Yeni Yönetmelik Mülga Disiplin Şuraları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik ile tıpkı biçimde 657 sayılı Kanunun 134. hususunun 2. fıkrasına dayanılarak yürürlüğe konulmuştur. Fıkra kararında, “Bu heyetlerin kuruluş, üyelerinin vazife müddeti, görüşme ve karar metodu, hangi memurlar hakkında karar verebilecekleri ve disiplin amirlerinin tayin ve tespitinde uygulanacak asıllar ile bunların yetki ve sorumlulukları üzere konular Cumhurbaşkanınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” denilmektedir.
Yeni Yönetmelikle büyük ölçüde mülga Yönetmeliğin sistematiği koruma edilmiş olmakla birlikte Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin gerekli kıldığı zarurî birtakım değişiklikler yapılmış, disiplin konseylerini oluşturma yetkisi verilen makamların -bakan, vali, belediye başkanı- takdir yetkisi artırılmış, büyükşehir belediyesi işçisi için yüksek disiplin heyeti vazifesi encümenden alınarak İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Şurasına devredilmiştir.
Yeni Yönetmelik disiplin heyetlerinin oluşumu ile çalışma metot ve asılları dışında ayrıyeten, Kanunda yer alan zamanaşımı, itiraz, yargı yoluna müracaat, cezaların uygulanması, cezaların özlük belgesinden silinmesi bahislerini da kapsamına almıştır. Tekrar bir yenilik olarak 134. husus ile verilen yetkinin dışına çıkacak halde süreç içerisinde yargı içtihatlarıyla oluşan uygulamaları, mülga Devlet İşçi Başkanlığı görüşleriyle sağlanan uygulamaları da mevzuat kararına dönüştürmüştür.
Yeni Yönetmelik ile getirilen değişiklikleri kısa başlıklar halinde belirtecek olursak;
-Başbakanlığın ilga edilmesi ve müsteşar ile müsteşar yardımcısı takımlarının yeni hükümet sisteminde kaldırılmasıyla birlikte yeni Yönetmelikte bu kurum ve unvanlara yer verilmemiş,
– Konsey lider ve üyelerinin vazife müddeti iki yıldan üç yıla çıkarılmış, (Madde 19)
– Heyet lider ve üyelerinin ikinci derece dahil kan ve sıhri hısımlarıyla ilgili toplantılara katılamamasında yakınlık derecesi üçüncü dereceye çıkarılmış, (Madde 22)
– Kurumsal disiplin amirleri yönetmeliklerinin yürürlüğe konulabilmesi için rastgele bir kurumdan görüş alınmasına gerek görülmemiş (Madde 5, Unsur 41, Süreksiz Husus 1), (Öncesinde Devlet İşçi Başkanlığı görüşü gerekliydi)
– Tedviren görevlendirilen yöneticilerin disiplin amiri yetkisine haiz olduğu belirtilmiş, (Madde 5)
– Hizmet özellikleri, teşkilat yapıları yahut takım unvanlarındaki farklılık sebebiyle disiplin şuralarını Yönetmelikte öngörüldüğü biçimde oluşturamayan kurumların konseylerini farklı yapıda oluşturabilmesi için rastgele bir kurumdan görüş alınmasına gerek görülmemiş, (Madde 9, 16) (Mülga Yönetmelikte Devlet İşçi Başkanlığı görüşü gerekliydi)
– Disiplin konseylerinin oluşumunda belli ünite amirlerinin konsey üyesi olmasını mecburî kılan kararlara yer verilmeyerek heyetleri oluşturmaya yetkili amirlerin -özellikle de valilerin- takdir yetkisi artırılmış, (Madde 9, 10, 11, 12)
– Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alanların şuralarda süresiz olarak vazife almasını engelleyen uygulamadan vazgeçilerek, cezasına nazaran 5 ve 10 yıl mühlet geçtikten sonra heyetlerde misyon alma imkanı getirilmiş, (Madde 19)
-Bazı unvanlarda bulunan memurlara verilen cezalarda itiraz mercileri açıklığa kavuşturulmuş, (Madde 25)
– Disipline alışılmamış fiil yahut halin işlendiği sırada memurun misyon yerindeki disiplin amiri ve disiplin konseyi yetkili kılınarak vekalet, ikinci misyon, süreksiz vazife üzere takımının bulunduğu yer dışında öteki bir yerde bulunan ve bulunduğu yerde disiplinsizlik sergileyen memur hakkında süreç yapmaya yetkili amir ve şuralar belirlenmiş, (Madde 24, 25)
– Disiplin soruşturması mecburiliği getirilmiş, soruşturmayı yapacak vazifeliler tespit edilmiş (Madde 28)
– Muhakkiklerin soruşturmasını yürüttükleri şahıslardan hiyerarşik olarak alt seviyede olamayacağı belirtilmiş, (Madde 28)
– Muhakkikin çalışma yöntemi, soruşturma raporunun hali düzenlenmiş (Madde 29),
– Savunma isteminin formu düzenlenmiş, savunmanın disiplin amiri tarafından alınması gerektiği, dolaylı olarak muhakkikin savunma alamayacağı karara bağlanmış, (Madde 30)
– Yüksek disiplin heyetlerine yazılı yahut kelamlı son savunma alma yetkisi verilmiş, (Madde 30)
– Memurlar hakkındaki şikayetlerin taşıması gereken nitelikler ve dikkate alınmayacak şikayetler belirlenmiş, (Madde 38)
– Disiplin cezalarının kamu işçisi bilgi sistemine kaydedilmesi uygulamasının desteği oluşturulmuş, (Madde 39)
– Kurumsal disiplin amirleri yönetmeliklerinin taşıması gereken form kaideleri düzenlenmiştir. (Madde 41)
Yeni Yönetmelikte, kurumsal disiplin amirlerinin taşıması gereken hal kuralları belirlenmiş olsa da uygulama ve standart birliği sağlanması bakımından kurumsal yönetmeliklerin Resmi Gazetede yayımlanması öncesinde bir kurum tarafından uygun görüş verilmesini sağlayacak bir düzenleme daha yerinde olurdu.
Ceza teklifinin disiplin ve yüksek disiplin heyetlerince reddedilmesi halinde yetkili amirlerce diğer bir ceza verilmesinde Yönetmelikte belirlenen metot ve asıllara uyma zaruriliği (Madde 27) getirilmesi uygulamada sorun oluşturabilecek üzere duruyor. Bu türlü bir durumda yine soruşturma yapılması yahut savunma alınması gerekip gerekmediği konusu daha net söz edilebilirdi.
Ayrıyeten, disiplin cezalarının mahkemelerce işin aslına girilmeden form kurallarındaki eksiklik sebebiyle iptal edilmesi halinde kurumlarca bu eksikliklerin giderilerek ceza verilebileceği istikametinde bir karar de Yönetmeliğe konulabilirdi.
Sonuç olarak Kanunun verdiği yetki dışına taşmış olsa da yeni Yönetmeliğin istikrar kazanmış yargı kararlarını ve geçmişte Devlet İşçi Başkanlığı tarafından uygulama birliği sağlamaya yönelik verilmiş görüşleri bünyesinde barındırdığı ve soruşturma sürecine ait ayrıntılar, soruşturma raporu ve kurumsal yönetmeliklerin taşıması gereken form kurallarını düzenlediği için uygulamada yaşanan birden fazla sıkıntıya tahlil getireceğini değerlendirmekteyiz.
Memurlar
