2 bin 700 yıl öncesinden bugüne ulaşan süslemeleri, kerpiç duvarları, taş işlemeleriyle Urartu Krallığı‘nın en görkemli yapılarından biri olan kalede, 31 yıldır hafriyat ve onarım çalışmaları yürütülüyor.
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı başkanlığında yürütülen çalışmalarda, bu yıl 30 kişilik uzman takım yer aldı.
Çalışmalarda Urartular periyodunun en kutsal yerlerinden biri olarak kabul edilen ve yıllardır sırrı çözülemeyen Haldi Tapınağı‘nda, mimari üzerine oyulan işlemeli taşlar birleştirilerek eski yerine yerleştiriliyor.
Alanında uzman akademisyenler tarafından özverili bir çalışmayla yapboz kesimleri üzere tek tek birleştirilen motifli taşlarla, tapınağın eski görkemine kavuşması sağlanacak.
“Bir açık hava müzesi oluşturmayı planlıyoruz”
Prof. Dr. Işıklı, AA muhabirine, Urartular’ın son büyük ve görkemli kalesinde, tarihe ışık tutacak kıymetli çalışmaların yürütüldüğünü söyledi.
Kültür ve Turizm Bakanlığının dayanağıyla 31 yıldır kalede çalışmaların devam ettiğini anlatan Işıklı, “Bu yıl çalışmaları daha çok onarma ve müdafaaya dönük hedefledik. Çok dar bir alanda hafriyat çalışmaları yapıyoruz. Gayemiz kalenin en değerli yapı kümesi olan Haldi Tapınağı ve onunla irtibatlı yapı kompleksleri. Burası aslında dünya üzerinde Urartular’a ilişkin en iyi korunmuş kültürel miras alanı olarak tanımlanabilir. Çekirdek tapınağı, podyumlu salonu ve harikulâde taş personelliği ve buluntular açısından dünya üzerinde bu kadar varlıklı Urartu verisinin sağlandığı diğer bir alan yok.” diye konuştu.
Kale ve içindeki tapınağın ülke turizmine kazandırılması için çalışma yürüttüklerini belirten Işıklı, şunları söyledi:
“Bu sene öncelikli olarak, tapınağın içerisinde ‘sella’ olarak tanımladığımız merkez tapınak içindeki tamir ve müdafaa çalışmalarına yük vermeye çalıştık. Bilhassa tapınağın içerisinde dünyada eşi ve gibisi olmayan taş oyma üzerine yapılmış ‘intaglio’ diye tanımlanan bezemelerle süslü duvarlar var. Yeniden harikulâde personelliği olan ve dünyada eşi gibisi olmayan üzeri bezemeli su mermerleri var. Bu alanda çok önemli taş onarımı yapmamız gerekiyordu. Bunların aslına uygun korunması ve onarılması gerek. Bu yıl elimizde orjinal kesimlerle bir bütün yaratmak amacındayız. Tüm tapınak alanını bir çatı etrafında koruyup Urartular’ın kutsal pahalarını anlatan, kültürlerini canlı olarak yansıtan bir açık hava müzesi oluşturmayı planlıyoruz.”
“Tapınak tüm ihtişamıyla turizme hizmet edecek”
Atatürk Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Araştırma Vazifelisi Ayşegül Akın Aras da tapınağın duvarlarına yepyeni intaglioları yerleştirmek için titiz bir çalışma yürüttüklerini söyledi.
Tapınağın eski görkemine kavuşması için işlemeli taşları tek tek duvarlardaki yerlerine orijinline uygun bir biçimde yerleştirmeye çalıştıklarını söz eden Aras, “Urartular taş blokların üzerini oyarak din anlayışları doğrultusunda bir birinden farklı motifler koymuşlar. Oyulmuş bu taşlara işlemeli orjinal kesimlerini yerleştiriyoruz. Orjinal taşların yerini bulmasıyla tapınak tüm ihtişamıyla turizme hizmet edecek.” tabirlerini kullandı.
Memurlar
