cins sözlerin sonuca ulaşabilmesi için kamu kurumları ile üniversiteler ortasında önemli bir işbirliği sağlanması gerekiyor.
İşgücü piyasasının esnekliği ve sendikalar
Esnek çalışma tabiri denilince çabucak sendikalar huzursuz olmaktadır. Lakin, çağdaş dünyanın gittiği taraf esnek çalışmadır. Bu nedenle emekçi sendikalarının telaşları giderilerek bu mevzuda ikna edilmesi gerekmektedir.
Performans Programı’nda yer alan “İşgücü piyasasının esnekliğini geliştiren düzenlemeler, artan çocuk bakım hizmetleri ile eğitim imkanları ve istihdam odaklı siyasetler bayanların işgücü piyasasına bahis yetkinliklerini geliştirecek ve iş hayatına daha ağır iştiraklerini destekleyecektir. Bayanların daha iyi işlerle işgücüne daha yüksek oranda katılması hane halkı gelirlerini artırarak tasarruflara direkt katkı verecek yatırımlar için finansman imkanları geliştirilecektir. İşgücü piyasasının gereksinimlerine yönelik esnek çalışma biçimleri aktifleştirilecek ve bahse ait kontroller artırılacaktır.” tabiri epey kıymetlidir.
Bu hususlarda sağlam adımlar atılabilmesi için üniversitelerle iş birliği hayli kıymetlidir. Bilhassa yüksek lisans ve doktora tezlerinde bu bahislerde yepyeni çalışmalar yaptırılması önemli katkı sağlayacaktır. Yeniden bu bahislerdeki dünya örnekleri de sürece çok büyük katkı sağlayacaktır. Tahminen de Bakanlık bu hususlarda üniversitelerle önemli çalışmalar yürütüyordur. Elbette bundan memnunluk duyacağımızı belirtmek isteriz.
Üniversitelerle iş birliği nasıl hızlandırılabilir?
Daha evvelki yazılarımızda da belirttiğimiz üzere, kamu kurumları ile üniversiteler ortasındaki iş birliğini ve etkileşimi hızlandırmanın yolu alanında uzman öğretim üyelerinin kamu kurumlarında tam yahut kısmi vadeli görevlendirilmesinden geçmektedir. 2547 sayılı Kanun’un 38’inci hususu çerçevesinde kısmi vadeli görevlendirmelerin yaygın bir halde kullanılması gerekmektedir. Lakin, bu tıp görevlendirmelerdeki fiyatın düşüklüğü değerli bir olumsuzluktur. Bunun için de bu hususun yine güncellenmesi gerekmektedir.
Bilhassa bu hususta TÜBİTAK ve TÜSEB örnekleri incelenerek gerekli adımlar atılarak bilgi ile uygulamanın buluşması sağlanmalıdır.
Bayanların işgücü piyasasına iştirakleri kolaylaştırılacak
Performans Programı’nda yer alan; “Kadınların işgücü piyasasına iştiraklerini kolaylaştıracak ve istihdamlarını artıracak uygulamalar geliştirilecektir.” tabiri epey değerlidir. Fakat, Bakanlıkça uzunca bir müddettir doğum yapan memurların yarım vakitli çalışma hakkının kullanımına ait yordam ve temeller yürürlüğe konulamamıştır. Kanun değişikliği 2016 yılında yürürlüğe girmesine karşın ikincil mevzuatın hala çıkarılamaması telaş vericidir.
Beyin göçünün nedenleri tahlil edilecek
Performans Programı’nda yer alan; “Ülkemizden yurtdışına yanlışsız yaşanan beyin göçünün nedenleri tahlil edilecek ve bu tahliller çerçevesinde nitelikli işgücünün ülkemizde kalmasını sağlamaya yönelik çalışmalar yapılacaktır.” tabiri ülkemiz açısından hayli değerlidir. Lakin, bu hususta TÜBİTAK tarafından çalışmalar yapılmakta olup davete dahi çıkılmıştır. Bu nedenle Bakanlığın TÜBİTAK’la yakın iş birliği yapması gerekmektedir.
Tekrar “6735 sayılı Milletlerarası İşgücü Kanunu kapsamında yüksek nitelikli işgücü açığını kapatmaya yönelik ülkemizde beyin gücünün teşviki bağlamında sektörel işgücü piyasası araştırmalarının ve tahlillerin yapılması memleketler arası işgücü siyasetimizin kurgulanması ve yürütülmesi manasında ortada uzun vadeli projeksiyonlar geliştirilmesini sağlayacaktır.” sözü de üzerinde önemli çalışmalar yapılmasını kaçınılmaz hale getirmiştir.
Ayrıyeten, “Uluslararası nitelikli işgücü ağı oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapmak.” tabirinin de epey değerli olduğunu düşünüyoruz.
İnsan kaynağının temininin aktifliği üzerinde çalışılacak lakin
Performans Programı’nda yer alan; “Kamu işçisine ait kamu hizmetlerinin sunumunda kıymetli role sahip olan insan kaynağının temini faal ve verimli bir biçimde hizmet sunumu ve çalışan memnuniyeti artırılacaktır.” tabiri de hayli kıymetlidir.
Daha evvelki yazılarımızda da belirttiğimiz üzere, kamuya işçi alımında önemli problemler yaşanmaktadır. Bu nedenle KPSS tekrar merkeze alınarak kelamlı imtihanlardan istisnalar dışında vazgeçilmelidir. Bilhassa kamuya personel alımındaki kura uygulamasının nitelikli işçi istihdamını nasıl zedelediği görülerek biran evvel kura uygulamasından vazgeçilmelidir.
Kamu çalışanına yönelik eğitimler geliştirilecek
Performans Programı’nda yer alan; “Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışana yönelik eğitimler çeşitlendirilecek ve geliştirilecektir.” sözünün Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi ile koordineli yapılması gerekmektedir. Çünkü bu ofis bu hususta çok savlı çalışmalar yapmaktadır.
İstihdam teşviklerinin tesir tahlili yapılacak
Performans Programı’nda yer alan; “İstihdam teşviklerinin tesir tahlili yapılacak teşviklerin gereksinimlere nazaran yine tasarlanması sağlanacaktır.” tabiri ile verilen istihdam teşviklerinin tahlil gereğinin duyulması değerli bir adımdır. Maalesef yıllardır istihdam dahil olmak üzere verilen her türlü dayanağın tesir tahlilinin yapılmaması değerli bir eksikliktir.
Bilhassa de Ar-Ge işçi istihdamına verilen takviyelerin TÜBİTAK’la yapılacak ortak çalışmalarla arttırılması ülke açısından kritik değerde sahiptir. Programda yer alan aksiyonlar epey kıymetli olup, bunun hayata geçirilmesi için önemli bir emek, uyum ve bilgiye gereksinim duyulmaktadır. Görüleceği üzere yaptığımız açıklamalar tahlil, iş birliği, bilgi ve deneyim transferi, uyum, üniversite ve TÜBİTAK sözleri üzerinde gidip gelmiştir. Ümit ederiz ki ne demek istediğimizi anlatabilmişizdir.
Memurlar
